با رشد و توسعه روزافزون زیرساختهای شبکه اینترنت در کشورمان و باز شدن پای سرویسهای اینترنتی پهنباند به منازل، تولید برنامههای چندرسانهای آنلاین نیز گسترش یافت. بدینترتیب تلویزیونهای سنتی سابق بهتدریج با نمونههای هوشمند و تعاملی جایگزین شدند. تلویزیون بهعنوان یکی از تاثیرگذارترین رسانههای جمعی در طول تاریخ، شاهد تحولات فراوانی بوده است و عرضه تلویزیونهای کابلی، رنگی، اچدی، ماهوارهای، هوشمند و تعاملی از جمله تحولات این حوزه محسوب میشوند.
تلویزیون تعاملی، امکان ارتباط فعال و دوطرفه با کاربر را فراهم میکند. از جمله محاسن چنین تلویزیونی این است که کاربر از طریق آن قادر به تماشای محتوای موردنظر خود خواهد بود. بنابراین محتوای تصویری بر اساس تخصص، علاقه، سلیقه و سبک فکری بیننده در اختیار وی قرار خواهد گرفت.
گونهای از تلویزیونهای تعاملی، IPTV نام دارد. سیستم IPTV در بستر شبکه IP پیاده سازی میشود و عملکرد آن در گرو اتصال به شبکه اینترنت خواهد بود. شرکت ایرانسل در اوایل بهمن ماه سال 95 از دریافت مجوز راهاندازی تلویزیون تعاملی خود موسوم به لنز خبر داد. لنز یک IPTV است که امکان تماشای آنلاین برنامههای زنده تلویزیونی، فیلمهای سینمایی داخلی و خارجی، توقف و عقب کشیدن محتوای برنامهها، ضبط محتوا و دسترسی به آرشیو فیلمها، سریالها و مستندهای ساخته شده توسط سازمان صداوسیما را در اختیار کاربران قرار میدهد.
ایرانسل پلتفرم IPTV خود را در 2 قالب وبسایت و اپلیکیشن توسعه داده است. اپلیکیشن 27 مگابایتی لنز برای هر 2 سیستمعامل اندروید و iOS طراحی شده است و برای دانلود آن کافیست به صفحه ویژه این سرویس در وبسایت ایرانسل مراجعه نمایید. در ادامه به بررسی این اپلیکیشن و امکانات مختلف آن میپردازیم.
پس از نصب و اجرای برنامه جهت بهرهمندی از امکانات آن بایستی نسبت به ثبتنام یا ورود به حساب کاربری اقدام کرد. برای ثبتنام کافیست شماره تلفنهمراه خود را وارد نموده و رمزعبور یکبارمصرف ارسال شده به این شماره بههمراه رمزعبور جدید موردنظر خود را در فیلدهای مربوطه وارد کنید. پس از اتمام فرآیند ثبتنام به صفحه اصلی برنامه هدایت خواهید شد. رابط کاربری اپلیکیشن فاقد منوهای چپ و راست بوده و از 5 تب مجزا در قسمت تحتانی شامل فیلم، موسیقی، برنامه زنده، جستجو و پروفایل تشکیل شده است. همچنین در قسمت میانی نیز 3 تب با عناوین “فیلمهای داغ لنز”، “پرفروشترینها” و “اسکاریها” به چشم میخورند. با مراجعه به تب “فیلم” میتوان به آرشیوی از پرطرفدارترین فیلمها، سریالها، مستندها و حتی سخنرانیهای ایرانی و خارجی دسترسی پیدا کرد. پس از انتخاب محتوای موردنظر به صفحه اختصاصی مربوط به آن هدایت میشوید. اشتراکگذاری لینک محتوا، امتیازدهی به آن و افزودن آن به لیست علاقهمندیها از طریق همین صفحه امکانپذیر خواهد بود. جهت تماشای محتوا کافیست دکمه “مشاهده” را لمس نمایید. استفاده از برخی امکانات لنز همانند بسیاری از سرویسهای IPTV دیگر رایگان خواهد بود؛ اما تماشای بخشی از محتوای ارایه شده در این اپلیکیشن مستلزم پرداخت هزینه اشتراک است. پلانهای اشتراک برای یک محتوای خاص یا کلیه فیلمها و سریالها قابل خریداری هستند و کاربران بسته به تمایل خود میتوانند طرحهای اجاره چندساعته، اشتراک 3 روزه، هفتگی یا ماهیانه را خریداری نمایند. همچنین در این صفحه، فیلمها در گروههای مختلف شامل عناوین بهروزشده، محبوبترینها، نوستالژی، کمدی، هندی، انیمیشن، زبان اصلی و … طبقهبندی شدهاند. کیفیت پخش محتوا در تلویزیون اینترنتی لنز بر اساس پهنای باند اینترنت و بهصورت خودکار تنظیم میشود؛ لذا کاربران، تجربه بصری روان و بیوقفهای را پیش رو خواهند داشت.
با انتخاب تب “موسیقی”، آرشیوی از جدیدترین و محبوبترین آهنگها و آلبومهای موسیقی داخلی و خارجی پیش روی کاربران قرار میگیرد. محتوای صوتی این بخش در دستههایی تحت عناوین تکآهنگ رایگان، پاپ، راک، سنتی، تلفیقی، الکترونیک و کلاسیک طبقهبندی میشوند. همچنین امکان خریداری اشتراک بهصورت هفتگی و ماهیانه نیز وجود دارد.
با ورود به تب “برنامه زنده” با 3 تب فرعی تلویزیون، رادیو و رویداد مواجه خواهیم شد. با مراجعه به تب تلویزیون میتوان محتوای 24 شبکه تلویزیونی ملی، بینالمللی و استانی را بهصورت زنده تماشا کرد. گوش دادن به محتوای صوتی 8 شبکه رادیویی منتخب شامل رادیو ورزش، رادیو جوان، رادیو ایران، رادیو آوا، رادیو معارف، رادیو فرهنگ، رادیو قرآن و رادیو پیام نیز از طریق مراجعه به تب رادیو امکانپذیر است. محتوای سفارشی سرویس لنز نیز در بخش رویداد و از طریق شبکههایی نظیر لنز اسپورت، لنز اسپورت پلاس و شبکه کودک دیجیتون قابل مشاهده هستند. پخش زنده محتوا با تاخیر حدودا 10 ثانیهای انجام میشود؛ اما در صورت دسترسی به اینترنت 4G، کیفیت صوتی و تصویری محتوای پخش شده کاملا رضایتبخش خواهد بود.
کاربران جهت جستجوی محتوای موردنظر خود میتوانند به تب “جستجو” مراجعه کنند. همچنین مدیریت حساب کاربری نیز از طریق لمس تب “پروفایل” مقدور خواهد بود. در این قسمت، کاربران میتوانند به اطلاعات برنامه، اعتبار و سوابق خرید خود، لیست علاقهمندیها، فهرست یادآوری زمان پخش برنامهها و محتوای ذخیره شده در فضای ابری سرویس لنز دسترسی داشته باشند.
این اپلیکیشن در کنار امکانات بیشمار خود چندان بینقص هم نیست. بهعنوان مثال، جهت تماشای محتوای پیشتر ذخیره شده حتما بایستی به اینترنت متصل شد. بعلاوه طراحی ضعیف و شلوغ رابط کاربری، برای کاربران تاحدودی سردرگمکننده خواهد بود. فونتهای بیشازاندازه درشت، دکمهها و آیکونهای بیروح، سرعت پایین بارگذاری منوها و استفاده از رنگبندی ترکیبی نهچندان جالب قهوهای، طوسی، زرد و مشکی از جمله معایب اپلیکیشن لنز بهشمار میروند. از سوی دیگر، با وجود سرویسهای کارآمدتری نظیر آپارات و فیلیمو، اپلیکیشن لنز برای جذب مخاطبان بیشتر احتمالا کار آسانی را پیش رو نخواهد داشت.