گزارشهای اخیر نشان میدهد مایکروسافت به جمع غولهای فناوری پیوسته که در حال جابهجایی و کاهش وابستگی عملیاتیشان به چین هستند. این روند میتواند نقشهی زنجیره تأمین جهانی را دوباره ترسیم کند.
چه چیزی گزارش شده و چرا مهم است؟
طبق منابعی که با Nikkei Asia صحبت کردهاند، مایکروسافت از چند تأمینکننده خواسته تا برنامهریزی برای تولید «خارج از چین» را برای لپتاپهای سری Surface و سرورهای مراکز داده آغاز کنند. هدف شرکت این است که از سال ۲۰۲۶ قطعات، مونتاژ و تولید برخی از نوتبوکها و سرورها را خارج از چین انجام دهد. بخش قابلتوجهی از تولید سرورهای این شرکت از سال ۲۰۲۴ در حال انتقال خارج از چین بوده و تولید کنسولهای Xbox هم احتمالاً در صف بعدی قرار دارد.
دیگران هم در صف جابهجاییاند
این تغییر فقط محدود به مایکروسافت نیست. گفته شده آمازون وب سرویس (AWS) در حال بررسی انتقال تولید سرورهای هوش مصنوعیاش به خارج از چین و کاهش اتکا به تأمینکنندگان چینی است. گوگل هم از تأمینکنندگان خواسته تا ظرفیت تولید سرورها در تایلند را افزایش دهند. به عبارت دیگر، حرکت به سمت توزیع جغرافیایی تولید دارد شتاب میگیرد.
چه عواملی این فشار را ایجاد میکند؟
تنشهای تجاری واشینگتن و پکن، تهدید به اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی از سوی دولت ترامپ و محدودیتهای صادراتی روی نرمافزارهای حساس، شرکتهای آمریکایی را بین دو آتش قرار داده است. در سوی دیگر، پکن نیز ابزارهای اقتصادی و نظارتی را به کار گرفته؛ مانند محدودیتهای صادراتی جدید روی مواد نادر خاکی و پروندههای ضدانحصار علیه شرکتهای آمریکایی.
- قوانین جدید چین: نیاز به مجوز برای صادرات هر محصولی که بیش از ۰.۱٪ مواد نادر خاکی چینی دارد.
- کنترل بازار: چین حدود ۷۰٪ استخراج و تقریبا ۹۰٪ پالایش مواد نادر خاکی جهان را در اختیار دارد.
- اقدامات نظارتی: تحقیقات آنتیتراست چین علیه شرکتهایی مانند Nvidia و Qualcomm.
تصمیمات سیاسی و تجاری، شرکتها را وادار به بازنگری در طراحی زنجیره تأمین کرده است؛ اما جدایی کامل از تأمینکنندگان چینی آسان نیست. منابع میگویند حذف کامل تأمینکنندگان چین «در عمل بسیار دشوار» است، بهویژه برای سرورهای پیشرفته و قطعات تخصصی.
پیامدها؛ چه تغییراتی ممکن است در بازار رخ دهد؟
اگر این روند ادامه یابد، چند نتیجه محتمل وجود دارد: افزایش هزینههای تولید و قیمت نهایی محصولات، انتقال سرمایهگذاری به کشورهایی مانند تایلند یا ویتنام، و ایجاد چندپارهگی در استانداردها و شبکههای تأمین جهانی. برای مصرفکنندگان هم ممکن است تاخیر در عرضه یا تغییر در قیمتها به دنبال داشته باشد.
تصور کنید بازار بازیها، سرورها و لپتاپها در سالهای پیش رو چگونه تغییر خواهد کرد: تولیدکنندگان مجبور میشوند بین ریسکهای سیاسی و هزینههای جدید تعادل برقرار کنند. در نهایت، این موج جابهجایی میتواند فرصتهای جدیدی برای کشورها و تأمینکنندگان تازهوارد نیز ایجاد کند.
هرچند جابهجایی کامل زمانبر و پرهزینه است، اما پیام واضح است: زنجیره تأمین جهانی در حال تغییر است و شرکتهای بزرگ فناوری آمادهاند میزبان فصل تازهای از جابجاییهای استراتژیک باشند.
