چه چیزی پاشنه آشیل تلفن‌های هوشمند است؟!

8 سال پیش بود که دنیای تلفن‌های همراه با ارایه گجتی جدید متحول شد. استیو جابز روی سن رفت و با معرفی آی‌فون، توجه دنیا را به اپل جلب کرد. تلفن همراه هوشمندی که برخلاف تلفن‌های قدیمی، کلیدهای زیادی نداشت و تعامل با آن از طریق صفحه لمسی صورت می‌گرفت. گوگل هم پس از مدتی به این عرصه پیوست و با ارایه سیستم عامل اندروید و با کمک دو بال ایمان و تقوا (سامسونگ و اچ‌تی‌سی!) توانست شانه به شانه اپل در راه فتح قله‌های موفقیت پرواز کرده و حتی از نظر تعداد دستگاه‌‌ها، از اپل پیشی بگیرد. اولین مدل آیفون مشخصاتش از این قرار بود:

صفحه نمایش 3.5 اینچی با رزولوشن 320*480، 192MB رم، دوربین عکاسی 2 مگاپیکسلی بدون توان فیلمبرداری و پردازنده تک هسته‌ای با فرکانس 412MHz
نخستین موبایل اندرویدی هم اچ‌تی‌سی dream بود که دارای صفحه نمایشی 3.2 اینچی با رزولوشن 320*480، پردازنده‌ای تک هسته‌ای از کوالکام با فرکانس 528MHz  و دوربینی 3.2 مگاپیکسلی بود. ضمنا ضخامت آن هم 17.1 میلیمتر بود!

این‌ها مشخصات اولین گوشی هوشمند اندرویدی است. چه کسی باورش می‌شود که روزی مردم برای این‌ مشخصات سر و دست می‌شکستند؟! این اعداد را با مشخصات کنونی گلکسی S6 مقایسه کنید: صفحه نمایشی 5.1 اینچی با رزولوشن 1440*2560، دوربین 16 مگاپیکسلی، پردازنده هشت هسته‌ای با فرکانس حداکثر 2.1GHz  و سه گیگابایت رم  LP-DDR4 و البته ضخامتی 6.8 میلیمتری!
این‌ها مشخصات پرچمدار این‌روزهای اندروید است. به راستی این سخت‌افزار قوی لازم است؟ آیا واقعا استفاده از صفحه نمایشی با رزولوشن Full HD برای کاربران مشکلی به وجود می‌آورد که سامسونگ مجبور به استفاده از رزولوشن QHD شده‌است؟ خیر! کاربران دیگر خیلی به سخت‌افزار اهمیت چندانی نمی‌دهند، چرا که تمامی پرچمداران توان کار بدون لگ و هنگ را دارند. حالا دیگر کاربران به دنبال نوآوری هستند. نه انتقال دکمه‌ها به پشت و استفاده از چرم توسط ال‌جی، نه ضدآب کردن توسط سونی و نه اسپیکر اچ‌تی‌سی هیچکدام نوآوری نیستند. کاربران حق دارند که از نبود نوآوری شکایت کنند. برخی اعتقاد دارند که با مرگ استیو جابز خدابیامرز، نوآوری هم در دنیای اسمارتفون‌ها مرد، که من معتقدم اصلا درست نیست. در زمان حیات استیو جابز، آی‌فون ساخته شد، طی 4 نسل ارتقاء داده شد و دستیار صوتی سیری به آن افزوده شد. در عوض پس از مرگ او اسکنر اثر انگشت و تراشه 64 بیتی به آی‌فون اضافه شد و حالا هم نوبت فورس‌تاچ است. پس نوآوری هنوز هم زنده است. اگر انصاف داشته‌باشیم باید اعتراف کنیم که اپل نسبت به سازندگان موبایل‌های اندرویدی، خلاقیت بیشتری دارد.
انگار شرکت‌های دیگر قصد ایجاد نوآوری ندارند. فقط بر روی سخت‌افزار پرچمداران‌شان تمرکز دازند. پرچمداران اندرویدی در سال 2014 به قدرت سخت‌افزاری مناسب رسیدند و با بهره‌ گیری از اسنپدراگون 801 و 805 جای هیچ گونه بحثی را درمورد سخت‌افزار باقی نگذاشتند. ولی امروزه می‌بینیم که همگی در حال هجوم به سمت اسنپدراگون 808 و 810 هستند و حتی برخی سودای بهره بردن از اسنپدراگون 820 را در سر دارند! به کجا چنین شتابان؟ این بازی تا کجا ادامه پیدا می‌کند؟ خدا داند!
کمپانی‌ها در حالی مشغول رقابتی نابخردانه و مضحک بر سر افزایش رزولوشن و تعداد هسته‌های پردازنده هستند که تمامی کاربران بلااستثنا از چیزی بسیار ساده رنج می‎‌برند: باتری!
بله باتری! یکی از اصلی‌ترین دلایل ضعف باتری، همانطور که گفتیم غرق شدن کمپانی‌ها در رقابت تقویت سخت‌افزار است و دلیل دیگر هم افراط کمپانی‌ها در باریک کردن تلفن‌های هوشمند است و همین دو مورد موجب ضعف باتری می‌شود. در مورد دلیل اول که مفصل توضیح دادم و فهمیدیم که وقتی نوآوری نباشد، تنها راه چاره برای افزایش فروش، تقویت سخت‌افزار است.  اما در مورد دومی باید بگویم که آتش از گور این چینی‌ها بلند می‌شود. Oppo، Vivo، Gionee و… از جمله کمپانی‌های باریک‌دوستی (!) هستند که دنیا را با معضل مواجه کرده‌اند. وقتی این شرکت‌ها گوشی‌هایی با ضخامت کمتر از 5 میلیمتر می‌سازند، و سامسونگ و اپل این کار را نمی‌کنند، این فکر به ذهن کاربران معمولی القا می‌شود که اپل و سامسونگ ناتوانند و نازک کردن گوشی برایشان ناممکن است. اما در حقیقت اینگونه نیست. کمپانی‌های چینی با کاهش رزولوشن و تضعیف سخت‌افزار به این ضخامت رسیده‌اند، در حالی که دنیا از اپل و سامسونگ انتظار دارد که قوی‌ترین سخت‌افزار و باتری موجود را در قالب باریک‌ترین بدنه به بازار عرضه کند. ملت می‌خواهند سامسونگ چیپ اسنپدراگون 810 را به همراه 4گیگابایت رم و یک دوربین 20 مگاپیکسلی و باتری 3300 میلی آمپر ساعتی در قالب بدنه‌ای 4.8 میلیمتری و فلزی جای دهد و تازه گوشی اصلا هم گرم نشود! انصاف هم خوب چیزی است! این انتظار بی‌جایی نیست؟!
نباید به ضخامت اینقدر اهمیت داد. من حاضرم گلکسی S6 با ضخامت 8.8 میلیمتر داشته‌باشم، اما باتری آن حداقل 3500 میلی آمپر ساعت باشد. واقعا سامسونگ و اپل فکر کرده‌اند که دوربین چشم قورباغه‌ای گوشی‌هایشان خیلی قشنگ است که ضخامت را این‌قدر کم کرده‌اند؟ اتفاقا افزایش ضخامت تا حدی معقول، مثلا تا 8 یا 9 میلیمتر، 3 حسن دارد: اول این که دوربین با بدنه همسطح می‌شود. دوم این که می‌توان ظرفیت باتری را بیشتر کرد، و سوم این که ضخامت مناسب موجب می‌شود که برخلاف گوشی‌های باریک، گوشی شما بهتر در دست جای گرفته و خطر سقوط آن کاهش یابد. اما من به شما می‌گویم که چرا این دو شرکت اینقدر بدنه‌ها را باریک کرده و دوربین گوشی‌هایشان را این گونه بیرون زده و زشت انتخاب کردند. اپل و سامسونگ خودخواه‌تر از آن هستند که فقط بخاطر 3 کمپانی چینی، خود را ملزم به کاری کنند. مثلا اپل سال‌هاست محدودیت‌هایی بسیار برای آی‌فون در نظر گرفته و سامسونگ هم سال‌ها با زبان طراحی ضعیف و جنس بدنه نامرغوب کاربران را آزار می‌داد. پس شرکت‌های چینی ممکن است فقط یکی از دلایل باریک شدن گوشی‌ها باشند. به احتمال بسیار قوی دلیل دیگرش این است که اپل و سامسونگ می‌خواهند در مدل‌های بعدی این بیرون زدگی را صاف و صوف و همسطح با بدنه کنند تا به چشم کاربران نوعی پیشرفت محسوب شده و گوشی‌های جدیدشان بدون نوآوری نمانند! از الآن فکر مدل‌های دیگر هستند و می‌ترسند به سرنوشت اچ‌تی‌سی دچار شوند که One M7 را با طراحی عالی ساخت، ولی برای M8 و M9 نتوانست نوآوری و بهبود خاصی انجام دهد و از سوی کاربران طرد شد. به قول معروف نمی‌خواهند همه داشته‌هایشان را یکجا رو کنند.
طول عمر یک یا نهایتا دو روزه باتری پرچمداران موجب شده که کاربران همواره نگران اتمام شارژ دستگاه خود باشند.
اما از آنجا که از قدیم گفته‌اند در نومیدی بسی امید است، خوشبختانه چند هفته پیش اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه سامسونگ توانسته باتری‌هایی با ظرفیت 2 برابر باتری‌های کنونی بسازد. اگر این باتری‌ها به تولید انبوه برسند، اغلب پرچمداران می‌توانند با استفاده از آن‌ها حداقل تا 3 روز بدون شارژ مجدد دوام بیاورند. پیشرفت خوبی‎‌ست، اما من به شخصه معتقدم که اگر نصف تلاشی که در چند سال اخیر برای تقویت پردازنده‌های موبایل انجام گرفته را بر روی صنعت باتری بگذاریم، ظرف چند سال می‌توانیم شاهد افزایش چندین برابری ظرفیت باتری‌ها باشیم و مثلا در سال 2018، اسمارتفون خود را با استفاده سنگین هفته‌ای یک بار شارژ کنیم! اصلا انتظار بیجایی نیست. مگر در سال 2012 کسی فکرش را می‌کرد که صفحه نمایشی با تراکم پیکسلی 577  پیکسل بر اینچ تولید شود؟! پس بعید نیست که تا 3 سال دیگر هم شاهد تولید باتری‌هایی با ظرفیت 15000 میلی آمپر ساعت در همین سایز کنونی باشیم!
برخلاف خود صنعت موبایل که اشباع شده‌است، صنعت باتری پول بسیار زیادی را برای کمپانی‌هایی که به آن روی بیاورند مهیا کرده‌است، چرا که این صنعت هنوز مورد توجه قرار نگرفته و همچون سایر عرصه‌های تکنولوژی، مورد هجوم مغول‌وار ده‌ها کمپانی چینی قرار نگرفته‌است. شک نکنید که اگر شیائومی به این صنعت وارد شود، بخش زیادی از بازار را تصرف خواهد  کرد، چرا که هم‌اکنون اوضاع فروش پاوربانک‌های پرظرفیت و ارزان‌قیمت شیائومی بسیار عالیست! پس قطعا با ورود به عرصه باتری و ارایه باتری‌هایی پرظرفیت و ارزان‌قیمت می‌تواند میلیاردها دلار سود به جیب بزند. نوش جانش!  البته من معتقدم که سامسونگ به دلیل دراختیار داشتن مهندسانی حرفه‌ای‌تر و مجرب‌تر، امکانات آزمایشگاهی پیشرفته‌تر و بهتر و اختصاص بودجه‌های بیشتر به تحقیقات، زودتر در این عرصه به پادشاهی می‌رسد. فقط در یک حالت این احتمال قوی بر باد می‌رود و آن هم این است که تسلا وارد میدان رقابت شود.
تسلا که باتری‌هایی خوب و قوی برای اتومبیل‌هایش تولید می‌کند، با ورود به عرصه باتری‌های کوچک، به خاطر تجربه فراوان و در اختیار داشتن مهندسان مجرب، مسلما کار راحت‌تری خواهد داشت. البته من امیدوارم هم سامسونگ هم تسلا و هم شیائومی هرسه  وارد این صنعت شوند، چرا که رقابت همیشه به نفع مشتری خواهد بود. فقط به شرطی که بحث حق پتنت فراموش نشود و هر روز شاهد دعوا و هیاهوی این سه کمپانی نباشیم.