این‌روزها گرمایش جهانی و بحران تغییرات آب‌وهوایی بحث‌های زیادی را در بین کارشناسان محیط زیست ایجاد کرده است و سوالی که ذهن آن‌ها را به خود مشغول داشته این است که آیا تولید این میزان انرژی، برای داشتن یک زندگی راحت و استاندارد ضروری است؟
هیچ شکی نیست که سیاره زمین به خاطر خودخواهی‌های ما انسان‌ها به یک وضعیت بحرانی رسیده است و به نظر می‌رسد که اکثر کشورهای غربی باید تغییری در میزان تولید انرژی خود ایجاد کنند. اما سوال مهمی که ممکن است پیش بیاید این است که آیا کشورهای کمتر توسعه‌یافته هم باید چنین کاری انجام بدهند؟ به عبارت دیگر، آیا کشورهای در حال توسعه‌ای هم که همچنان در حال بهبود دسترسی مردم خود به نیازهای اولیه مانند سلامتی و آموزش هستند، قادر به کم کردن میزان تولید انرژی خود و در نتیجه کاهش انتشار گازهای آلاینده هستند؟
یک مطالعه جدید که توسط گروهی از دانشمندان در موسسه بین‌المللی تحلیل سیستم‌ها در اتریش انجام شده است نشان می‌دهد که میزان تولید انرژی ما بسیار بیش از آن چیزی است که برای داشتن یک زندگی راحت کفایت می‌کند. محاسبات آن‌ها نشان می‌دهد که فراهم کردن آموزش، تغذیه و سلامت مناسب برای همه انسان‌های روی کره زمین نیاز به انرژی بسیار کمتری دارد.
Narasimha Rao، تحلیلگر سیستم‌های انرژی می‌گوید: مردم نگران این هستند که توسعه اقتصادی و کاهش آلودگی هوا ممکن است با یکدیگر سازگار نباشند و در نتیجه، رسیدن به میزان رشدی که بتواند میلیاردها نفر را از فقر نجات دهد، اجازه کاهش انتشار گازهای آلاینده را (که برای پایدارسازی آب‌وهوا ضروری است) نخواهد داد.
Rao و همکارانش برای اینکه عکس این موضوع را اثبات کنند، به مطالعه سه کشور در حال توسعه یعنی برزیل، آفریقای جنوبی و هند پرداختند. در حالیکه انتخاب‌های دیگری هم می‌توانست وجود داشته باشد، اما این سه کشور از آن جهت برای مطالعه انتخاب شدند که نماینده سه نوع آب‌وهوا و سه فرهنگ مختلف بودند و در ضمن هر کدام از آن‌ها با مشکلات مختص خودشان در رابطه با حمل‌ونقل، بهداشت و موارد دیگر روبه‌رو بودند.
هدف تیم تحقیق آن بود که بداند چه میزان انرژی برای توسعه هر کدام از این کشورها لازم است. نتیجه بررسی‌ها این شد که هر سه کشور مذکور، هم‌اکنون بیش از آنچه که برای تضمین یک زندگی راحت و استاندارد برای هر شهروند لازم است، انرژی تولید می‌کنند.
برای مثال، در کشور هند مقدار انرژی مصرف‌شده در سال 2015 حدود ۱۷.۵ گیگاژول به ازای هر نفر بود، در حالیکه تنها حدود ۷ گیگاژول انرژی برای هر فرد لازم بود تا بتواند نیازهای اولیه خودش را تامین کند. ضمن اینکه هر هندی می‌توانست با ۱۲ تا ۱۵ گیگاژول انرژی یک زندگی راحت و استاندارد برای خود داشته باشد.
این بدین معنی است که کشور هند هم می تواند مثل کشورهای توسعه یافته از روش‌های مشابهی برای کاهش تولید انرژی خود استفاده کند؛ روش هایی مانند بهبود حمل‌ونقل عمومی یا استفاده از منابع محلی برای توسعه زیرساخت‌ها.
Rao می‌گوید: ما به‌هیچ‌وجه نمی‌گویم که انرژی موردنیاز برای یک زندگی راحت، آن‌هم در کشوری مثل هند که شکاف‌های بزرگی در جامعه خود دارد، پایین است. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که اکثر نیازهای اولیه انسان‌ها در رابطه با سلامت، تغذیه و آموزش به‌راحتی با انرژی کمتری قابل تامین هستند.
البته پاسخ این پرسش که کشورهای در حال توسعه چگونه باید میزان تولید انرژی خود را مدیریت کنند، بسیار پیچیده و دشوار است. این کشورها از یک طرف نقش مهمی در تولید گازهای گلخانه‌ای دارند، اما از طرف دیگر، اکثر آن‌ها در مناطقی قرار گرفته‌اند که بیش از سایر کشورها تحت‌تاثیر تغییرات آب‌وهوایی قرار می‌گیرند. ضمن اینکه کشورهای در حال توسعه، دسترسی کمتری به منابع مختلف برای مقابله با موج‌های گرمایشی، خشکسالی‌ها و بالا آمدن سطح دریاها دارند.
البته این را هم باید بگوییم که یک راه‌حل واحد برای همه کشورها وجود ندارد، اما این موضوع روشن است که اکثر کشورهای دنیا به‌راحتی می‌توانند با برداشتن قدم‌های کوچک به کاهش گازهای آلاینده کمک کنند و در عین‌حال همه نیازهای اولیه مردم خود را برآورده کنند.
ضمنا کشورهای توسعه یافته قبل از آنکه بخواهند توصیه‌ای به کشورهای در حال توسعه بکنند، ابتدا باید وظایف خود را در قبال گرمایش جهانی و تغییرات آب‌وهوایی به‌خوبی انجام دهند؛ اما آنچه که در اینجا گفته می‌شود صرفا به‌خاطر آن است که کشورهای در حال توسعه اشتباهات کشورهای توسعه یافته را دوباره تکرار نکنند.
Rao می‌گوید: مطالعه ما پیشنهاد می‌کند که کشورهای دنیا نیاز به این دارند که پیشرفت جوامع خود نه فقط براساس درآمد بلکه با در نظر گرفتن این فاکتورهای چندگانه مورد ارزیابی قرار دهند. ضمن اینکه ما باید به توزیع رشد در کشورهای در حال توسعه هم توجه جدی بکنیم.
این تحقیق در مجله Nature Energy چاپ شده است.
