در تابستان ۲۰۲۵، انجمن قلب آمریکا و کالج قلب آمریکا راهنمای تازه ای برای پیشگیری و مدیریت پرفشاری خون منتشر کردند که بر پایه مرور نظاممند ده سال اخیر مطالعات است. این بهروزرسانی می تواند شمار افراد تشخیصدادهشده با فشار خون بالا را به صورت چشمگیری افزایش دهد و پیامدهای مهمی برای سلامت عمومی، از جمله بیماری قلبی، سکته مغزی و زوال شناختی، داشته باشد.
تعریف های جدید و اهمیت اعداد سیستولی و دیاستولی
طبق بررسیهای علمی، راهنمای جدید معیارهای تشخیصی را سختگیرانهتر کرده و اهداف فشار خون را پایین آورده است. فشار خون را با دو عدد میسنجند: فشار سیستولی (عدد بالایی) که فشار در رگ ها هنگام انقباض قلب را نشان می دهد و فشار دیاستولی (عدد پایینی) که فشار هنگام استراحت قلب را اندازه گیری می کند. هر دو عدد برای تعیین شدت بیماری و برنامه درمانی اهمیت دارند.
رده بندی جدید
حذف طبقه «پرههیپرتنشن» از تغییرات کلیدی است. طبق دستورالعمل جدید: – فشار خون بالاتر از یا مساوی ۱۸۰ روی ۱۲۰ میلیمتر جیوه بحران پرفشاری نامیده می شود. – مرحله دوم پرفشاری: ۱۴۰/۹۰ یا بیشتر. – مرحله اول پرفشاری: ۱۳۰-۱۳۹ سیستولی یا ۸۰-۸۹ دیاستولی. – فشار خون بالا رفته ملایم، تحت عنوان «فشار خون بالا» یا elevated، زمانی است که سیستولی بین ۱۲۰ تا ۱۲۹ و دیاستولی کمتر از ۸۰ باشد. این پایین آمدن آستانه تشخیص می تواند میلیون ها نفر را در گروه نیازمند پایش دقیق تر یا درمان قرار دهد.
پیشزمینه علمی و پیامدهای بهداشتی
پرفشاری خون شناختهشده ترین عامل خطر قابل اصلاح برای بیماری های قلبی و سکته است و شواهد رو به افزایشی نشان می دهد که فشار خون بالا با افزایش خطر زوال عقل و افت شناختی نیز در ارتباط است. در ایالات متحده، بیماری قلبی، سکته و زوال عقل جزو علل اصلی مرگ و میرند؛ کنترل ناکافی فشار خون سهم عمده ای در این آمار دارد. برآوردها نشان می دهد کمتر از یک چهارم افرادی که سابقه فشار خون بالا دارند، به کنترل مناسب دست یافته اند.
ابزارهای جدید: ماشین حساب ریسک PREVENT
یکی از نوآوری های مهم در راهنمای ۲۰۲۵، توصیه به استفاده از ماشین حساب ریسک PREVENT است. این ابزار که مخفف Predicting Risk of Cardiovascular Disease EVENTS است، فاکتورهای جمعیتی، سابقه پزشکی، سطح کلسترول و فشار خون را ترکیب می کند تا ریسک کلی بیماری قلبی و نارسایی قلب را برای هر فرد برآورد کند. استفاده از چنین ابزاری به پزشکان کمک می کند تا تصمیمات درمانی را شخصیسازی کنند و برای بیمارانی که دارای چند بیماری مزمن همزمان هستند اولویت بندی نمایند.
الکل و فشار خون: رابطهای کماهمیت به ظاهر کوچک اما اثرگذار
راهنمای جدید صریحا توصیه می کند مصرف الکل کاهش یابد چون الکل فشار خون را افزایش می دهد. متاآنالیز ۲۰۲۳ نشان داد که هر ۱۰ گرم الکل، تقریباً موجب افزایش یک میلیمتر جیوه در فشار سیستولی می شود. یک بطری استاندارد آبجو حدود ۱۴ گرم الکل دارد، بنابراین مصرف منظم الکل می تواند طی زمان چند واحد به فشار خون بیافزاید. برای افرادی که مصرف سنگین دارند، قطع یا کاهش مصرف می تواند فشار را به میزان معناداری پایین بیاورد.
رژیم غذایی، نمک و الکترولیت ها
تغییرات سبک زندگی محور اصلی پیشگیری و درمان اولیه است. راهنمای جدید توصیه می کند مصرف نمک به کمتر از ۲۳۰۰ میلیگرم سدیم در روز محدود شود و در اولویت ایدهآل به کمتر از ۱۵۰۰ میلیگرم برسد. برای مقایسه، میانگین مصرف نمک در بزرگسالان آمریکا بیش از ۳۳۰۰ میلیگرم در روز است. جایگزین های مبتنی بر پتاسیم می توانند به کاهش فشار کمک کنند، اما پیش از تغییر قابل توجه در رژیم نمکی، مشورت با پزشک ضروری است، خصوصا در افراد مبتلا به اختلالات کلیوی یا مصرف داروهای خاص.
رژیم DASH
راهنمای ۲۰۲۵ رژیم DASH را به عنوان یک الگوی غذایی پیشنهادی تقویت می کند. این رژیم شامل مصرف بالای میوه و سبزیجات، لبنیات کمچرب یا بدون چربی، غلات کامل و کاهش مصرف چربی اشباع و نمک است. شواهد نشان می دهد رژیم DASH می تواند فشار سیستولی را تا حدود ۱۰ میلیمتر جیوه کاهش دهد، که در سطح جمعیت اثر چشمگیری بر کاهش رخدادهای قلبی-عروقی خواهد داشت.
فعالیت بدنی، خواب و سایر عوامل سبک زندگی
افزایش فعالیت بدنی یکی از موثرترین راه ها برای کاهش فشار خون است. به طور متوسط هر ۳۰ دقیقه تمرین هوازی هفتگی، فشار سیستولی حدود ۲ میلیمتر جیوه و دیاستولی تقریباً ۱ میلیمتر جیوه کمتر می شود؛ بیشترین کاهش در حوالی ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی پویا در هفته مشاهده می شود. همچنین خواب کافی (۷ تا ۹ ساعت)، کنترل وزن، مدیریت استرس و ترک دخانیات از دیگر توصیه های کلیدی هستند. این عوامل وقتی در کنار هم قرار می گیرند، اثرات تجمعی قوی بر کاهش ریسک بیماری قلبی، سکته و زوال عقل خواهند داشت.
چگونه پزشکان ممکن است رویکرد خود را تغییر دهند
دو تغییر عملی مهم در راهنمای جدید مطرح شده است: اول، تشویق به اندازه گیری فشار خون در منزل تا نوسانات روزانه که در مطب پنهان می مانند بهتر درک شود؛ دوم، برخورد فعالتر با درمان فشار خون، به ویژه در بیمارانی که ریسک کلی بالایی دارند بر پایه ارزیابی PREVENT. این رویکرد شخصیسازی شده می تواند منجر به شروع زودهنگام مداخلات غیردارویی یا دارویی و در نتیجه کاهش احتمال بروز عوارض بلندمدت شود.
استراتژی های پیشگیری اصلی
انجمن قلب آمریکا 8 رفتار سلامت کلیدی را برای کنترل فشار خون و کاهش ریسک کلی توصیه می کند: رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، عدم مصرف دخانیات، خواب کافی، کنترل وزن، پایش کلسترول، کنترل قند خون و پایش فشار خون. ترکیب این هشت عامل می تواند بیشترین اثر حفاظتی را در سطح فردی و جمعی فراهم آورد.
نتیجهگیری
راهنمای ۲۰۲۵ برای پرفشاری خون نشان می دهد که آستانه تشخیص پایین آمده و تاکید قوی تری بر پیشگیری، ارزیابی ریسک شخصی با ابزارهایی مانند PREVENT و اصلاح سبک زندگی وجود دارد. این تغییرها فرصتی برای شناسایی زودهنگام افراد در معرض خطر و کاهش بار بیماری های قلبی-عروقی و زوال شناختی فراهم می کند. بیماران باید با پزشکان خود درباره تفسیر فشار خون بر اساس معیارهای جدید و برنامه های درمانی و تغییرات سبک زندگی مشورت کنند. در سطح جمعی، اجرای سیاست های کاهش مصرف نمک، دسترسی به برنامه های فعالیت بدنی و آموزش عمومی درباره اثرات الکل و سیگار بر فشار خون، می تواند نتایج سلامت عمومی را بهبود بخشد.