در اقدامی بحثبرانگیز، کاروانی متشکل از ۳۰۰ دستگاه تاکسی برقی متعلق به سرویس اینترنتی «داتوان» در خیابانها و اتوبانهای تهران بهنمایش درآمد. این اقدام چند هفته پس از هشدار رسمی بانک مرکزی درباره نداشتن مجوز فعالیت اقتصادی توسط بابک زنجانی و شرکتهای مرتبط او انجام شد و موجی از بحثهای حقوقی، نظارتی و فنی را در بازار حملونقل هوشمند کشور برانگیخت.
جدال حقوقی و رسانهای
درگیری میان جزئیات حقوقی و تبلیغات رسانهای به اوج رسید؛ نمایندگان بانک مرکزی در شبکههای اجتماعی بهصراحت اعلام کردند که مجموعههای مرتبط با زنجانی مجوزهای لازم را ندارند و واکنش توییتری مقامات نسبت به ادعاهای تبلیغاتی داتوان، فضای رسانهای را پررنگتر کرد. همزمان، داتوان با انتشار ادعاهایی درباره ناوگان وسیع خود (اشاره به ۴۵۰۰۰ دستگاه BZ3X و چانگان) از برنامههای توسعه سراسری در استانها خبر داد.
ویژگیهای فنی و محصولی ناوگان داتوان
مشخصات خودرو و باتری
خودروهای مورد استفاده در این ناوگان مدلهای برقی BZ3X و چانگان هستند که معمولاً با باتریهای لیتیوم-یون مجهز میشوند؛ نکاتی مانند ظرفیت باتری، برد حرکتی در هر شارژ، نرخ شارژ سریع و مدیریت دمای باتری اهمیت بالایی برای بهرهوری ناوگان و تجربه کاربر دارد.
اپلیکیشن و مدیریت ناوگان
سرویس تاکسی اینترنتی داتوان از اپلیکیشن موبایلی، سامانه مدیریت ناوگان، ردیابی GPS و سیستم پرداخت دیجیتال بهره میبرد. ویژگیهای فناورانه کلیدی شامل زمانبندی هوشمند، مسیریابی بهینه با کمک دادههای ترافیکی، و داشبورد مدیریتی برای کنترل شاخصهای عملکردی (KPIs) ناوگان است.
مقایسه با رقبا
در مقایسه با سرویسهای دیگر (از جمله پروژه شهرداری «شهرزاد» و بازیگران شناختهشده بازار تاکسی اینترنتی)، داتوان بر تمهیدات سختافزاری و تعداد بالای خودرو تأکید دارد. اما از منظر نظارتی و مجوزدهی، اختلافات جدی وجود دارد؛ رقبای بازار سعی کردهاند به چارچوبهای قانونی نزدیکتر عمل کنند و این نکته میتواند در کوتاهمدت بر پذیرش بازار تأثیر بگذارد.
مزایا و موارد استفاده
- کاهش آلودگی هوا و سروصدا با استفاده از تاکسی برقی
- هزینههای عملیاتی کمتر در بلندمدت بهواسطه صرفهجویی انرژی و نگهداری سادهتر
- خدمات ویژه برای سفرهای درونشهری، ناوگان شرکتی و حملونقل فرودگاهی
- امکان استفاده از تحلیل داده و پلتفرم هوش مصنوعی برای بهبود تخصیص خودروها و افزایش نرخ اشغال
چالشهای نظارتی و بازار
تنشهای فعلی نشان میدهد که ورود بازیگران جدید بهخصوص چهرههای جنجالی میتواند پیچیدگیهای قانونی، مسأله مجوزها و تعارض منافع را افزایش دهد. پیشنهاداتی از جمله شفافسازی مرجع صدور مجوزها، استانداردسازی فنی خودروهای برقی و توسعه شبکه شارژ عمومی برای تسهیل توسعه فناوری حملونقل برقی در بازار مطرح شدهاند.
جمعبندی: فناوری در برابر مقررات
نمایش خیابانی ۳۰۰ تاکسی برقی داتوان نمودی از تعارض میان نوآوری در حملونقل هوشمند و نظام نظارتی است. از منظر فناوری، توسعه ناوگان برقی و اپلیکیشنهای مدیریت ناوگان میتواند گامی مثبت در جهت شهر هوشمند باشد؛ اما بدون چارچوب قانونی روشن، رقابت سالم، و زیرساختهای شارژ و نگهداری، ورود چنین بازیگرانی ریسکهای حقوقی و عملیاتی برای بازار ایجاد خواهد کرد. تصمیمگیران، فعالان فناوری و سرمایهگذاران باید در کنار هم برای تدوین استانداردها و سیاستهای منطبق با نوآوری، راهی میانه بیابند.