با توجه به اظهارات رئیس سازمان بورس، امکان عرضه خودرو در بورس کالا مجدداً مطرح شده است. این موضوع پس از حدود دو سال وقفه، به خودروسازان این امکان را می‌دهد که محصولات خود را در این بستر عرضه کنند. همچنین، احتمال عرضه خودروهای وارداتی نیز در بورس کالا وجود دارد. اگر این تصمیم به تأیید سیاستگذاران برسد، می‌توان انتظار داشت که “قیمت سوم” یا قیمت میان نرخ دستوری و بازار آزاد دوباره به عرصه بیاید، که این امر می‌تواند به نفع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان باشد.
حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس، اعلام کرده که این سازمان در حال پیگیری عرضه خودروهای صفرکیلومتر داخلی و وارداتی در بورس کالا است. هرچند او به زمان دقیق تصمیم‌گیری در این زمینه اشاره‌ای نکرده، اما تأکید کرده که بورس کالا می‌تواند بستر مناسبی برای عرضه محصولات مختلف در صنعت باشد و این اقدام می‌تواند به بهبود وضعیت کل اقتصاد ایران کمک کند.
این در حالی است که نخستین بار در سال ۱۴۰۱، عرضه خودرو در بورس کالا به‌صورت رسمی آغاز شد، اما به دلیل تصمیم شورای رقابت، این فرآیند متوقف شد. شورای رقابت در دی‌ماه ۱۴۰۱ دستورالعملی را صادر کرد که عرضه خودرو را به سامانه یکپارچه محدود کرد و بدین ترتیب، خودروسازان از عرضه محصولات خود در بورس کالا محروم شدند. با این حال، ایده بازگشت خودرو به بورس کالا همواره مطرح بوده و اکنون رئیس سازمان بورس از پیگیری این موضوع خبر می‌دهد.
دلایل و پیامدهای بازگشت خودرو به بورس کالا
در سال ۱۴۰۱، قیمت کارخانه‌ای خودروها ثابت مانده بود و خودروسازان با مشکلات جدی در تأمین نقدینگی و زیان انباشته مواجه بودند. در آن زمان، عرضه خودرو در بورس کالا به‌عنوان یک راه‌حل مطرح شد. اگرچه در ابتدا خودروسازان از این مدل استقبال نکردند، اما با عرضه محدود و مشاهده نتایج مثبت، موضع خود را تغییر دادند. قیمت‌های کشف‌شده در بورس معمولاً بالاتر از قیمت‌های دستوری بود و این موضوع به سود خودروسازان تبدیل شد.
مدل کار در آن زمان به این شکل بود که وزارت صمت به‌طور دوره‌ای مجوز عرضه خودرو در بورس کالا را به خودروسازان می‌داد. این خودروها با قیمت پایه‌ای که توسط نهاد تنظیم‌گر تعیین می‌شد، در بورس عرضه می‌شدند و قیمت‌های کشف‌شده معمولاً بالاتر از نرخ دستوری بودند. این وضعیت به خودروسازان این امکان را می‌داد که از زیان‌های خود بکاهند و نقدینگی بیشتری جذب کنند.
چالش‌ها و آینده عرضه خودرو در بورس کالا
اگرچه عرضه خودرو در بورس کالا برای مصرف‌کنندگان نیز مزایایی داشت، اما با توقف این فرآیند، بسیاری از این مزایا از بین رفت. حال با توجه به اینکه رئیس سازمان بورس از پیگیری این موضوع خبر داده، سوال اصلی این است که آیا وزارت صمت و شورای رقابت نیز با این اقدام موافق خواهند بود؟
به نظر می‌رسد که بازگشت خودرو به بورس کالا می‌تواند فشار بر سیاستگذاران را برای آزادسازی قیمت‌ها کاهش دهد و به خودروسازان این امکان را بدهد که با فروش محصولات خود در بورس، نقدینگی بیشتری جذب کنند. این موضوع می‌تواند به کنترل قیمت‌ها در بازار آزاد نیز کمک کند و به کاهش تقاضا در این بازار منجر شود.
در نهایت، بازگشت خودرو به بورس کالا می‌تواند فرصتی برای اصلاح بازار خودرو فراهم آورد. این اقدام نه تنها به بهبود وضعیت خودروسازان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به نفع مصرف‌کنندگان نیز باشد. با توجه به شرایط کنونی بازار و نیاز به اصلاحات، بررسی دقیق این موضوع و تصمیم‌گیری مناسب از سوی سیاستگذاران می‌تواند به ایجاد یک بازار عادلانه‌تر و شفاف‌تر منجر شود.
