محققان و دانشمندان بسیاری از سال‌ها پیش، در آزمایشگاه‌ها و محیط‌های مختلف به تحقیق در مورد امواج ساطع شده از دکل‌های تلفن همراه و تاثیر آن‌ها بر سلامتی انسان پرداخته‌اند. امروز در آی‌تی‌رسان قصد داریم شرح و نتایج این تحقیقات را با شما در میان بگذاریم.
دکل تلفن همراه چیست و چگونه کار می‌کند؟
آنتن‌ها همیشه باید در ارتفاع بلند قرار بگیرند تا قادر به پوشش دادن کل منطقه باشند. اگر در آن ناحیه هیچ بلندی طبیعی وجود نداشته باشد، شرکت‌ها ناچار به استفاده از دکل‌های مخابراتی می‌شوند. دکل‌ها معمولا بین 15 تا 60 متر ارتفاع دارند.
امواجی که برای ایجاد ارتباط با تلفن‌های همراه ایجاد می‌شوند، طول موجی کمتر از امواج رادیویی FM و بیشتر از ریزموج‌ها دارند. این امواج، به خاطر طول موج بالای خود، دارای فرکانس کمی هستند. همانند امواج رادیویی FM، ریزموج‌ها، اشعه فروسرخ و نور مریی، این امواج قادر به یونیزه کردن سلول‌ها و ایجاد خطرات چندانی برای بدن نیستند. عدم توانایی این امواج در یونیزه کردن سلول‌ها، به معنای ناتوانی آن‌ها در تخریب DNA است. امواج RF یا همان RadioFrequency، نمی‌توانند همانند اشعه‌های قدرتمند گاما، ایکس و فرابنفش پیوندهای شیمیایی DNA را بشکنند، چون انرژی کافی برای این کار را ندارند. اگر امواج رادیویی را بسیار قدرتمند کنیم، نهایتا می‌توانیم با آن یک جسم را کمی گرم کنیم. این همان اتفاقی است که با استفاده از ریز موج‌ها، در دستگاه مایکروویو برای گرم کردن غذا رخ می‌دهد.
مردم چگونه در معرض امواج دکل‌های تلفن همراه قرار می‌گیرند؟
هنگامی که افراد از طریق تلفن همراه خود تماسی برقرار می‌کنند، امواج بسیاری در نزدیکی دکل‌های تلفن همراه ایجاد و همین باعث می‌شود کسانی که در نزدیکی آن دکل‌ها هستند، در معرض این امواج قرار گیرند. امواجی که از دکل‌ها ساطع می‌شوند، در امتداد افق یعنی موازی با سطح زمین منتشر و در میانه راه، اندکی به سمت زمین پراکنده می‌شوند. قدرت امواجی که از دکل‌های تلفن همراه ساطع می‌شود، کمتر از امواج مورد استفاده برای انتقال صدای رادیو و تصویر تلویزیون است.
با افزایش فاصله از دکل، میزان انرژی امواج آن نیز کاهش می‌یابد، چرا که قبلا هم گفتم: امواج، در میانه راه خود، آرام آرام پراکنده می‌شوند. میزان انرژی دریافتی در سطح زمین، در مقایسه با میزان انرژی موجود در ارتفاعات بالاتر، بسیار کمتر است. البته در مجموع گفته می‌شود که خطر این امواج، به چند دلیل بسیار کم است: اول اینکه انرژی این امواج اندک است، دوم اینکه آنتن‌ها در ارتفاعات قرار دارند و در نزدیکی سطح زمین انرژی چندانی پخش نمی‌کنند، که البته دلیل خوبی نیست، و سوم این امواج، به صورت متناوب یا سینوسی منتقل می‌شوند، نه مستقیم و مداوم.
گفته می‌شود که حتی در نزدیکی این دکل‌ها نیز انرژی امواج، هزاران برابر کمتر از حد مجاز تعریف شده توسط کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده آمریکا (FCC) است. بسیار بعید است که یک فرد، تنها به دلیل قرارگیری در معرض امواج RF، دچار مشکل شود. اگر آنتنی بر روی یک بام نصب شود، فردی که بر پشت بام بایستد، تابش بیشتری نسبت به فرد داخل خانه دریافت می‌کند. معمولا میزان این امواج، در حدی نیست که از استانداردهای مجاز عبور کند. مگر این که فردی بسیار به این آنتن‌ها نزدیک شود. در آن صورت ممکن است مقدار انرژی دریافتی بدن وی از حد مجاز عبور کند. اگر چنین مناطقی وجود داشته باشند، باید دسترسی به آن‌ها برای همگان محدود شود تا سلامت کسی به خطر نیفتد.
میزان انرژی ناشی از امواج RF در ساختمان‌هایی که یک دکل در حیاط آن‌ها وجود دارد، معمولا بسیار کمتر از انرژی داخل حیاط و اطراف دکل است. این کاهش، به مصالح به کار رفته در ساختمان نیز بستگی دارد. برای مثال، چوب می‌تواند میزان این انرژی را تا 90 درصد کاهش دهد. ضمنا انرژی پشت یک آنتن، هزاران بار کمتر از انرژی جلوی آن است. مثلا اگر یک آنتن تلفن همراه را پشت به یک اتاق خواب بگذارند، میزان انرژی امواج در اتاق، هزاران برابر کمتر از میزان امواج خارج اتاق و جلوی آنتن است.
آیا دکل‌های تلفن همراه موجب ایجاد سرطان می‌شوند؟
بسیاری از مردم نگران این قضیه هستند و از این که در نزدیکی این دکل‌ها قرار دارند، احساس ناامنی می‌کنند. امواج دکل‌های مخابراتی نمی‌توانند به تنهایی موجب ایجاد سرطان شوند. این امر چند دلیل دارد:
اول آن که سطح انرژی امواج RF بسیار پایین است و توانایی ایجاد سرطان را ندارند.
دومین دلیل این است که این امواج طول موج بالا و فرکانس کمی دارند. بنابراین نهایتا بر یک یا دو اینچ تمرکز کرده و این نشان می‌دهد که تمرکز بالای انرژی بر یک نقطه (که یکی از خواص اصلی پرتوهای زیان‌بار است) در این امواج وجود ندارد.
دلیل سوم این است که حتی اگر امواج رادیویی بتوانند بر انسان تاثیر بگذارند، مقدار آن‌ها در نزدیکی سطح زمین آن‌قدر کم است که می‌توان از آن چشم پوشی کرد.
بخاطر این سه دلیل، دانشمندان بدین نتیجه رسیده‌اند که دکل‌های تلفن همراه نمی‌توانند موجب ابتلا به سرطان شوند.
اما به هر حال، محققان همواره برای مطمئن شدن خود، دست به آزمایشاتی زده‌اند که در این‌جا به شرح هرکدام از آن‌ها و نتایج آن می‌پردازیم:
1- مطالعاتی بر روی مردم
در یک مطالعه وسیع، محققان بریتانیایی، خانواده‌های هزار کودک مبتلا به سرطان را با خانواده‌های هزار کودک سالم مقایسه کردند. این محققان، هیچ ارتباطی بین سرطان یک کودک، و میزان قرار گرفتن مادرش در دوران بارداری در معرض تابش امواج رادیویی دکل‌های تلفن همراه به دست نیاوردند. میزان خطر تابش، بر اساس فاصله میانگین مادر از دکل تعیین شده بود.
در یک مطالعه وسیع دیگر، محققان 2600 کودک مبتلا به سرطان را با 2600 کودک سالم مقایسه کردند. آن‌ها متوجه شدند کودکانی که در شهرهایی ساکن بودند که در آن‌جا، ظرف 5 سال گذشته در معرض تابش بیش از میزان معمول امواج رادیویی قرار گرفته بود، کمی خطر ابتلا به سرطان بالاتری نسبت به سایرین داشتند. البته نوع این سرطان مشخص نبود، و تحقیقات تنها نشان داد که خطر ابتلا به سرطان در این کودکان بیشتر از سایرین است. این تحقیق، میزان در معرض خطر بودن کودکان را به تعداد دکل‌های مخابراتی در شهر محل سکونتشان و قدرت سیگنال‌های آن‌ها نسبت داد. البته این تحقیق، به بررسی هیچ یک از کودکان به صورت خاص و میزان فاصله خانه یا مدرسه آن‌ها از دکل‌ها نپرداخت، و همین باعث شد که بسیاری این تحقیق را نپذیرند.
یک تحقیق دیگر نیز بر روی احتمال شکسته شدن پیوندهای درون مولکول DNA به عنوان عامل ایجاد سرطان در سلول‌های خونی انجام شد. محققان متوجه شدند که میزان این تخریب در افراد نزدیک به دکل‌ها، تفاوتی با آن‌هایی که از دکل دور بودند نداشت.
2- مطالعات انجام شده در آزمایشگاه
مظالعاتی در آزمایشگاه انجام شده تا مشخص شود که آیا امواج رادیویی تولید شده توسط دکل‌ها، توان تخریب DNA را دارند یا نه، و جواب اغلب آن‌ها منفی بوده است. برخی دانشمندان گفته‌اند که امواج رادیویی می‌توانند به بزرگتر شدن تومورها کمک کنند، اما این ادعا هنوز ثابت نشده است، و در مطالعه‌ای که بر روی سلول‌های خونی افراد ساکن در نزدیک یک دکل مخابراتی انجام شد، این تاثیرات مشاهده نشدند.
تحقیقاتی نیز بر روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد تا تاثیر امواج رادیویی بر گسترش تومورها بررسی شود، اما در تمامی این آزمایشات نیز مدرکی دال بر این که امواج رادیویی موجب گسترش تومورهای سرطانی می‌شوند به دست نیامد. تحقیق در این حوزه ادامه دارد.
سازمانهای متخصص در این حوزه چه می‌گویند؟
3 موسسه متخصص در این حوزه که همواره عوامل ایجاد سرطان را شناسایی و طبقه بندی می‌کنند، یعنی موسسه بین المللی تحقیقات سرطان (IARC)، سازمان ملی سم‌شناسی (NTP) و آژانس حفاطت از محیط زیست آمریکا (EPA)، دکل‌های تلفن همراه را دارای خطر ایجاد سرطان نمی‌دانند. کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا در مورد نزدیکی دکل‌ها به خانه‌ها می‌گوید:
“انرژی ساطع شده از دکل‌های مخابراتی در نزدیکی سطح زمین هزاران برابر کمتر از حد مجاز برای انسان است. حدود مجاز، توسط ما تعیین شده و از سوی سازمانهای متخصص تایید شدند. بنابراین لزومی ندارد نگران مضرات این دکل‌ها برای افرد نزدیک به آن‌ها باشیم.”
ممنون. عالی بود