به نظر میرسد دوره «چتجیپیتی کاملاً رایگان و بدون تبلیغ» آرامآرام رو به پایان است. کدهای نسخه بتای اپلیکیشن اندرویدی ChatGPT نشان میدهد اوپنایآی احتمالاً در آستانه آزمایش و اضافهکردن تبلیغات به این سرویس محبوب هوش مصنوعی است؛ تغییری که میتواند هم برای کاربران و هم برای مدل کسبوکار این شرکت نقطه عطف باشد.
این سرنخها را نخستین بار «تیبور بلاهو» در شبکه اجتماعی X کشف و منتشر کرد. او در نسخه بتای 1.2025.329 اپ اندروید چتجیپیتی، به خطوط کدی برخورده که بارها از عبارتهایی مثل «ads feature»، «search ad» و «bazaar content» نام میبرند. این نسخه هنوز برای عموم منتشر نشده، اما وجود چنین اشارههایی در کد اپ، معمولاً به این معنی است که شرکت در حال آمادهسازی زیرساخت لازم برای فعالسازی یک قابلیت جدید است؛ این بار، به نظر میرسد نوبت تبلیغات رسیده است.
تبلیغات در ChatGPT؛ شایعه، گزارش یا واقعیت در راه؟
کشف این کدها درست بعد از گزارشی از وبسایت The Information انجام شد؛ گزارشی که مدعی بود اوپنایآی در حال بررسی راههایی برای اضافهکردن تبلیغات به چتجیپیتی بر اساس حافظه و محتوای گفتوگوهای کاربران است. اگر چنین سناریویی اجرا شود، یعنی آگهیها نه فقط براساس جستوجو، بلکه مطابق با تاریخچه تعامل کاربر با ربات هوش مصنوعی هدفگیری شوند؛ موضوعی که میتواند بحثهای جدی درباره حریم خصوصی و دادههای شخصی بهراه بیندازد.
سم آلتمان، مدیرعامل اوپنایآی، پیشتر در چند موقعیت مختلف درباره ایده ترکیب تبلیغات و هوش مصنوعی صحبت کرده بود، اما هیچوقت موضعی کاملاً روشن و نهایی ارائه نکرد. او سال گذشته در یک رویداد در مدرسه کسبوکار هاروارد گفته بود ترکیب تبلیغات و AI برایش «به شکل منحصربهفردی نگرانکننده» است و آن را «آخرین راهحل برای مدل کسبوکار» اوپنایآی توصیف کرده بود؛ با این حال اضافه کرده بود که «کاملاً مخالف» تبلیغات هم نیست.
چند ماه بعد، آلتمان در قسمت اول پادکست رسمی اوپنایآی بار دیگر تأکید کرد که شرکت بهطور اصولی با ایده جاسازی تبلیغات در پلتفرم مخالف نیست، اما هنوز راه دقیق و شکل نهایی این کار را پیدا نکرده است. همین اظهارنظرها نشان میدهد که تبلیغات، مدتهاست بهعنوان یکی از گزینههای جدی روی میز اوپنایآی قرار دارد و حالا انتشار نشانههای آن در کد اپلیکیشن، از فاز «فکر کردن» به فاز «آمادهسازی و آزمایش» نزدیک میشود.
تبلیغات کجا ظاهر میشوند؟ روی چه کاربرانی اثر میگذارند؟
کدهایی که در نسخه بتا کشف شدهاند، هنوز دقیقاً نشان نمیدهند که تبلیغات در کدام بخش تجربه کاربری چتجیپیتی قرار خواهد گرفت. هیچ اشاره مستقیمی به جایگاه آگهی (مثلاً در صفحه اصلی، در نتایج پاسخ، یا بهصورت بنر جداگانه) نشده است. با این حال، با توجه به مدلهای تجاری رایج در پلتفرمهای دیجیتال، بسیاری از تحلیلگران معتقدند اوپنایآی در قدم اول بهسراغ لایه رایگان ChatGPT میرود.
در حال حاضر، نسخه رایگان چتجیپیتی محدودیتهایی در تعداد پیام، حافظه و ظرفیت استدلال نسبت به نسخههای پولی مثل ChatGPT Plus دارد. اضافهکردن تبلیغات به این لایه میتواند راهی باشد برای جبران هزینههای سنگین پردازش مدلهای هوش مصنوعی، بدون اینکه اوپنایآی مجبور شود بهطور کامل درِ نسخه رایگان را ببندد. سناریوی محتمل این است: کاربران رایگان، در ازای دسترسی بدون پرداخت پول، تبلیغات ببینند و کاربران پولی، تجربهای تمیزتر و بدون آگهی داشته باشند.
البته پرسشهای مهمی هم وجود دارد: آیا تبلیغات در متن پاسخهای هوش مصنوعی ادغام میشوند؟ بهصورت باکس جداگانه کنار نتایج میآیند؟ یا شبیه موتورهای جستوجو، «نتایج اسپانسری» در پاسخها اضافه میشود؟ دو عبارت «search ad» و «bazaar content» در کد میتواند نشانه آزمایش مدلهایی مشابه تبلیغات جستوجویی و محتوای اسپانسری باشد؛ مدلی که برای برندها جذاب است، اما اگر شفافیت کافی نداشته باشد، برای کاربر گمراهکننده خواهد بود.
مسئله دیگر، اعتماد است. یکی از نقاط قوت چتجیپیتی برای بسیاری از کاربران، حس «بیطرفی نسبی» پاسخهاست. اگر کاربر احساس کند بعضی از پیشنهادها یا لینکها نه بهخاطر کیفیت، بلکه بهخاطر پول در پاسخها ظاهر میشوند، این اعتماد میتواند خدشهدار شود. به همین دلیل، اوپنایآی ناچار است در صورت پیادهسازی تبلیغات، روی شفافیت برچسبگذاری آگهیها و تفکیک واضح آنها از پاسخ اصلی مدل تمرکز جدی داشته باشد.
چرا اوپنایآی اصلاً به فکر تبلیغات افتاده است؟
اجرای یک سرویس عظیم هوش مصنوعی مولد مثل چتجیپیتی، هزینههای زیرساختی بسیار بالایی دارد؛ از سرورهای قدرتمند گرفته تا تراشههای گرانقیمت و مصرف انرژی. هرچه تعداد کاربران بیشتر میشود و قابلیتهایی مثل حافظه مداوم یا استدلال پیشرفتهتر فعال میشود، هزینه هر درخواست هم بالاتر میرود. در چنین شرایطی، اتکا فقط به اشتراکهای پولی و قراردادهای سازمانی ممکن است در بلندمدت برای یک رشد تهاجمی کافی نباشد.
تبلیغات، برای بسیاری از پلتفرمهای بزرگ دیجیتال مثل گوگل، متا و ایکس، ستون اصلی درآمد است. اگر اوپنایآی بتواند بدون تخریب جدی تجربه کاربری، مدل تبلیغاتی مؤثری طراحی کند، یک جریان درآمدی پایدار و مقیاسپذیر به دست میآورد. این موضوع بهویژه وقتی اهمیت پیدا میکند که رقابت در حوزه چتباتها و مدلهای مولد هر روز فشردهتر میشود و بازیگران بزرگ دیگری مثل گوگل (با Gemini)، آنتروپیک و مایکروسافت نیز بهدنبال سهم بازار بیشتر هستند.
در نهایت، همهچیز هنوز در حد نشانه و گزارش است و اوپنایآی بهصورت رسمی از فعالسازی تبلیغات در چتجیپیتی خبر نداده. اما واقعیت این است که ترکیب «گزارشهای رسانهای»، «اظهارات دوپهلو اما بازِ مدیرعامل» و حالا «کدهای صریح در نسخه بتا»، کنار هم تصویری میسازند که برای دنیای فناوری و کاربران عادی، یک پیام واضح دارد: عصر جدیدی از مدلهای تجاری در هوش مصنوعی مولد در راه است؛ عصری که در آن، ممکن است برای ادامه استفاده رایگان از ابزارهای قدرتمندی مثل ChatGPT، بهایش را نه فقط با پول، بلکه با توجه و زمانمان در برابر تبلیغات بپردازیم.
