استارتاپ «World» که با ایدهی اسکن چشم و ساخت «هویت دیجیتال» سر زبانها افتاده، امروز با یک بهروزرسانی بزرگ تلاش کرد خودش را از یک پروژه بحثبرانگیز کریپتویی به چیزی شبیه «سوپر اپ» تبدیل کند؛ اپی که هم پیامرسان است، هم کیف پول، هم درگاه پرداخت و حتی مسیر اتصال به سرویسهای جانبی.
World که به سم آلتمن (مدیرعامل OpenAI) نسبت داده میشود، پاسخی است به مشکلی که خودِ موج هوش مصنوعی آن را تشدید کرده: در اینترنتِ امروز از کجا بفهمیم طرف مقابل انسان واقعی است یا یک باتِ هوشمند؟ راهحل World برای این «تشخیص انسان از هوش مصنوعی» ساده اما جنجالی است: کاربر باید با یک دستگاه کروی به اندازه توپ فوتبال به نام Orb اسکن چشم انجام دهد و در ازای آن یک شناسه دیجیتال یکتا روی گوشیاش دریافت کند.
در تئوری، این شناسه میتواند جلوی بخشی از هرجومرجهای آنلاین را بگیرد؛ از باتهای مزاحم در بازیها و شبکههای اجتماعی گرفته تا سوءاستفاده در خریدهای پرتقاضا مثل فروش بلیت کنسرت. اما همین نقطه، محل اصلی سؤالهاست: آیا سپردن دادههای بیومتریک به یک شرکت فناوری، آن هم در مقیاس جهانی، واقعاً «قیمت» مناسبی برای اثبات انسان بودن است؟ World میگوید پس از انجام فرایند احراز هویت، دادههای شخصی «رمزنگاری شده، به گوشی کاربر ارسال میشود و برای همیشه از روی Orb حذف خواهد شد».
با کنار گذاشتن بحثهای حریم خصوصی، کسانی که قبلاً در World احراز هویت شدهاند، از امروز با قابلیتهای تازهای روبهرو میشوند؛ ویژگیهایی که نشان میدهد تیم آلتمن میخواهد این پروژه را به رؤیای سیلیکونولی یعنی «اپلیکیشن همهچیز» نزدیک کند.
پیامرسان جدید؛ امن مثل سیگنال، اما با حبابهای رنگی
نسخه جدید اپ World یک قابلیت چت اضافه کرده که شرکت مدعی است امنیتی «در حد و اندازه Signal» ارائه میدهد. با این حال، طراحی پیامها خودش داستان تازهای میسازد: پیامهای کاربران «تأییدشده» با حباب آبی نمایش داده میشود و پیامهای افرادی که هنوز Orb را ندیدهاند، خاکستری است.
اگر جنگ روانی حبابهای آبی و سبز iMessage را به خاطر داشته باشید، تصور شکاف اجتماعیِ «تأییدشدهها» و «تأییدنشدهها» در یک پیامرسان جدید چندان دور از ذهن نیست؛ مخصوصاً وقتی احراز هویت نه با شماره تلفن یا کارت ملی، بلکه با اسکن چشم انجام میشود.
این چت قرار است امکان ارسال و دریافت پول را هم درون مکالمه فراهم کند و حتی سرویسهای ثالث را مستقیماً داخل گفتوگوها بیاورد؛ از جمله پلتفرمهای بازار پیشبینی مثل Kalshi و Polymarket. یعنی چت میکنید، شرطبندی/پیشبینی میکنید، پرداخت انجام میدهید؛ همه در یک صفحه.
کیف پول و «حساب بانکی مجازی»؛ حقوقتان را مستقیم اینجا بگیرید
World همزمان یک قابلیت کیف پول جدید معرفی کرده که به کاربران حساب بانکی مجازی میدهد. هدف روشن است: دریافت حقوق، واریزیهای مستقیم و سایر پرداختها داخل اپ، و بعد تبدیل آسان موجودی به رمزارز.
ترکیب این قطعات، تصویر آشنایی میسازد: کریپتو، پیامرسان، بازارهای پیشبینی و رؤیای سوپر اپ. حتی در بیانیه رسمی، بهروزرسانی با عبارتی شبیه «سوپر اپ انسانها در عصر هوش مصنوعی» معرفی شده؛ عبارتی که هم جاهطلبانه است و هم عمداً روی ترس و تردید کاربران درباره باتها دست میگذارد.
اما سؤال اصلی همچنان پابرجاست: آیا کاربران واقعاً چنین مدلی را میپذیرند؟
طبق آمار منتشرشده، تا امروز حدود ۱۷ میلیون نفر با Orb تأیید شدهاند؛ عددی که با هدف بلندپروازانه ۱ میلیارد فاصله زیادی دارد. یکی از دلایل کندی رشد هم کاملاً فیزیکی است: برای احراز هویت باید به یکی از ۶۶۱ نقطه تأیید در دنیا مراجعه کنید. برای نمونه، آمریکا فقط ۲۹ موقعیت دارد که بخش زیادی از آنها هم در فلوریدا متمرکز شدهاند.
در همین مسیر، چند کشور یا بهطور موقت فعالیت World را محدود کردهاند یا تحقیقات رسمی درباره فناوری بیومتریک آن را آغاز کردهاند؛ با محوریت نگرانیهای حریم خصوصی و امنیت داده. ریسک فقط به «رگولاتورهای خارج از آمریکا» محدود نیست. اگر World واقعاً به سمتی برود که خودش را راه اصلی (یا تنها راه) برای انجام برخی خریدها جا بزند، ممکن است در ایالات متحده هم با بررسیهای ضدانحصار و ضد رقابت روبهرو شود.
نشانههای این رویکرد از همین حالا دیده میشود: World اعلام کرده بخشی از بلیتهای کنسرتهای پیشروِ ستاره موسیقی لاتین ریکاردو آرجونا را بهصورت انحصاری فقط به کاربران «تأییدشده» میفروشد. این یعنی «هویت دیجیتال» میتواند به بلیتفروشی و تجارت واقعی گره بخورد.
تجربه نشان داده ساخت «اپ همهکاره» در آمریکا ساده نیست. نمونههایی مثل WeChat در چین موفق شدهاند، اما همتای آمریکاییاش هنوز شکل نگرفته؛ حتی ایلان ماسک هم با وجود سرمایه و نفوذ، برای تبدیل X (توییتر سابق) به همهچیز-اپ به چالش خورده است. با این حال، به نظر میرسد سم آلتمن فکر میکند این بار، کلید موفقیت میتواند چیزی باشد که تا همین چند سال پیش غیرقابل تصور بود: اثبات انسان بودن با اسکن چشم.
