در میان تنوع بیمانند حشرات — خزنده، پرنده، وزوزکننده و سوسکوار — پژوهشی طولانیمدت در یکی از درههای کوههای راکی کلرادو نشان میدهد که جمعیت حشرات به طور چشمگیری کاهش یافته است. کیت سوکمَن (Keith Sockman)، زیستشناس دانشگاه UNC Chapel Hill که بیش از دو دهه در این درهٔ نسبتاً دستنخورده مشغول شمارش حشرات پرنده بوده، گزارش کرد که از ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۴ جمعیت این حشرات ۷۲.۴٪ افت کرده است. این کاهش چشمگیر در زیستبومهایی روی میدهد که انسانها تأثیر مستقیم کمی بر آنها دارند و بنابراین تغییرات اقلیمی به عنوان عاملی احتمالی برجسته شده است.
زمینهٔ علمی و روششناسی
پژوهشگران هر بهار به همان مرزارهٔ مرطوب در Molas Pass در راکی میرفتند؛ منطقهای پوشیده از گراسمانندها و درختچههای بید و محصور درختان همیشهسبز. آنها تلههایی برای حشرات بالدار نصب میکردند و در طول فصل بهار، تابستان و پاییز نمونهبرداری میکردند. شمارشها در پایان هر فصل انجام شد و گروههای اصلی شناساییشده بدون جداسازی کامل گونهها شامل Diptera (مگسها، پشهها و خویشاوندان)، Hemiptera (حشرات «واقعی» با پوشش سخت که بالهای غشایی زیر آن نهفته است) و گهگاه Hymenoptera (زنبورها، زنبورهای آفتکش، و مورچهها) بودند.
دادههای اقلیمی و تحلیل آماری
ایستگاه هواشناسی USDA در لبهٔ سایت، تغییرات روزانهٔ دما و بارش را ثبت میکرد. تحلیلهای آماری سوکمن نشان داد که رابطهٔ قابلتأییدی بین شمار حشرات و دماهای تابستانی سال قبل وجود دارد: زمانی که دماها در تابستانها افزایش مییافت، شمار حشرات کاهش پیدا میکرد. این یافتهها نشان میدهد حتی در مناطقی که تخریب زیستگاه انسانی کم است، افزایش دما میتواند فشار شدیدی بر جمعیتهای بیرونی وارد کند.
یافتهها و تفسیرها
نکتهٔ برجسته این است که کاهش جمعیت در یک اکوسیستم نسبتاً بکر رخ داده است؛ در نتیجه نمیتوان فقط شهرنشینی یا کشاورزی را مقصر دانست. حشرات بهعلت اندازهٔ کوچک و خونسرد بودن (ectothermic) حساسیت بیشتری نسبت به نوسانات دمایی دارند—برخلاف پستانداران آندوترم که خود را گرم نگاه میدارند—و این ویژگیِ فیزیولوژیک آنها را در برابر گرمایش اقلیمی آسیبپذیرتر میکند.
شواهد نشان میدهد که در سالهای ابتدایی مطالعه جمعیتها افزایش یافتند ولی با ادامهٔ افزایش دما در تابستانها، روند نزولی آغاز شد. از ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۴ کاهش کلی ۷۲.۴٪ ثبت شد که معنایش این است: حتی مناطق کوهستانی ظاهراً دستنخورده، از خطر کاهش حشرات در امان نیستند.
پیامدها برای تنوع زیستی و خدمات اکوسیستمی
حشرات نقشهای کلیدی در اکوسیستمها دارند: گردهافشانی، تجزیه مواد آلی، کنترل بیولوژیک آفات و تشکیل زنجیره غذایی برای پرندگان و پستانداران کوچک. کاهش شدید جمعیت حشرات در کوهستانها میتواند به کاهش تولید مثل گیاهان، اختلال در شبکههای غذایی محلی و از دست رفتن گونههای بومی منجر شود. سوکمن هشدار داده است: «کوهها میزبان تعداد نامتناسبی از گونههای بومی محلیاند؛ اگر این روند عمومی باشد، جایگاه کوهها بهعنوان کانونهای تنوع زیستی در خطر است.»
جمعبندی و جهات آیندهٔ پژوهش
سوالاتی همچنان باز ماندهاند: آیا جمعیتها به ارتفاعات بالاتر مهاجرت کردهاند؟ آیا سایر عوامل مانند تغییرات در الگوهای بارشی، بیماریها یا تعاملات با گیاهان میزبان نقش دارند؟ برای پاسخ به این سؤالها نیاز به شبکههای نظارتی گستردهتر، نمونهبرداری گونهمحور و مدلسازی اقلیمی-زیستی است. بهویژه در مناطق کوهستانی که کاهش دما با افزایش ارتفاع همراه است، بررسی جابجاییهای ارتفاعی جمعیتها اولویت دارد.
نتیجهگیری
یافتههای این مطالعه نشان میدهد که بحران کاهش جمعیت حشرات فراتر از قلمروهای شهری و کشاورزی حرکت کرده و حتی زیستگاههای بکر کوهستانی را نیز تهدید میکند. برای حفاظت از خدمات حیاتی که حشرات فراهم میکنند و جلوگیری از فروپاشی زنجیرههای غذایی، نیاز به اقدامات جهانی کاهش انتشار گازهای گلخانهای و برنامههای محلی پایش و حفظ تنوع زیستی وجود دارد. در عین حال پژوهشهای دقیقتر میتواند نشان دهد آیا جمعیتها قادر به فرار به ارتفاعات بالاتر هستند یا با تهدید انقراض محلی روبرو خواهند شد.
