آیا فیبر نوری آینده اینترنت ایران را دگرگون می‌کند؟ وزیر ارتباطات پاسخ می‌دهد!

در ایران، پروژه‌ای ملی برای ارتقای اینترنت با رویکردی بلندمدت آغاز شده است: جمع‌آوری کابل‌های مسی و جایگزینی کامل با شبکه فیبر نوری طی پنج سال. این طرح هدف ایجاد اینترنت پرسرعت و پایدار را در سراسر کشور دنبال می‌کند تا هر شهر و روستا به خدماتی مشابه تهران دست‌یابد.

چرایی این مهاجرت همگانی

محمد جعفرپور، مدیرعامل شرکت مخابرات ایران، توضیح می‌دهد که امروز در عصر فناوری ارتباطات، اتصال بدون مشکل به اینترنت یک امر اجتناب‌ناپذیر است. با رشد کاربردهای سلامت، آموزش، پزشکی از راه دور و سایر جنبه‌های زندگی که با هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سرویس‌های ویدیو محور تقویت می‌شود، داشتن ارتباط پرسرعت ضروری است. کشورهای دنیا از سال‌ها قبل به مهاجرت از مس به فیبر روی آورده‌اند.

پیشینه شبکه و نیاز امروز

او با یادآوری بیش از یک قرن از آغاز خطوط تلفنی به اهمیت فرسودگی زیرساخت مسی اشاره می‌کند. اکنون با فرسودگی شبکه و افزایش تقاضا، کشورهای بزرگ تصمیم به مهاجرت اساسی از کابل مسی به فیبر گرفته‌اند و ایران نیز به این سمت حرکت می‌کند.

وضعیت فعلی در ایران

شرکت مخابرات از سال ۱۳۹۵ ارائه خدمات فیبر نوری را آغاز کرده است. این خدمات بر پایه نیاز مشتری ارائه می‌شود، اما در دهه اخیر توسعه فیبر در کشور به اندازه دلخواه نبوده است؛ کمتر از ۸ درصد کاربران از فیبر بهره می‌برند. در مقابل، کشورهای پیشرفته مانند کره جنوبی، چین، ژاپن و آمریکا مهاجرت به فیبر را از سال‌ها قبل آغاز کرده‌اند و در برخی کشورها بیش از ۹۰ درصد وصول دارد.

مسیر آینده و سرعت بهبود یافته

جعفرپور توضیح می‌دهد که توسعه فیبر بر پایه تقاضای گذشته پاسخگو نیست. به دلیل فرسودگی شبکه مسی و مهاجرت خطوط به IP، شبکه ثابت توسعه لازم را ندارد و شبکه موبایل نیز در ساعات پیک کیفیت مطلوبی ندارد. مهاجرت از مس به فیبر، نه تنها یک انتخاب بلکه اقدامی واجب و دیرهنگام است. این پروژه با همکاری فعالان صنعت ICT طی پنج سال اجرا می‌شود تا تمامی کابل‌های مسی کشور جمع‌آوری و شبکه فیبر جایگزین آن شود.

سرعت دسترسی و تأثیرات فنی

سرعت در فناوری VDSL معمولاً بیش از ۱۶ مگابیت نیست و در مناطق دورتر کاهش می‌یابد. با اجرای کامل فیبر نوری، سرعت دسترسی می‌تواند به حدود ۱۰۰۰ مگابیت بر ثانیه برسد و فشار بر شبکه موبایل نیز کاهش می‌یابد و کارایی زیرساخت‌های ارتباطی بهبود می‌یابد.

اقتصاد دیجیتال و عدالت ارتباطی

افزایش نفوذ اینترنت و توسعه ارتباطات ثابت تأثیر قابل توجهی بر رشد GDP دارد. اجرای پروژه سواپ می‌تواند سهم اقتصاد دیجیتال از GDP را به بیش از ۱۰ درصد برساند. این طرح به عدالت ارتباطی کمک می‌کند تا هر فرد در هر نقطه‌ای از کشور به خدماتی با کیفیت دسترسی پیدا کند. پایان این پروژه با همدلی و وفاق ملی ممکن می‌شود.

نقش دولت، فناوری و آینده

در کنفرانس ملی مخابرات، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات، آغاز روند رسمی مهاجرت از زیرساخت‌های قدیمی را اعلام کرد. او این اقدام را خاموش کردن تدریجی فناوری پیشین و ارتقای فناوری خواند و گفت پس از حدود ۹۰ سال، یک نقطه عطف ملی برای بهبود کیفیت ارتباطات است. وفاق ملی به معنی کنار گذاشتن اختلافات نیست، بلکه تضمین می‌کند که اقدامات ضد رقابت و انحصار انجام نشود. او همچنین به فناوری‌های نوظهور مانند ارتباطات ماهواره‌ای و کوانتومی اشاره کرد که می‌توانند تغییرات بالقوه‌ای در آینده ایجاد کنند. تعبیر او از این طرح به همکاری ملی با میدان‌داری مخابرات و مشارکت فعالان ICT اشاره دارد. علاوه بر این، کاهش مصرف انرژی با فیبر نوری به عنوان فناوری سبز شناخته می‌شود، که هم کیفیت خدمات را بهبود می‌دهد و هم مصرف انرژی را کاهش می‌دهد.

این پروژه همزمان با توجه به فناوری‌های آینده مانند ماهواره‌ها و فناوری کوانتومی نگاه می‌کند تا در کنار شبکه فیبر، امکان ایجاد شبکه‌های ارتباطی گسترده‌تر و با کارایی بالا فراهم شود. با این رویکرد، آینده اینترنت ایران به سمت پهنای باند بالاتر و دسترسی عادلانه‌تر هدایت می‌شود.