رجیستری تلفن‌همراه، شاید آن‌قدر که این نام را شنیده باشیم آثارش را مشاهده نکرده‌ایم! البته بنابه دلایلی نامعلوم اجرای این طرح چند ماهی می‌شود که به صورت مداوم با تاخیر مواجه شده است. اگرچه بنابر گفته مسئولان فرایند تدوین و تنظیم این طرح عمری چند ساله دارد اما اجرایی شدن و یا نشدن این طرح از ابتدای سال جاری به صورت جدی پیگیری شد، حتی تاریخ به ثمر نشستن این طرح ابتدای مرداد ماه اعلام گردید که با فرا رسیدن تاریخ مذکور مشخص شد رجیستری تلفن همراه هنوز جای زیادی برای کاکردن دارد و قابل اجرا نیست! به همین علت چند ماهی به زمان در نظر گرفته شده برای حضور رسمی برندهای جهانی در بازار ایران افزوده شد و به تدریج تب داغ اجرایی شدن این طرح فروکش کرد و بازار تقریبا به ثبات خود بازگشت. در ادامه قرار است به فواید و معضلات طرح رجیستری شدن تلفن همراه، نگاهی داشته باشیم.
بازار تلفن‌همراه در ایران مملو از موبایل‌های قاچاق است، این موضوع را می‌توان به خوبی از آمار دریافت. در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد گوشی‌های موجود در بازار به صورت غیر قانونی وارد شده‌اند و از آن‌جایی که ارزش تلفن‌های همراه در چند ساله اخیر به شدت افزایش یافته است، می‌توان دریافت که هجوم این مقدار کالای قاچاق به بازار چه ضربه بزرگی را بر اقتصاد کشور وارد خواهد کرد.
وجود تحریم‌ها و هم‌چنین برخی نواقص در سیستم مالی ایران موجب شده اکثر کمپانی‌های مطرح فعال در زمینه تلفن‌همراه برای حضور رسمی در بازار ایران با موانع زیادی روبه‌رو باشند، از این رو اکثر گوشی‌های موجود در بازار از طریق شرکت‌های واسطه وارد کشور شده است، بنابراین تحت پشتیبانی کمپانی‌های سازنده قرار نمی‌گیرند. در اینجاست که شرکت‌های واردکننده اکثرا خود نقش پشتیبان را برعهده می‌گیرند و با دریافت مبلغی اضافه بر قیمت اصلی تلفن‌همراه خدماتی بسیار محدود را به کاربر ارایه می‌دهند. گذشته از آن که اکثر این شرکت‌ها تعهد لازم برای ارایه خدمات به کاربر را ندارد برخی از این به اصطلاح خدمات دهندگان تنها روی کاغذ موجود هستند و وجود خارجی ندارند. از این رو بیش‌تر کاربران ترجیح می‌دهند اسمارت‌فون‌های قاچاقی را دریافت کنند که این بار بدون رنگ و لعاب گارانتی‌های ایرانی و با قیمتی نازل‌تر به فروش می‌رسند. اجرای طرح رجیستری و ورود قانونی تلفن‌همراه می‌تواند زمینه‌ساز تدوین قوانینی سخت‌گیرانه برای شرکت‌های پشتیبانی باشد تا از زیر بار مسئولیت‌ها شانه خالی نکنند. هم‌چنین با سخت‌گیری‌های بیش‌تر در اعطای مجوز به واردکنندگان قانونی می‌توان زمینه سو استفاده و تقلب‌های احتمالی را کاهش داد.
هم‌چنین اجرای طرح رجیستری به خوبی می‌تواند قیمت‌های مختلف و گاها با اختلاف شدید بازار را سروسامان بخشد، اگر برای خرید یک اسمارت‌فون به چند فروشگاه مختلف مراجعه کنید، مشاهده خواهید کرد که قیمت‌های اعلامی تفاوت زیادی با یکدیگر دارند که این نشان دهنده نبود نظارت کافی بر فروشگاه‌های تلفن همراه است. گذشته از اختلاف قیمت چند فروشگاه، چند سالی می‌شود که با ورود یک پرچم‌دار جدید از دو کمپانی برتر این حوزه یعنی سامسونگ و اپل شاهد قیمت‌هایی نجومی در ابتدای کار هستیم که برخی اوقات تا چندین میلیون تومان با قیمت اصلی فاصله دارد! وجود این حباب قیمتی نشان دهنده تاثیر گسترده جو حاکم در قیمت محصولات است که با تدوین یک قانون جامع می‌توان تا حد زیادی این مشکل را رفع کرد.
مطمئنا موارد ذکر شده در بالا بسیار مفید به نظر می‌رسند اما مطمئنا اجرای طرح رجیستری سراسر حسن نخواهد بود، اولین نقطه ضعفی که می‌تواند به این طرح وارد دانست، حصول اطمینان از عدم تقلب در اجرای آن است. اگر شناسایی اسمارت‌فون‌های قانونا وارد شده تنها بر مبنای سریال IMEI باشد، به راحتی هرچه تمام می‌توان در آن تقلب کرد! در واقع اسمارت‌فون‌های اندرویدی به راحتی امکان تغییر این شماره سریال را به شما می‌دهند، بنابراین با تغییر شماره IMEI و استفاده از سریال ثبت شده یک گوشی قدیمی و از کارافتاده به راحتی می‌توان اسمارت‌فون را به صورت قانونی در شبکه وارد کرد. البته هنوز مشخص نیست دقیقا در رجیستری شماره سریال چه اطلاعات دیگری از تلفن‌همراه به ثبت می‌رسد اما اگر ارایه خدمات شبکه‌ای تنها مبتنی بر این شماره سریال باشد، دور زدن آن نیاز به دانش چندانی نخواهد داشت. هم‌چنین تا پیش از اجرای نهایی این طرح مطمئنا اکثر فروشندگان، جعبه محصولات را باز کرده و با قرار دادن سیم‌کارت در اسمارت‌فون، آن‌ها را در شبکه ثبت خوهند کرد و اتفاق افتادن این موضوع چندان دور از ذهن نخواهد بود. البته نهادهای دولتی اطمینان زیادی به بخش امنیتی این طرح دارند، حال باید منتطر ماند تا ببینیم کدام‌یک از دو طرف در این رقابت پیروز خواهند شد، هرچند پیروز این میدان مشخص است!
دومین نقظه ضعفی که می‌توان بر این طرح وارد کرد، محروم شدن بازار کشور از تولیدات برخی برندهاست. در حال حاضر هیچ‌کدام از کمپانی‌های آمریکایی مطرح هم‌چون مایکروسافت، گوگل و اپل در ایران نماینده رسمی ندارند، و با توجه به اقدامات اخیر می‌توان دریافت که تمایلی هم به اضافه کردن ایران به لیست کشورهای پشتیبانی شده در آن‌ها دیده نمی‌شود، بنابراین برای یک کاربر هیچ تفاوتی ندارد که اسمارت‌فون خریداری شده‌اش از راه قانونی به کشور وارد شده باشد یا غیر قانونی! البته در لیست اعلامی واردکنتندگان رسمی آی‌فون، می‌توان اسامی شرکت‌های معتبر در زمینه خدمات پس از فروش را مشاهده کرد اما اینکه این شرکت‌ها تا چه اندازه در ارایه خدمات گارانتی برای کاربران ایرانی می‌توانند موفق باشند، مشخص نیست.
بدون شک طرح رجیستری تلفن همراه یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های اجرا شده تاکنون در زمینه جلوگیری از قاچاق کالا خواهد بود اما نوع، نحوه انجام و پایداری به آن به مراتب اهمیت بیش‌تری از خود طرح خواهد داشت. البته می‌توان پیش بینی کرد با نهایی شدن اجرای این طرح، بازار تلفن همراه دچاز یک شوک قیمتی و حتی رکود شود که اگر تمهیدات لازم برای مقابله با آن صورت نگرفته باشد، می‌تواند موجبات شکست خوردن این طرح را فراهم کند.
نظر شما در رابطه با طرح رجیستری تلفن همراه چیست؟ به نظر شما اجرایی شدن نهایی این طرح آثار مثبت بیش تری خواهد داشت یا باعث به هم ریختگی ثبات فعلی این بازار گسترده خواهد شد؟
درود بر تمام دست اندر کاران ای تی رسان. آقای گلکار ، آقا بکتاش عزیز ، آقا بهمنی و … مدت هاست که به ای تی رسان سری نزده ام و دلم برای سایت و تمام شما عزیزان تنگ شده.یه سه چهار ماهی میشه.انشاءالله که در مسیر پیشرفت و موفقیت حرکت کنید.
سلام امیدوارم همیشه موفق و سلامت باشید. وجود کاربران عزیزی مثل جنابعالی موجب خوشحالی ماست?
متن خیلی جالب و کامل بود
با توجه به شرایط بازار طرح ریجستری در ایران موفق نخواهد شد