گوگل quietly در حال آزمایش قابلیتی است که میتواند نحوه ردیابی موقعیت شما در وب را عوض کند؛ گزینهای تازه در کروم برای اندروید که به وبسایتها فقط «موقعیت تقریبی» میدهد، نه نقطه دقیق روی نقشه.
این قابلیت جدید در نسخه 142.0.7444.171 کروم برای اندروید دیده شده و بهطور خلاصه یعنی: همچنان خود اپلیکیشن Chrome در سطح سیستمعامل به لوکیشن دقیق دسترسی دارد، اما تصمیم میگیرد فقط نسخهای تقریبزده و مبهمتر از آن را با وبسایتها به اشتراک بگذارد. درست شبیه مدل جدید اندروید برای مدیریت لوکیشن در اپها.
لوکیشن تقریبی؛ همان چیزی که بین «زیاد» و «هیچ» کم داشتیم
تا همین چند وقت پیش، انتخاب شما روی موبایل معمولاً دو حالت بیشتر نداشت: یا اجازه کامل به لوکیشن میدادید، یا بهطور کامل آن را میبستید. برای خیلیها این انتخاب یا–یا هم ترسناک بود، هم آزاردهنده. حالا کروم گزینه سومی رو میز گذاشته است: اجازه بده وبسایت بداند «حدوداً» کجا هستید، نه دقیقاً جلوی کدام کافه ایستادهاید.
در عمل یعنی چه؟ فرض کنید به سایتی برای پیشبینی هوا، اخبار محلی یا یک سایت رزرواسیون رستوران سر میزنید. این سایتها برای کارکردن، به یک دید کلی از موقعیت شما نیاز دارند، مثلاً در چه شهر یا چه منطقهای هستید. اما ضرورتی ندارد مختصات GPS تا چند متر اطراف شما را داشته باشند. حالت لوکیشن تقریبی همین تعادل را برقرار میکند: کارکرد مکانی حفظ میشود، اما جزئیات حساس کمتر لو میرود.
از زاویه حریم خصوصی، این یک تغییر مهم است؛ چون وبسایتها دیگر بهطور خودکار به دادههای فوقدقیق GPS دسترسی نخواهند داشت، مگر اینکه شما صراحتاً چنین اجازهای بدهید. این یعنی وب روی موبایل کمکم به سطح «برابری حریم خصوصی» با اپهای بومی نزدیک میشود؛ همان مدلی که مدتهاست در اندروید برای برنامهها جا افتاده است.
نخستین نتیجه، کاهش ردیابی هدفمند و تبلیغات بیشازحد محلی است. وقتی سایت فقط میداند شما در یک محدوده کلی حضور دارید، دیگر نمیتواند تا این حد دقیق رفتار و جابهجاییهای شما را روی نقشه دنبال کند. این برای کاربرانی که از «تبلیغات تعقیبکننده» خسته شدهاند، یک خبر خوب است.
از طرف دیگر، این مدل جدید به کاهش «اضطراب مجوزها» هم کمک میکند. خیلی وقتها وقتی یک سایت موقعیت مکانی میخواهد، کاربر بین دو گزینه بد گرفتار میشود: یا لوکیشن دقیق را بدهد و نگران سوءاستفاده باشد، یا کل تجربه سایت را با رد کردن درخواست خراب کند. حالا با گزینه لوکیشن تقریبی، یک نقطه میانی منطقی ایجاد میشود؛ هم حریم خصوصی تا حد خوبی حفظ میشود، هم سایت میتواند خدمات مبتنی بر مکان ارائه دهد.
نکته جالب اینجاست که همین کنترل جزئیتر احتمالاً باعث میشود بسیاری از کاربران به جای خاموشکردن کامل لوکیشن، آن را روشن نگه دارند. دانستن اینکه مرورگر بهصورت پیشفرض فقط اطلاعات «کلی» را ارسال میکند، برای خیلیها اطمینانبخشتر است و میتواند سطح مشارکت و استفاده از سرویسهای مکانی را بالا ببرد.
اگر آزمایش موفق شود، چه آیندهای در انتظار وب موبایل است؟
گوگل فعلاً این قابلیت را در کروم برای اندروید آزمایش میکند، اما اگر همهچیز طبق برنامه پیش برود، انتظار میرود این ویژگی بهصورت گسترده عرضه و به رفتار پیشفرض Chrome روی دستگاههای اندرویدی تبدیل شود. این میتواند استاندارد تازهای برای حریم خصوصی مبتنی بر مکان در وب موبایل تعیین کند.
در چنین سناریویی، بسیار محتمل است که مرورگرهای دیگر – چه مبتنی بر کرومیوم و چه مستقل – راه کروم را دنبال کنند و حالت لوکیشن تقریبی را به یکی از تنظیمات اصلی خود تبدیل نمایند. نتیجه؟ «موقعیت تقریبی» به هنجار جدید وب موبایل تبدیل میشود و دسترسی به مختصات بسیار دقیق به یک استثنا و انتخاب آگاهانه کاربر بدل خواهد شد.
برای توسعهدهندگان وب نیز این تغییر یک پیام روشن دارد: تجربههای کاربری باید طوری طراحی شوند که با دو سطح مختلف دقت لوکیشن سازگار باشند. یعنی سایتها باید بتوانند در صورت وجود موقعیت دقیق، امکانات پیشرفتهتری ارائه دهند، اما در نبود آن، همچنان روی موقعیت تقریبی یک تجربه معقول و کارآمد بسازند؛ بدون اینکه کاربر را مجبور کنند از حریم خصوصی خود دست بکشد.
در نهایت، این آزمایش جدید کروم شاید یک سوییچ کوچک در تنظیمات به نظر برسد، اما در مقیاس بزرگتر، گامی جدی در جهت بازتعریف مرز میان «قابلیتهای هوشمند وب» و «کنترل کاربر بر دادههای شخصی» است؛ مرزی که هر روز برای کاربران آگاهتر، مهمتر و حساستر میشود.
