با بزرگترین تلسکوپ تاریخ بشر آشنا شوید!

از زمانی که گالیله اولین تلسکوپ مبتنی برشکست  نور بشر را اختراع کرد حدود 400 سال می گذرد…
از زمانی هم که بزرگترین دانشمند تاریخ بشر یعنی سر آیزاک نیوتون، نخستین تلسکوپ مبتنی بر بازتاب نور را اختراع کرد حدود 300 سال می گذرد.
در خلال 300 سال بشر خیلی پیشرفت کرد. آنقدر که اکنون  آماده ساخت بزرگترین و پیشرفته ترین تلسکوپ تاریخ می‌شود. تلسکوپی که می تواند اعماق تاریک فضا را برای ما بشکافد و تصاویری ارزشمند از زمان های نخستین پس از بیگ بنگ (انفجار بزرگ) برای ما ببیند و ثبت کند!
حالا ممکن است بپرسید چرا هرچه تلسکوپ قوی تر باشد تصاویرزمان هایی نزدیک تر به لحظه بیگ بنگ  را می بیند؟
پاسخ این است: هر چه تلسکوپ قوی ترباشد می تواند پرتوهای ضعیف تری را ببیند و مسلما بسیاری از پرتو های فوق ضعیف، از اعماق بسیار بسیار دور فضا می‌آیند. گاهی این نقاط آنقدردورهستند که نور باید برای رسیدن از آنجا به زمین بیش از 11 یا 12 میلیارد سال درراه باشد.
هنگامی که این پرتو نور به ما برسد، تصاویری را در خود ثبت کرده که مربوط به رویداد های 11 میلیارد سال پیش است! دانشمندان می گویند که جهان حدود 13.5 میلیارد سال پیش متولد شده است. پس اطلاعاتی با این قدمت برای بشر بسیار ارزشمندند!
خب، برویم سر بحث اصلیمان: تلسکوپ غول پیکر!
بزرگترین تلسکوپ جهان مجوز ساخت و بهره برداری خود را گرفته و تا سال 2024 آماده رصد اعماق کیهان می شود.
طبق اطلاعات بدست آمده از سخنان مسئولان رصدخانه جنوبی اروپا، تلسکوپ فوق عظیم اروپا،E-ELT
(مخفف europe extra lagrge telescope)، که دربردارنده یک صفحه جمع آوری نور به پهنای 39 متر است، در بالای رصد خانه Armazones  درآتاکامای شیلی ساخته خواهد شد.
Tim de Zeeuw مدیرکل ESO در بیانیه ای گفت: تصمیم گرفته شده توسط شورایESO  بدان معنی است که تلسکوپ در حال حاضر ساخته می شود، و کار عمده ساخت و ساز بنای آن هم به مرور زمان انجام خواهد شد.  پیشرفت های بسیار خوبی نیز روی قله  Armazones انجام گرفته و سرعت پروژه رو به افزایش است. پروژه E-ELT ابتدا در ژوئن 2012 تاییدیه ساخت گرفت اما به شرطی که قراردادهایی به ارزش بیش از 2 میلیون یورو( 2.48 میلیون یورو با نرخ کنونی) تنها پس از تامین  90 درصد از بودجه کل مورد نیاز برای ساخت تلسکوپ، می تواند اعطا شود. بنا بر این پروژه تا حالا معلق مانده بود تا اینکه لهستان دلش به حال این فقیر فقرا سوخت و کمی کمکشان کرد.
مدیر کل EESO می گوید: خوشبختانه با پیوستن لهستان به جمع کشور های سازنده تلسکوپ در اکتبر امسال، 90 درصد هزینه تامین شد و پروژه مهیای کلنگ زنی(!) است.
ESO ساخت پروژه را به فازهای 1 و 2  تقسیم کرده است. 90 درصد هزینه ها برای فاز یک پروژه استفاده خواهد شد، این فاز از پروژه موجب آماده سازی تلسکوپ برای کار و رصد آسمان می شود و 10 درصد هزینه هم به فاز 2 پروژه و توسعه عناصر غیر ضروری تخصیص می یابد.
همه این‌ها فقط یک چهارم از بودجه  مورد نیاز برای ساخت  798 قطعه آینه  تلسکوپ (که با هم آینه بزرگ اصلی را تشکیل می دهند) و سیستم اپتیک تطبیقی تلسکوپ که برای ازبین بردن اثرات تاری و آلودگی ناشی از جو زمین استفاده می شود را تامین می کنند! برای بقیه هم خدا کریم است. پول از بالا می‌رسد!

فعلا فقط ساخت فاز 1در دستور کار قرار دارد. قرارداد این کار نیز در اواخر 2015 بسته خواهد شد. به محض بدست آوردن بودجه بیشتر، فاز 2 پروژه نیز به سرعت کلید خواهد خورد.
بودجه‌هایی که تاکنون دریافت شده‌اند نیز برای شروع پروژه کافی هستند و به زودی شاهد بزرگترین تلسکوپ جهان خواهیم بود. تلسکوپی که دنیا حتی تلسکوپی با ثلث پهنای آینه آن را هم به خود ندیده است!
رئیس پروژه می‌گوید:  ما این تلسکوپ را می سازیم و لابد در پس اینهمه تلاش و هزینه، انتظارات و اهدافی هم داریم. ما از این تلسکوپ  برای بدست آوردن اطلاعات بسیار مهمی همچون خصوصیات اولیه سیارات فراخورشیدی زمین سان، (یعنی سیاراتی خارج از منظومه شمسی که دارای جرم و حجم و دمایی مشابه زمین هستند و امکان وجود حیات در آن ها بسیار زیاد است) مطالعه توده های ستاره‌ای در کهکشان‌های مجاور، و همچنین مشاهدات فوق العاده حساس در مورد عمیق ترین و تاریک‌ترین و دورترین نقاط کیهان استفاده می کنیم. البته این تنها تلسکوپ عظیم الجثه زمینی نیست. تلسکوپ ماژلانی بزرگ هم به زودی بر فراز Las Campanas ، یکی دیگر از قله‌های شیلی شروع به کار خواهد کرد. این تلسکوپ بزرگ هفت آینه با قطر 8.4 متر را در کنار هم چیده ودر نتیجه آینه‌ای بزرگ به قطر 24 متر خواهد داشت. اولین پرتوها توسط این تلسکوپ در سال 2021 دریافت و آنالیز خواهند شد.
تلسکوپ بزرگ دیگری به نام تلسکوپ 30متری در حال ساخت است که قطر آینه آن 30متر است ( حال کردید اطلاعات را؟ غیب گفتم!). این تلسکوپ که TMT نام دارد (مخفف thirty meter telescope)، در منطقه Kea در هاوایی ساخته می شود و همانند E-ELT از صدها آینه کوچک تشکیل می شود. این تلسکوپ هم در سال 2022 چشم به جهان خواهد گشود. تمامی این تلسکوپ‌های غول پیکر که هرکدام هزینه گزافی برایشان می شود، برای یافتن پاسخ  برخی از بزرگترین پرسش‌ها در نجوم، از جمله ماهیت ماده تاریک اسرار آمیز و انرژی تاریک که بخش اعظم جهان را تشکیل می دهند، باید به کمک دانشمندان و محققان بشتابند.
حالا این بچه بازی ها را بیخیال! این همه پول خرج کنیم که چه؟ ما کارهای مهمتری داریم!