گسترش وب‌سایت‌های اینترنتی و دسترسی همگانی و راحت‌تر به اینترنت در سراسر دنیا و به‌خصوص ایران در کنار تمام مزایای خود چالش‌هایی نیز به همراه داشته است. اگر از چالش‌هایی همچون جرائم سایبری، اعتیاد به تلفن هوشمند و اینترنت بگذریم به مشکل دیگری برمی‌خوریم که باعث‌وبانی اصلی آن اینترنت و پیشرفت فناوری است؛ دانلود غیرمجاز و غیرقانونی محصولات فرهنگی به چالش بزرگ فرهنگ و هنر کشور تبدیل‌شده است. دانلودهای غیرمجاز و بی‌رویه‌ای که در کشورمان بیش از سایر کشورها محصولات فرهنگی و هنری را نشانه گرفته است.
اما چرا دانلود غیرمجاز در ایران بیش از سایر کشورها به چالش تبدیل‌شده درحالی‌که سرعت اینترنت و هزینه‌های سرویس‌های اینترنتی در مقایسه با سایر کشورهای جهان بیشتر است؟!
نمی‌خرم، دانلود می‌کنم!
فیلم یا سریال جدیدی در نمایش خانگی منتشر می‌شود، آلبوم موسیقی جدیدی به بازار می‌آید و یا محصول فرهنگی جدیدی عرضه می‌شود درحالی‌که انتظار می‌رود بخشی از سرمایه فرهنگی با خرید این محصولات بازگردد اما چند دقیقه (و نه چند روز) بعد فیلم، آلبوم موسیقی و یا سریال موردنظر به‌سادگی در وب‌سایت‌های مختلف برای دانلود قرار می‌گیرد و اکثر افراد به‌جای خرید به دانلود رایگان بدون صرف هزینه (به‌غیراز هزینه اینترنت) می‌پردازند، برخی از افراد نیز از ترس حلال نبودن و یا راضی نبودن صاحب اثر و احساس عذاب وجدان آن‌ها را خریداری می‌کنند و محصول فرهنگی ایرانی که قرار بوده در بازار به فروش خوبی دست یابد و با استقبال روبه‌رو شود برخلاف انتظار و مثل همیشه با دانلودهای غیرقانونی و بی‌رویه ضرر می‌کند.
کتاب‌ها قربانی جدید دانلودهای غیرمجاز
اما رشته دانلودهای غیرمجاز تنها محدود به فیلم‌ها، سریال‌ها و آلبوم‌های موسیقی نمی‌شود، ناشران کتاب‌ها قربانیان جدید دانلودهای غیرقانونی هستند. با کمی جستجو در اینترنت و یا شبکه‌های اجتماعی همچون تلگرام می‌توان نسخه پی‌دی‌اف کتاب‌های مختلف را به‌صورت اسکن شده و یا تایپ‌شده و رایگان پیدا کرد.
قربانیان اصلی این اتفاق نویسندگان، ناشران و مترجمانی هستند که وقت، انرژی و هزینه بسیاری برای تولید و انتشار کتاب‌ها صرف کرده‌اند و برخی از افراد بدون توجه به این نکته کتاب‌ها را برای دانلود رایگان منتشر می‌کنند.
بااین‌حال اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان، فعالان نشر و اهل کتاب اعم از نویسندگان و مترجمان و شاعران و مؤلفان فعالیت‌هایی را برای مقابله با دانلود غیرقانونی ترتیب داده‌اند که از آن جمله می‌توان به اقداماتی مانند راه‌اندازی کمپین «من دزد کتاب نیستم» اشاره کرد. اقدامی که از سوی سایت فیدیبو صورت گرفته و به این منظور وب‌سایتی برای رصد اقدام‌های مجرمانه و غیرقانونی عرضه کتاب در فضای وب هم راه‌اندازی شده است. ازجمله اقدامات دیگر برای جلوگیری از دانلود کتاب می‌توان به تأسیس وب‌سایت‌ها و سرویس‌های مختلف خرید کتاب همچون طاقچه، فیدیبو و… اشاره‌کرده که توانسته تا حدودی این زخم را التیام بخشد.
راه‌حل چیست؟!
با تمام این تفاسیر و راه‌حل‌های مختلف چگونه می‌توان این مشکل را از ریشه حل کرد تا محصولات فرهنگی از معضلی به نام دانلودهای غیرمجاز ضرر اقتصادی نبینند و فعالان فرهنگی، ناشران، نویسندگان و مترجمان از تولید آثار فرهنگی در کشورمان دلسرد نشوند.
فرهنگ‌سازی
اولین و اصلی‌ترین راه‌حل برای مقابله با پدیده دانلود محصولات هنری، فرهنگی و کتاب‌ها فرهنگ‌سازی است. فرهنگ‌سازی مهم‌ترین و درعین‌حال آسان‌ترین راه‌حل این مشکل است. اهالی فرهنگ با تشکیل کمپین‌های مختلف و چهره‌های مشهور فرهنگ و هنر با بهره‌گیری از محبوبیت خود می‌توانند هواداران خود را به خرید محصولات مختلف فرهنگی تشویق کنند. ناشران نیز می‌توانند با دادن امتیازهای مختلف به افرادی که محصولات فرهنگی را خریداری می‌کنند مشوق خرید قانونی محصولات فرهنگی به‌جای دانلود آن باشند. ضمن اینکه آموزش‌وپرورش برای مقابله با این مشکل می‌تواند فرهنگ خرید و یا دانلود قانونی محصولات فرهنگی و کتاب‌ها را از دوران مدرسه به دانش آموزان آموزش دهد تا این فرهنگ نسل به نسل منتقل‌شده و به امری معمول در فرهنگ کشورمان تبدل شود.
قانون جهانی کپی‌رایت
متأسفانه کشورمان ازجمله کشورهایی است که به کنوانسیون «برن» که از کپی‌رایت حمایت می‌کند نپیوسته است. ایران در سال ۱۳۸۰ شمسی برای ثبت بین‌المللی علائم به کنوانسیون مادرید ملحق شد اما برای پیوستن به کنوانسیون برن هنوز هم تردید دارد و در حال حاضر هم برنامه‌ای نیز برای پیوستن به این کنوانسیون در نظر گرفته نشده است. این در حالی است که پیوستن به کنوانسیون برن و قانون کپی‌رایت می‌تواند دانلودهای غیرمجاز آثار فرهنگی و هنری را به‌شدت کاهش داده و از حقوق مؤلفان و صاحبان اثر حتی در سطح جهانی حمایت کند.
اخلاق‌مداری
اخلاق‌مداری در جوامع امروز به‌شدت کاهش‌یافته و کم‌رنگ شده است. خط قرمزها و اخلاقیات می‌تواند مانع بزرگ و راه‌حل مناسبی برای جلوگیری از بسیاری از مشکلات، بزه‌کاری‌ها و جرائم در جوامع باشد. رواج اخلاق‌گرایی در جامعه ما می‌تواند تأثیر بسیاری در امور مختلف ازجمله جلوگیری از دانلودهای بی‌رویه و غیرقانونی داشته و باعث شود خود مخاطبان مانع از دانلود آثار و محصولات فرهنگی شوند.
حمایت از وب‌سایت‌های دانلود قانونی
این روزها تعداد وب‌سایت‌هایی که امکان دانلود قانونی در ازای پرداخت مبلغ کم‌تری نسبت به خرید محصولات فیزیکی همچون کتاب. فیلم، آلبوم موسیقی و یا سایر آثار فرهنگی را می‌دهند افزایش‌یافته است. بیپ تیونز وب‌سایت قانونی دانلود موسیقی، طاقچه و فیدیبو وب‌سایت‌های قانونی دانلود کتاب، فیلم نت وب‌سایت قانونی دانلود فیلم و سریال و… از نمونه‌های موفقی هستند که با حمایت از آن‌ها می‌توان به کاهش دانلود غیرمجاز محصولات فرهنگی امید بیشتری داشت.
نظر شما درباره دانلود محصولات فرهنگی ایرانی فیلم، سریال و یا آلبوم موسیقی چیست چگونه می‌توان با دانلود این محصولات مقابله کرد؟ و به نظر شما چرا مردم ایران ترجیح می‌دهند به‌جای خرید محصولات فرهنگی آن‌ها را دانلود کنند؟
خب صداوسیمای میلی کشورمون اون سریال و فیلم های امریکایی و خارجی رو پخش میکنه که ما دانلود نکنیم؟!!
نرم افزارها رو چطور قانونی بخریم وقتی خود شرکت های ایرانی غیر قانونی و بدون اجازه صاحب اثر اونو بسته بندی خوشکل میکنن و میفروشن؟!
کپی رایت فقط برای شرکت ها و سریال و فیلم و … داخل کشور معنی داره نه اثار کشورهای خارجی که اصلا کشور ما رو به… حساب نمیکنن هههه