آستان قدس رضوی بهتازگی درگاهی برای پرداخت نذورات با ارزهای دیجیتال راهاندازی کرده است؛ اقدامی که بههدف تسهیل ارتباط مالی با شیعیان سراسر جهان و عبور از محدودیتهای بانکی بینالمللی انجام شده است. این حرکت ترکیبی از معنویت و فناوری است که میتواند فصل نوینی در روشهای اهدا و خیریه رقم بزند.
عبور از سد تحریمها با کمک بلاکچین
یکی از مشکلات همیشگی ناذران خارج از کشور، دشواری ارسال کمکهای مالی به داخل ایران بهخاطر تحریمها و محدودیتهای سیستم بانکی بینالمللی بوده است. سامانه جدید آستان قدس به نشانی donate.razavi.ir که به دو زبان فارسی و انگلیسی در دسترس است، این مانع را تا حد زیادی کاهش میدهد. با استفاده از فناوری بلاکچین، تراکنشها سریعتر و شفافتر صورت میگیرند و نیازی به واسطههای متعدد نیست.
این درگاه میتواند تجربهای متفاوت برای کاربرانی فراهم آورد که قبلا بهدلیل پیچیدگیهای انتقال بینالمللی از ارسال نذورات بازماندهاند. آیا این تنها یک راهکار فنی است یا نشانهای از تغییر گستردهتری در نحوه تعامل نهادهای مذهبی با تکنولوژی مالی؟ پاسخ احتمالاً ترکیبی از هر دو است.
پنج رمزارز پشتیبانیشده
درگاه نذورات آستان قدس رضوی در آغاز کار از پنج رمزارز معتبر پشتیبانی میکند که هر کدام مخاطبان و مزایای خاص خود را دارند. تنوع این سبد باعث میشود کاربران با سلیقههای مختلف، از سرمایهگذاران محافظهکار تا علاقهمندان به داراییهای دیجیتال نوآورانه، بتوانند نذر خود را ادا کنند.
- بیتکوین (BTC) — «طلای دیجیتال» و پرطرفدارترین رمزارز
- اتریوم (ETH) — بهخاطر قراردادهای هوشمند و اکوسیستم گسترده
- تتر (USDT) — استیبلکوینِ معادل دلار، برای ثبات قیمت
- لایتکوین (LTC) — تراکنشهای سریعتر با هزینه کمتر
- دوجکوین (DOGE) — رمز ارز محبوب جامعه و کاربردی
در این سامانه ناذران میتوانند علاوه بر مبلغ، مشخصات و نیت نذر خود را ثبت کنند تا وجوه بر اساس خواسته آنها به مصرف برسد. چنین قابلیتی باعث افزایش شفافیت توزیع کمکها میشود و قابلیت پیگیری را ارتقا میدهد — مزیتی که برای امور خیریه اهمیت بالایی دارد.
ریسکها، قوانین و چشمانداز
با وجود مزایا، نباید خلأهای قانونی و ریسکهای بینالمللی را دستکم گرفت. بانک مرکزی ایران استفاده از رمزارزها بهعنوان ابزار پرداخت را ممنوع اعلام کرده است؛ با این حال نهادهای خاصی مانند آستان قدس راهکارهایی مبتنی بر پذیرش رمزارز را بهکار گرفتهاند. این موضوع میتواند زمینهساز بحثهای حقوقی و نظارتی تازهای شود: آیا این حرکت بهمعنای باز شدن درهای اقتصاد رمزارزی برای همه نهادها و کسبوکارهاست یا صرفاً امتیازی ویژه برای برخی نهادها خواهد ماند؟
اگر این اقدام محرکی برای تصویب قوانین روشنتر و همراستا با فناوری بلاکچین باشد، در بلندمدت به نفع مردم و بخش خصوصی خواهد بود. اما اگر چارچوبهای نظارتی ثابت نشوند و تنها نهادهای معدودی از این امکانات برخوردار گردند، ریسک بروز نابرابری تکنولوژیک وجود دارد.
مسیرهای سنتی همچنان فعالاند
در کنار روش نوین رمزارزی، آستان قدس رضوی راههای سنتی و بانکی را نیز حفظ کرده است. با همکاری بانک تجارت و کارگزاریهای معتبر، امکان واریز نذورات ارزی از شش شهر مهم جهانی فراهم شده است: پاریس، مینسک، مسکو، دوشنبه و دبی. این دسترسی چندکاناله برای کسانی که هنوز به رمزارزها اعتماد ندارند یا ترجیح میدهند از روشهای بانکی استفاده کنند، ضروری است.
استفاده از رمزارز در امور خیریه (Crypto-Philanthropy) یک روند جهانی رو به رشد است. شفافیت ذاتی دفتر کل توزیعشده، سرعت انتقال و کاهش نقش واسطهها، جذابیت این روش را در فعالیتهای عامالمنفعه افزایش داده است. با این حال، موفقیت نهایی وابسته به ترکیب هوشمندانه فناوری، قوانین روشن و اعتماد عمومی خواهد بود.
