دیوان محاسبات کشور گزارش داد که یک بانک دولتی با واگذاری دستگاههای خودپرداز غیرنقدی (cashless) بیش از ۴ هزار میلیارد تومان تراکنش را خارج از مسیر رسمی شبکه شاپرک انجام داده است. این گزارش نشان میدهد رعایت الزامات ابلاغی بانک مرکزی در واگذاری این دستگاهها انجام نشده است.
رسیدگی دیوان محاسبات و پیامدها
در متن گزارش آمده که این اقدام میتواند زمینهساز فرار مالیاتی و سایر جرایم اقتصادی شود. دیوان محاسبات تخلفات مذکور را به دادسرای دیوان ارسال کرده و همزمان بررسی احتمال وجود موارد مشابه در سایر بانکها را در دستور کار قرار داده است. با توجه به نقش شبکه شاپرک در مسیریابی تراکنشهای پرداخت الکترونیک، خروج تراکنشها از این شبکه به معنی کاهش شفافیت مالی است.
چرا خارج شدن تراکنش از شاپرک خطرناک است؟
شبکه شاپرک مسئول مسیردهی و نظارت بر تراکنشهای بانکی است؛ هرگاه تراکنشی از این مسیر رسمی خارج شود، امکان ردیابی، گزارشدهی و دریافت مالیات بر درآمد کاهش مییابد. این وضعیت میتواند به افزایش شیوههای پنهانسازی درآمد و تقویت بازار غیررسمی منجر شود.
نتایج اولیه و اقدامات آینده
- ارسال پرونده به دادسرای دیوان محاسبات برای پیگیری قضایی.
- سنجش احتمال تکرار تخلف در سایر بانکها و آغاز بررسیهای نظارتی.
- احتمال اعمال جریمه و الزام بانک متخلف به بازگرداندن مسیر تراکنشها به شبکه شاپرک.
این گزارش پرسشهای تازهای درباره نظارت بر واگذاری دستگاههای خودپرداز غیرنقدی و شفافیت در تراکنشهای الکترونیک بانکی مطرح میکند؛ مواردی که میتواند مسیر سیاستگذاری و کنترل بازار پرداخت الکترونیک را تحتتأثیر قرار دهد.