موشک جدیدی توسط یکی از پیمانکاران نظامی اوکراین به نام Yuzhnoye در حال توسعه است که گفته میشود توقفناپذیر بوده و بهقدری سرعت بالایی دارد که امکان رهگیری آن توسط سیستمهای دفاعی دشمن وجود ندارد. اینها، ادعاهایی است که وبسایت Dnipro Panorama کرده و میگوید که موشک Bliskavka (به معنی صاعقه) میتواند علیه ناوگان دریای سیاه روسیه مورد استفاده قرار گیرد. در حالیکه به نظر میرسد این موشک بر روی کاغذ سرعت بسیار بالایی داشته باشد و ساقط کردن آن کار دشواری باشد، اما توقفناپذیر بودن آن کمی دور از ذهن به نظر میرسد.
بد نیست بدانید که اوکراین یک تاریخ بسیار طولانی در تولید سلاحهای نظامی دارد که به زمان اتحاد جماهیر شوروی باز میگردد. در حالیکه این کشور هماکنون بهطور غیررسمی در یک وضعیت جنگی با روسیه قرار دارد، اوکراین در حال استفاده از تجربیات گذشته برای پیشرفتهتر کردن تسلیحات خود است و حالا یکی از نتایج آن، موشک جدید صاعقه است.
به گفته وبسایت UAWire، موشک صاعقه برای حمل توسط هواپیماهای جنگی Su-27 Flanker و Su-24M Fencer طراحی شده است. این موشک میتواند مجهز به کلاهکهایی با قدرت انفجاری بالا و با قابلیت نفوذ در تجهیزات زرهی گردد و حداکثر سرعتی برابر با ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلومتر در ساعت دارد.
یکی از ویژگیهای عجیب موشک صاعقه این است که گفته میشود در هر دو طرف خود دارای مکندههای هوا است. این امر نشان میدهد که موشک مذکور، با نیروی رمجت (ramjet) کار میکند. رمجتها، هوا را به داخل محفظه احتراق موتور کشیده و در آنجا از اکسیژن هوا به عنوان سوخت استفاده میکنند. این کار اجازه میدهد تا سرعت موشک به ۳ تا ۶ ماخ (۲۳۰۰ تا ۴۶۰۰ کیلومتر در ساعت) برسد. رمجتها جزو جدیدترین تکنولوژیها در زمینه موتور موشک هستند که امکان کنترل سرعت را فراهم میسازند. گفته میشود سرعت موشک صاعقه ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلومتر در ساعت است. اما به نظر میرسد که این سرعت برای به کار انداختن موتور رمجت خیلی کند باشد. با اینحال، وبسایت AINOnline ادعا میکند که موشک مذکور بهراحتی میتواند به سرعت ۳.۵ ماخ (محدوده سرعت یک موتور رمجت) برسد.
اما آیا میتوان موشک صاعقه را با داشتن چنین سرعتی ساقط کرد؟ موشکی با سرعت ۳٫۵ ماخ، تقریبا با سرعت ۴۳۰۰ کیلومتر در ساعت یا ۷۲ کیلومتر در دقیقه حرکت میکند. سیستم موشکی زمین به هوای روسیه یا همان S-400 میتواند با اهدافی با سرعت تا ۱۵ ماخ درگیر شود. بنابراین یک موشک ۳٫۵ ماخی از لحاظ تئوریک برای آن مشکلی ندارد. اما در دنیای واقعی همیشه پیچیدگیهایی میتواند وجود داشته باشد.
مشکل واقعی در اینجاست که موشک صاعقه، مانند یک موشک کروز، در ارتفاع پایینتری پرواز میکند. همانطور که احتمالا میدانید، یک رادار، بر پایه خطوط دید کار میکند؛ بنابراین هر چقدر شیای در ارتفاع بالاتری پرواز کند، شناسایی آن آسانتر خواهد بود. موشکهای هوا به زمین قدیمیتر، تمایل به حرکت در یک مسیر مستقیم دارند و توسط هواپیماهای جنگنده از ارتفاعهای چند هزار کیلومتری سطح زمین رها میشوند. بنابراین شناسایی این موشکها توسط رادارها بسیار کار راحتی است. اما موشکهای کروز اینگونه نیستند و در ارتفاع چند صد کیلومتری از سطح زمین پرواز میکنند. یک رادار مستقر بر روی زمین، میتواند یک موشک کروز پایینپرواز را در محدوده ارتفاعهای حدود ۴۲ کیلومتر یا کمتر شناسایی کند.
به عبارت دیگر، یک سیستم موشکی S-400 حدود ۳۰ ثانیه برای شناسایی و ساقط کردن موشک صاعقه زمان خواهد داشت. این کار بسیار دشوار است، اما غیرممکن نیست. با اینحال، مساله دیگری نیز وجود دارد و آن اینکه اگر صاعقه بتواند از S-400 عبور کند، این سیستم فرصت حتی کمتری برای درگیر شدن با آن، قبل از خارج شدناش از محدوده دسترسی، خواهد داشت. ضمنا، گرچه S-400 میتواند اهداف خود را تا فاصله ۴۰۰ کیلومتری شناسایی و ساقط کند، اما چیزی را که قادر به شناسایی آن نیست نمیتواند ساقط نماید و تنها میتواند موشک صاعقه را در فاصله ۴۲ کیلومتری شناسایی کند.
یک سیستم S-400 بهراحتی میتواند از یک جبهه ۱۶۰ کیلومتری در مقابل موشکهای معمولی دفاع کند، اما روسیه برای دفاع از همان جبهه در مقابل موشک صاعقه به چهار سیستم S-400 نیاز خواهد داشت. هزینه یک سیستم S-400 حدود ۵۰۰ میلیون دلار است، بنابراین، اوکراین هزینههای دفاعی روسیه را در مقابل حملات موشکی خودش چهار برابر کرده است.
بنابراین میتوان گفت گرچه موشک صاعقه توقفناپذیر نیست، اما سیستم دفاع هوایی روسیه، ساقط کردن این موشک جدید را بسیار دشوار خواهد یافت. صاعقه، هزینه و ریسک عملیات نظامی روسیه را افزایش خواهد داد و در بهترین حالت، مسکو را به عقب خواهد راند.