بانک مرکزی با تاکید بر محافظت از جایگاه ریال اعلام کرده که استفاده از رمزارزها یا طلا بهعنوان ابزار پرداخت در نظام پولی ایران ممنوع است. این موضع در رویداد «رمزآتی» و در کنار آمارهایی از وضعیت بازار رمزارز کشور بیان شد؛ دادههایی که نشان میدهد این حوزه هم اکنون به جمعیتی قابلتوجه وصل شده است.
مواضع رسمی و اعداد کلیدی بازار
نوشین مومنواقفی، معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی، تاکید کرد که «خدشه وارد نشدن به جایگاه ریال» خط قرمز نظام پولی و بانکی است. او اعلام کرد که حدود ۵ میلیون نفر در حوزه رمزارز در ایران فعالاند و نزدیک به ۱۰۰ هزار کارگزاری مرتبط شناسایی شده است. جالب اینکه ۹۵ درصد حجم بازار در اختیار فقط ۱۰ کارگزاری است که غالباً سرمایهگذاریهای مشترک هم دارند.
- تعداد فعالان رمزارز: تقریباً ۵ میلیون نفر
- تعداد کارگزاریهای شناساییشده: حدود ۱۰۰ هزار
- تمرکز بازار: ۹۵٪ در اختیار ۱۰ کارگزاری برتر
رمزارز
توکنسازی؛ فرصت قابل تفکیک
در عین حال بانک مرکزی نسبت به توکنسازی رویکردی مثبت نشان داده و اعلام کرده این موضوع کاملاً متفاوت از پلتفرمهای رمزارز یا بازار طلاست. توکنسازی میتواند ابزار نوآورانهای برای دیجیتالسازی داراییها و تسهیل معاملات باشد، مشروط بر آنکه از تبدیل توکنها به ابزار پرداخت جلوگیری شود و چارچوبهای شفاف امنیتی و حقوقی برقرار باشد.
این تفکیک میان «ابزار پرداخت» و «ابزار دیجیتالی دارایی» اهمیت دارد: توکن میتواند نماینده سهام، املاک یا کالا باشد، اما وقتی به عنوان پول یا معادل پرداخت پذیرفته شود، ریسک رقابت با ریال و تضعیف حکمرانی پول ملی افزایش مییابد.
مجلس و نیاز به قانونگذاری واقعبینانه
مهدی طغیانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، به لزوم قانونگذاری متناسب با واقعیتهای اقتصادی ایران اشاره کرد. به گفته او، صنعت رمزارز در ایران «نه آزاد است و نه محدود» و اگر مقررات مناسب تصویب نشود، این بازار ممکن است زیرزمینی شود که تهدیدی برای حکمرانی ریال به شمار میآید. مجلس در تلاش است چارچوبهایی را بهوجود آورد که فعالیتهای نوآورانه پیشبینیپذیر و امن شوند.
او در مورد پلتفرمهای فروش طلا نیز یادآوری کرد که این سامانهها در صورت رعایت الزامات امنیتی و قاعدهمندی میتوانند محرک اقتصاد باشند، اما باید تحت نظارت و قوانین مشخص عمل کنند تا ریسکهای مالی و پولی کاهش یابد.
در مجموع، پیام نهادهای رسمی روشن است: توسعه فناوریهای مالی و توکنسازی حمایت میشود، اما اجازه ایجاد ابزارهایی که جایگزین ریال شده یا نظام پرداخت را مختل کنند داده نخواهد شد. پرسش این است که قانونگذار چگونه میتواند بین نوآوری و ثبات پولی توازن برقرار کند؛ توازنی که آینده بازار رمزارز و مقررات مرتبط را شکل خواهد داد.
