هرآنچه که باید درباره عکاسی پرتره با لنز واید بدانید

انتخاب لنز واید برای پرتره یکی از آن مباحث نسبتا پیچیده عکاسی است. هر تازه‌کاری برای پی بردن به این‌که چه لنزی برای این کار مناسب است به راحتی می‌تواند دچار گمراهی بشود.

خیلی از منابع اینترنتی برای عکاسی از اشخاص، فاصله کانونی ۸۵ میلی‌متری یا ۱۳۵ میلی‌متری را پیشنهاد می‌کنند. بر همین اساس، بسیاری از عکاسان آماتور تصور می‌کنند این فاصاله کانونی یک استاندارد است. بد نیست بدانید که این اصلا صادق نیست. شما از هر لنزی برای عکاسی پرتره می‌توانید استفاده کنید. در حقیقت، هر لنزی که با آن از چهره یک شخص عکس بگیرید، به یک لنز پرتره تبدیل می‌شود. پیشنهاد ما این است که جرات پیدا کنید و لنزهای مختلف را برای پرتره‌‌ها امتحان کنید.

وقتی با تنظیمات خاص لنزهای خود آشنا شدید، خواهید فهمید که لنزها را نمی‌توان به دسته‌بندی‌های خاصی محدود کرد. هر چه فاصله کانونی طولانی‌تر باشد، میدان دید تنگ‌تر و عمق میدان باریک‌تر می‌گردد. لنزهای واید، همان‌طور که از نام‌شان برمی‌آید، زاویه دید عریض‌تری را ارائه می‌کنند. این لنزها پدیده‌های بصری متعددی را پدید می‌آورند که می‌توانید آن‌ها را به نفع خودتان به کار ببرید.

لنز واید

وقتی از ۳۵ میلی‌متری با قاب کامل حرف می‌زنیم، لنزهای واید عموما به هر لنزی با فاصله کانونی کمتر از ۵۰ میلی‌متر گفته می‌شود (اصطلاحا یک لنز “نرمال”). فاصله‌های کانونی متداولی مثل ۱۸ میلی‌متر، ۲۴ میلی‌متر و ۳۵ میلی‌متر همگی واید محسوب می‌شوند. بیایید نگاهی به خصوصیات بصری لنزهای واید بیاندازیم.

لنزهای واید ذاتا عمق میدان عمیقی دارند. این یعنی لنزهای واید با همان فاصله از سوژه و همان دیافراگم، عمق میدان عمیق‌تری در مقایسه با لنزهای دیگر خواهند داشت. با این حال، حتی با لنزهای واید هم می‌توانید به عمق میدان‌های بسیار باریک دست پیدا کنید. مثلا پرتره‌ای که کمی پایین‌تر مشاهده می‌کنید با لنز ۱۶ میلی‌متری Fujifilm با دیافراگم f/1.4 گرفته شده است.

خصوصیت بصری دیگری که در هنگام عکاسی پرتره با لنز واید کارتان را تحت تاثیر قرار می‌دهد این است که سوژه‌های نزدیک به دوربین بزرگ‌تر از سوژه‌های دورتر دیده می‌شوند. نزدیک شدن به سوژه اصلی، نه تنها در فریم، آن را بزرگ‌تر نشان می‌دهد، بلکه اندازه آن را هم به همان نسبت بزرگ‌تر می‌کند. این همان پدیده‌ای است که توریست‌ها در کنار برج ایفل از آن استفاده می‌کنند تا این توهم را ایجاد کنند که انگار برج ایفل را با دست نگاه داشته‌اند (حتما چند عکس از آن‌ها را دیده‌اید).

به یاد داشته باشید که باید حواس‌تان به کنج‌ها و گوشه‌های فریم هم باشد. این بخش‌های عکس جاهایی هستند که پرسپکتیوشان با آن‌چه چشمان ما می‌بیند متفاوت است. قرار دادن سوژه در گوشه‌های فریم ممکن است آن‌ها را از شکل طبیعی خارج کند. اگر هم که دوربین را کج در دست گرفته باشید این حالت بیشتر به چشم خواهد آمد.

لنزهای واید و پرتره

حالا که متوجه شدید لنزهای واید چه‌طور روی صحنه تاثیر می‌گذارند، باید قادر باشید از آن‌ها برای عکاسی پرتره به شکل صحیح استفاده نمایید. پس از توجه به نکاتی که بالاتر به آن‌ها اشاره شد، اکنون می‌خواهیم به دانستنی‌های لازم برای عکاسی پرتره با لنز واید بپردازیم. هر چه بیشتر با این دانستنی‌ها کلنجار بروید و تجربه خود را افزایش بدهید، اخلاق لنزتان بیش از پیش دست‌تان می‌آید و می‌توانید حدس بزنید که عکسی که می‌خواهید بگیرید چگونه خواهد شد. تمرین و تجربه خیلی مهم است، چون هر لنزی برای خودش خصوصیات منحصر به فردی دارد که فقط با کار کشیدن از آن می‌توان به این خصوصیات پی برد.

فاصله دوربین از سوژه

باید حواس‌تان را جمع کنید که یکی از اجزای بدن سوژه مثل بینی یا شانه‌ها در مقایسه با دیگر اجزای بدنش به دوربین نزدیک‌تر نباشد. البته این تنظیمات هم برای برخی از شرایط مناسب است ولی اگر می‌خواهید سوژه طبیعی‌تر به نظر برسد، باید کل بدن سوژه در یک سطح و راستا و فاصله از دوربین باشد.

در عکسی که در ابتدای این مقاله گذاشته شده است، می‌بینید که انگار دست‌های سوژه در مقایسه با باقی اجزای بدنش بسیار بزرگ‌تر به نظر می‌رسد. هدف عکاس هم دقیقا همین بوده. برای همین سوژه را به شکلی قرار داده تا دست‌هایش به دوربین نزدیک‌تر باشند. برای همین دست‌ها بزرگ‌تر جلوه داده شده‌اند.

کنج‌ها و گوشه‌ها

همان‌طور که قبل‌تر هم اشاره شد، هر آن‌چه در گوشه‌ها و کنج‌های فریم باشد کمی از حالت طبیعی خارج می‌شود و هر چه به دوربین نزدیک‌تر باشد، این موضوع بیشتر به چشم می‌آید. بنابراین اگر می‌خواهید سوژه پرتره‌تان کاملا طبیعی و درست به نظر برسد و هیچ کدام از بخش‌های بدنش خمیده یا کج به نظر نرسد، بهتر است او را نزدیک به مرکز فریم قرار بدهید.

با این حال این تغییر حالت در گوشه‌ها و کنج‌ها می‌تواند به نفع‌تان هم تمام شود. یک بار دیگر به عکس تعمیرکار قطار نگاهی بیاندازید. لنز واید این امکان را فراهم کرده که خطوط قطار و نور پس زمینه کمی بزرگ‌نمایی شوند به شکلی که توجه بیننده را به سمت سوژه جلب کنند.

عمق میدان باریک

لنزهای واید پرسرعتی هم در بازار پیدا می‌شوند که با استفاده از آن‌ها می‌توان هم از میدان دید لنزهای واید بهره برد و هم جدایی بین پس‌زمینه و سوژه را حفظ نمود. اگر با دوربین دیجیتال عکاسی می‌کنید، لنز ۳۵-۲۴ میلی‌متری Sigma با دیافراگم f/2 را به شما پیشنهاد می‌کنیم. یا اگر با Fujifilm راحت‌تر هستید، به سراغ لنز ۱۶ میلی‌متری با دیافراگم f/1.4 بروید. البته گزینه‌های مناسب دیگری هم در بازار موجود است.

از کلیدی‌ترین عوامل برای خلق عمق میدان باریک، دیافراگم و فاصله از سوژه است. هرچه به سوژه نزدیک‌تر باشید، عمق میدان باریک‌تر می‌شود. فراموش نکنید که در لنزهای واید نزدیک شدن به سوژه سبب بزرگ‌تر شدن آن هم می‌شود. از همین ویژگی می‌توانید برای افزودن وزن بصری به سوژه بهره‌مند شوید، اما اگر زیاده‌روی کنید سوژه از حالت طبیعی خارج می‌شود. پیدا کردن تناسب صحیح در این زمینه احتیاج به تمرین و کسب تجربه دارد.

لنز پرتره چیست؟

لنز لنز است. هر لنزی یک سری خصوصیات بصری دارد که با دست‌کاری صحیح این خصوصیات بسته به شرایط و عکسی که می‌خواهید بگیرید، می‌توانید از این ویژگی‌ها به نفع خودتان استفاده نمایید. هر وقت خواستید از موضوعی عکس بگیرید از خودتان بپرسید که چه حرفی می‌خواهید با عکس‌تان بزنید؟ آیا سوژه‌ای در صحنه وجود دارد که از باقی سوژه‌ها مهم‌تر باشد؟ آیا خطوطی وجود دارند که بتوان با آن‌ها توجه مخاطب را به سمت سوژه اصلی جلب نمود؟ چه مقدار از صحنه باید در فریم جای بگیرد؟ وقتی پاسخ تمامی این سوالات را یافتید، باید به سراغ انتخاب لنز بروید. اگر لنزی که انتخاب کردید ۲۰۰ میلی‌متری بود خوب است، اگر ۱۶ میلی‌متری بود باز هم خوب است. تا وقتی لنز منتخب شما توانایی توصیف داستان مورد نظرتان در عکس را داشته باشد، لنز خوبی است.

دفعه بعد که برای عکاسی بیرون رفتید، با همان لنز دم دستی خودتان (چه ۸۵ میلی‌متری باشد چه ۱۳۵ میلی‌متری) چند پرتره بگیرید. بعد لنزتان را به ۲۴ میلی‌متری تغییر دهید و دوباره همان پرتره‌ها را بگیرید. سپس عکس‌ها را با هم مقایسه کنید تا متوجه تمامی تغییرات بشوید. از امتحان کردن و کسب تجربه نترسید. هیچ کس قرار نیست عکس‌های آزمایشی شما را مورد قضاوت قرار دهد، به جز خودتان.