مرورگرها دیگر صرفاً پنجرهای به وب نیستند؛ آنها حالا دستیاران هوشمندی دارند که میتوانند منابع را فیلتر، جمعبندی و حتی کارهای تکراری را خودکار کنند. در این مقاله با نمونهها و نکات عملی درباره چگونگی استفاده از این مرورگرهای نوظهور آشنا میشوید.
جستوجوی هدفمند به جای گشتن میان نتایج نامربوط
مدت کوتاهی پیش در نمایش تکنیکی به دانشجویان تازهوارد نشان دادم چطور با یک فرمان ساده میتوان «مهارت» سفارشی در یک مرورگر هوش مصنوعی ساخت و پژوهشِ تمرینیِ آنها را خودکار کرد. بهجای سرگردانی در نتایج معمولِ گوگل، عامل هوش مصنوعی جستوجو را محدود به چند منبع آکادمیک و آموزشی کرد تا پاسخ دقیقاً مطابق با سرفصل درسی باشد.
کافی بود تایپ کنم «/course Faraday’s Law of Induction» تا خلاصهای از همان منابع مدرسه بیاید؛ نه خیلی عمیق، نه خیلی سطحی، و بدون تهدیدِ هالوسینیشن یا اطلاعاتِ بیپایه. دانشجویان—از جمله برادرم—متعجب شدند: حالا میتوانی دقیقاً مشخص کنی جوابها از کدام منابع استخراج شود.
دستیار کناری: پایان هرجومرجِ تبها
یک تفاوت بزرگ مرورگرهای هوش مصنوعی، پنل کناری دائمی است که میتواند همزمان با مرورگر فعال باشد. بهجای باز کردن چندین تب برای تحقیق یا بررسی یک نکته، میتوانید در همان پنل از دستیار سؤال بپرسید، منابع را جمعآوری کنید و حتی تصویری توضیحی بسازید.
مثلاً هنگام خواندن مقالهای دربارهٔ «بتن ذخیرهکنندهٔ انرژی» و اشاره به «جذب کربن»، در پنل کناری پرسیدم «جذب کربن چیست؟» و همزمان شکل و توضیح تصویری گرفتم—همهٔ اینها بدون جابهجایی بین تبها. در حالت پیشرفتهتر، با فعال کردن Agent Mode خواستم همهٔ مقالات MIT درباره بتنهای هوشمند را جمعآوری کند؛ در دو دقیقه فهرستی مرتب با خلاصه و آدرس زیردامنهها تحویل گرفتم، در حالی که روی تب دیگری کار میکردم.
مهارتها و میانبرهای سفارشی: مرورگر را مطابق میل خودتان برانید
یکی از جذابترین امکانات، ایجاد مهارتها یا میانبرهای سفارشی است—فرمانهای یکمرحلهای که دقیقاً کاری را انجام میدهند که شما توصیف کردهاید. من یک GPT سفارشی به نام «Research Assistant» ساختم که با تایپ «/research» در پنل کناری وظایف پژوهشی را اجرا میکند.
مثال سادهتر: هنگام خرید هدفون بیسیم از آمازون، خواستم قیمتها را در سایتهای دیگر هم ببینم. بهجای باز کردن تکتک فروشگاهها، «/shopping» را زدم و لیستی از سایتها به همراه قیمت و لینک تحویل گرفتم. یا وقتی چند تب هتل باز بود، با دستور «@summarize» همهٔ اطلاعات کلیدی مثل قیمت، امکانات و فاصله از فرودگاه جمعبندی شد.
این سیستمها به متن و تصویر «چندوجهی» واکنش نشان میدهند؛ مثلاً با دیدن عکس یک غذا میتوانند مواد تشکیلدهنده و ارزش غذایی آن را تشخیص دهند یا از عکس یک بازار در اردن، جاذبههای گردشگری را فهرست کنند.
خطرات پنهان: حریم خصوصی، جعل فرمان و حملاتِ نوظهور
قابلیت اتصال به سرویسهای ثالث مثل جیمیل، درایو، واتساپ یا ذخیرهسازی ابری، قدرت زیادی به دستیارها میدهد—اما همین قدرت ریسکهای جدی امنیتی و حریم خصوصی ایجاد میکند. وقتی عاملها میتوانند بهصورت خودکار خرید یا رزرو انجام دهند، سؤال این است: آیا میتوان به آنها اطلاعات حساس مانندِ اطلاعات ورود اعتماد کرد؟
متخصصان هشدار میدهند که هرچه اختیارات بیشتری به هوش مصنوعی داده شود، نقاط حمله و پیامدهای احتمالی هم بیشتر میشود. مثالاً یک حملهِٔ «تزریق فرمان» (prompt injection) میتواند باعث شود دستیار بهعنوان کاربر عمل کند و اطلاعات حساس یا حتی پول سرقت شود. محققان شرکتهایی چون Brave آسیبپذیریهایی در برخی مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی یافتهاند که نشان میدهد حتی خلاصهسازی یک پستِ عمومی میتواند به نشت اطلاعات منجر شود اگر کاربر وارد حسابهای حساس باشد.
بهعقیدهٔ برخی از مدیران و پژوهشگران، مهم است که پیش از اتصال کاملِ همهٔ سرویسها به یک دستیار، حد و مرزهای روشنی تعیین شود. استفادهٔ محتاطانه—دادن حداقل مجوزها و غیرفعالسازی تواناییهایی که ممکن است خطرناک باشند—توصیهای است که بهعنوان یک اصل کاربردی باید رعایت شود.
نکات عملی برای کاربران زودپذیر
- مجوزها را محدود کنید: به دستیار فقط دسترسیهایی بدهید که واقعاً لازم است.
- از جملهٔ منابع معتبر استفاده کنید: برای پرسشهای آکادمیک یا کاری، فهرست منابع قابل اعتماد را مشخص کنید.
- لاگها و تاریخچهٔ چت را دورهای بررسی کنید و اطلاعات حساس را در محیطهای جداگانه نگه دارید.
- قبل از واگذاری عملیاتِ مالی یا حساس، فرایندهای تأیید دو مرحلهای را فعال کنید.
ما وارد دورانی شدهایم که مرورگرها دیگر ابزارهای منفعل نیستند؛ آنها دستیارهایی فعال و قدرتمندند. اما همزمان باید آگاه باشیم که این قدرت بدون ریسک نیست—پس از آن با دقت و انتخاب هوشمندانه باید استفاده کنیم.