چرا گوگل استادیا از همین حالا شکست خورده است؟

اگر اخبار مربوط به GDC سال ۲۰۱۹ را دنبال کرده باشید می‌دانید که گوگل از یک پلتفرم اسریم آنلاین بازی‌های ویدیویی به نام استادیا (یا با تلفظ صحیح‌تر، استیدیا) سخن به میان آورد. گرچه برای من عجیب است که چرا نامش را گوگل Games نگذاشته‌اند، اما آن‌چه در مراسم معرفی این پلتفرم دیدیم واقعا جذاب به نظر می‌رسید. این‌که بدون نیاز به کنسول یا فارغ از دانلود کردن بازی‌های سنگین، در یوتیوب بتوانید با یک کلیک وارد یک بازی بشوید و در عرض چند ثانیه مشغول به بازی کردن شوید واقعا هیجان‌انگیز و خارق‌العاده به نظر می‌رسد، این‌طور نیست؟

اصل ایده استادیا دقیقا همین است؛ این‌که بازی‌باز دیگر به فکر سخت‌افزار خودش نباشد، چون گوگل این امکان را فراهم ساخته است که کمپانی‌های سازنده بازی‌های ویدویی، بازی‌های خودشان را روی سرورهای اطلاعات قدرتمند گوگل بارگذاری نمایند و بازی‌باز هم به صورت زنده این بازی‌ها را از این سرورها دریافت کند و از طریق اینترنت به گیم دست یابد. اما من می‌گویم که این پروژه از همین حالا شکست خورده است. می‌پرسید چرا؟ پاسخ واضح است.

با فرض این‌که استادیا خودش هیچ نقصی نداشته باشد و کار از طرف گوگل کاملا بی‌نقص انجام بشود، اما مهم‌ترین مرحله تجربه بازی‌ها با استادیا همچنان می‌لنگد و آن مرحله چیزی نیست جز انتقال بازی‌ها از سرورهای گوگل به دیوایس من و شما. بله، منظورم همان اینترنت است. با این‌که استادیا در ابتدا بناست در آمریکا و کانادا و اروپا عرضه بشود، ولی حتی در همان کشورها هم در خیلی از نقاط سرعت و پهنای باند اینترنت هنوز به آن حد نرسیده است که بتواند از پس استریم بازی‌های سنگین ویدیویی بربیاید. بگذریم که در کشورهایی مثل ژاپن که گیم یکی از پرطرفدارترین صنایع در آن محسوب می‌شود، این مشکل بسیار حساس‌تر است.

شاید استادیا برای گوگل و ما بازی‌بازها به نظر جالب برسد، ولی این وسط ISPها هم در استریم گیم نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. تصور نمی‌کنم حداقل تا چندین سال یا حتی یکی دو دهه دیگر، دسترسی به اینترنت بسیار پرسرعت در سطح جهانی چنان عملی بشود که بتوان روی استریم بازی‌های سنگین حساب کرد. خود گوگل عنوان کرده است که برای استریم بازی‌هایی مثل Assassins Creed با وضوح 4K و با سرعت ۶۰ فریم در ثانیه، به اینترنتی با سرعت ۲۵ تا ۳۰ مگابیت بر ثانیه احتیاج هست که خوب مسلما این عدد برای اکثر گیمرها در بسیاری از نقاط جهان شبیه یک رویاست، و برای آن عده‌ای هم که شاید ممکن باشد قطعا گران قیمت است. بگذریم از عدم ثبات سرعت اینترنت یا محدودیت حجمی که قطعا در استریم بازی‌های ویدیویی می‌توانند مشکلات فراوانی را ایجاد کنند.

به قول یکی از یوتیوبرها که همین چند ساعت پیش داشتم ویدیوی او را در مورد استادیا می‌دیدم، می‌گفت استادیا مثل یک خودوری آخرین سیستم و فوق‌العاده است که هیچ جاده‌ مناسبی برای حرکت کردنش هنوز ساخته نشده است. اینترنت برای سرویس استریم بازی‌های ویدویی حکم همان جاده را دارد که در حال حاضر شرایط مساعدی ندارد؛ آن هم نه در سطح محدود، بلکه در حد جهانی.

اگر می‌پرسید پس چرا نت‌فلیکس در زمینه استریم فیلم و سریال و همین‌طور اسپاتیفای در زمینه استریم موسیقی موفق بوده‌اند، باید بگویم که استریم محتوایی مثل فیلم و موسیقی با گیم خیلی تفاوت دارد. در فیلم یا موزیک شما هیچ نقش مقابلی در اصل محتوا ندارید. فیلم و موزیک مثل یک اتوبان یک طرفه هستند که در محتوای خود نیازی به شما ندارند. محتوا از پیش ساخته شده و صرفا از طریق اینترنت به سمت شما منتقل می‌شود. اما بازی‌های ویدیویی کاملا به تعامل گیمر وابسته هستند. این فقط خود گیم نیست که برای شما باید استریم شود، بلکه دستورات شما هم در خود گیم یا همان محتوای اصلی نقش دارد و همین کار استریم را مشکل می‌سازد. دقیقا به همین خاطر است تا کنون هیچ سرویس استریم بازی آنلاینی مثل PSNow یا دیگر موارد مشابه نتوانسته‌اند موفقیت چشم‌گیری داشته باشند.

برای همین است که حداقل تا آینده‌ای نه چندان نزدیک، شما همچنان به کنسول‌های بازی یا فرآیند دانلود بازی‌های احتیاج خواهید داشت و گوگل استادیا یا هر پلتفرم استریم بازی دیگری نمی‌تواند این نیاز را از میان بردارد. بماند که هنوز مشخص نیست گوگل چطور می‌خواهد کمپانی‌های سازنده بازی‌های کلیدی را به سوی خود جذب کند چون کنسول‌های سونی و نینتندو و مایکروسافت برای آن‌ها بسیار سودآور بوده‌ و هستند و از قبل بارها امتحان خودشان را پس داده‌اند و مسلما این سه غول دنیای کنسول‌ها هم ساکت نمی‌نشینند تا گوگل بیاید و دنیای گیمینگ را از آن‌ها بگیرد و برود.

نکته نهایی و البته بسیار مهم، قیمت استادیا است. گرچه گوگل حرفی از قیمت سرویس استریم استادیا به میان نیاورد، اما واضح است که گوگل چنین امکانی را به طور رایگان در اختیار گیمرها قرار نخواهد داد. پیش‌بینی می‌شود که استادیا بر مبانی اشتراک ماهیانه عرضه بشود. حال پرسش اساسی این است که هزینه عضویت در استادیا چقدر خواهد بود و آیا برای گیمرها می‌صرفد که خرید بازی به شیوه معمول را کنار بگذارند و استادیا را جایگزین آن کنند؟ و مهم‌تر از آن، کمپانی‌های سازنده بازی‌ها چقدر از استادیا سود به جیب می‌زنند و آیا این سود به قدری هست که ریسک احتمالی به مشکل خوردن با سونی و مایکروسافت و نینتندو را به جان بخرند یا نه؟

شما در مورد استادیا چه فکر می‌کنید؟ آیا گوگل می‌تواند سلطان دنیای گیمینگ بشود، یا این عرصه همچنان در اختیار شرکت‌های سازنده کنسول‌های بازی و همین‌طور PCها باقی خواهد ماند؟