اما از چشمهایی که بدون پوشش باقی ماندهاند چه میتوان گفت؟ شکسپیر میگوید که چشم، پنجرههای روح است. در مورد «روح» مطمئن نیستم، اما کاملاً واضح است که چشمها میتوانند اطلاعات زیادی به طرف مقابل ارائه دهند.
به همین دلیل است که بازیکنان پوکر گاهی اوقات به دلیل ترس از فاش کردن سرنخهای بازی، از عینکهای تیره استفاده میکنند. این ممکن است مسئلهای رایج باشد، اما علمی پشت این قضیه نهفته است که آن را پشتیبانی میکند.
احساسات ما اینگونه است که ما چگونه دیگران را درک میکنیم و آنها نیز چطور این کار را انجام میدهند. تحقیقات نشان داده است که میتوان احساسات افراد را با تجزیه و تحلیل چشمان آنها تفسیر کرد. در سال 2017، محققان دانشگاه کرنل به داوطلبان تصاویری از چشمان افراد که احساسات مختلفی ابراز میکرد، نشان دادند که شامل غم، تنفر، عصبانیت، شادی، تعجب یا ترس بود.
شرکتکنندگان به طور مداوم در حال ارزیابی این بودند که توصیف کلمات مختلف چقدر با حالات روانی چشمان مطابقت دارند. محققان به این نتیجه رسیدند که چشمها بینش اساسی بینفردی را فراهم میکنند و جنبههای مختلف چشم (از جمله میزان باز بودن یا شیب داشتن ابرو) اطلاعاتی در مورد حالتهای مختلف روانی ارائه میدهد.
علوم اعصاب اینجا نیز بسیار جالب است. همانطور که میدانیم، انسانها نسبت به تغییرات بسیار کوچک در نگاه افراد بسیار حساس هستند. وقتی شما دارید نگاه میکنید که فرد مقابلتان به کدام سمت نگاه میکند، بادامه مغز یا همان آمیگدالا فعال میشود و همینطور میدانیم که این بخش از مغز با احساساسات همراه است. این نشان میدهد که بین احساس و چشمان در سطح عصبی رابطهای وجود دارد.
همانطور که میدانیم، آمیگدالا در همه کارها با احساسات مرتبط است و بیشتر به دلیل نقش آن در ترس و دخیل در پاسخ واکنشی «جنگ یا گریز» شناخته میشود. تحقیقات بیشتر نشان داده است که آمیگدالا مسئولیت کنترل نگاههای شخص به ما و تغییر زاویه دید آن را بر عهده دارد.
این موضوع میتواند اهمیت چشمها در یافتن همسر، ابراز علاقه به دیگران یا شناسایی تهدیدهای دیگران را نشان دهد. به طور خلاصه، میتوان اطلاعات را از چشمها استخراج کرد؛ اطلاعاتی که به ما کمک میکنند تا احساسات اطرافیان خود را ارزیابی کنیم و بنابراین به ما امکان میدهد تا با افراد ارتباط موثرتری برقرار کنیم.
شواهد دیگری نیز در مورد اهمیت چشمها در نوروشیمی (شیمی اعصاب) وجود دارد. میدانیم که اکسی توسین، هورمونی است که به طور طبیعی تولید میشود و در تعاملات اجتماعی نقش بسیار مهمی دارد و ممکن است در نحوه درک چهره اطرافیان نیز مهم واقع شود.
پژوهشگران دریافتهاند که وقتی تصاویر از چهره افراد نشان داده میشود، افرادی که به آنها اکسی توسین داده میشود، بیشتر از افرادی که به آنها دارونما داده شده است، به چشمهای افراد نگاه میکنند. از آنجا که اکسی توسین عاملی در تعاملات اجتماعی است، این یافته نشان میدهد که چشمها در نحوه درک تعامل و همکاری با اطرافیان بسیار مهم هستند. به نظر میرسد کسانی که دارای سطح بالای اکسی توسین هستند، چشمها را جستجو میکنند تا به آنها برای برقراری ارتباط اجتماعی بهتر با دیگران یاری کند.
برای دوستداران سگ در میان ما، برخی تحقیقات نیز حاکی از این است که وقتی سگها و صاحبان آنها به چشمان یکدیگر نگاه میکنند، سطح اکسی توسین در انسان و حیوانات خانگی افزایش مییابد که این نشان دهنده افزایش پیوند اجتماعی بین آن دو است. به نظر میرسد این فقط در مورد سگهای اهلی اتفاق میافتد که پیوند اجتماعی نزدیک با آنها برای صاحبان و حیوانات بسیار مهم است، اما این نتایج در مورد گرگها صدق نمیکند.
چشمان ما هر چیزی را باور نمیکنند!
البته مواردی وجود دارد که چشمها نمیتوانند به ما بگویند. افسانهای وجود دارد که از اصطلاح «برنامه نویسی عصبی زبانی» (NLP) ناشی میشود؛ رویکردی که اغلب مورد پسند کسانی است که دوست دارند ادعا کنند میتوانند از روانشناسی برای دستیابی به برتری نسبت به دیگران استفاده کنند.
اگر میخواهید بدانید که فردی که صورتش را با ماسک پوشانده است، چه حسی دارد، ممکن است چشمها پاسخی را که به دنبال آن هستید، داشته باشند. قطعاً میتوانیم با نگاه کردن به چشمان مردم، تشخیص دهیم که لبخند میزنند یا خیر؛ چون اکنون لبخند زدن بیش از هر زمان دیگری بسیار مهم تلقی میشود.