دانشمندان و شرکتهای دارویی در راستای تولید و تست روشهای درمانی و واکسنهای مخصوص بیماری COVID-19 سرسختانه تلاش نموده و با یکدیگر رقابت میکنند. گونه جدیدی از کروناویروس بهعنوان عامل ایجادکننده این بیماری شناخته شده است. اقدامات انجام شده جهت کشف واکسن و روش درمان هر 2 با سرعتی بیسابقه در حال پیشرفت هستند. اما محققان اساسا تولید واکسن را از ابتدا آغاز میکنند؛ بنابراین فرآیند مذکور نیازمند صرف مدت زمانی نسبتا طولانی خواهد بود. از سوی دیگر با آغاز شیوع بیماری، روشهای درمانی موجود احتمالا متنوعتر بوده و بهمراتب زودتر قابل دسترس خواهند بود.
فلوریان کرامر؛ استادیار و متخصص تولید واکسن در دانشکده پزشکی Icahn ایالت مونت سینای میگوید: “در حال حاضر ایدههای بسیار گوناگونی در حال بررسی هستند.”
هر 2 روش درمان و واکسن برای ارایه یک واکنش قوی و موثر نسبت به شیوع بیماری حائز اهمیت هستند. روشهای درمانی مناسب افرادی هستند که پیشتر به بیماری مبتلا شدهاند. محققان امیدوارند که 15 درصد بیماران مبتلا به COVID-19 با علایم غیر خفیف را درمان نمایند. از سوی دیگر واکسنها در وهله نخست از ابتلای افراد به بیماریها جلوگیری خواهند کرد.
با شیوع ویروسهای SARS و MERS، دانشمندان کار بر روی داروهای درمانکننده کروناویروس را آغاز کردند؛ اما با توجه به توقف شیوع این بیماریها، تلاشهای مذکور هرگز به نتیجه نرسید. اکنون محققان قادر به پیگیری مجدد پژوهشهای قدیمی و عملی کردن آنها هستند. اکنون دارویی موسوم به Remdesivir میتواند برترین نامزد این عرصه باشد؛ محصولی که توسط شرکت داروسازی Gilead تولید شده است. تحقیقات نشان میدهند که این دارو قادر به سرکوب ویروسهای SARS و MERS فعال در سلولهای بدن موشها است. بعلاوه Remdesivir در یک آزمایش بالینی با هدف یافتن روشی برای درمان ویروس ابولا مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین آزمایشات ایمنی لازم جهت اطمینان از عدم هرگونه زیان احتمالی این دارو پیشتر انجام شده است. بدینترتیب تیمهای تحقیقاتی در چین و ایالاتمتحده موفق شدند آزمایشات بالینی Remdesivir در بیماران مبتلا به COVID-19 را سریعا انجام دهند. بهزودی و تا ماه آوریل، اطلاعات مربوط به کیفیت تاثیرگذاری این دارو بر درمان بیماران مشخص خواهد شد. در صورت اثبات اثربخشی دارو، شرکت Gilead احتمالا سطح تولید خود را سریعا افزایش داده و دارو به سرعت در دسترس پزشکان قرار میگیرد.
روند تولید واکسن، مدت بسیار بیشتری زمان خواهد برد. متخصصان معتقدند که عرضه عمومی واکسن احتمالا بین 12 تا 18 ماه زمان خواهد برد. یکی از راهکارهای تولید واکسن، تهیه نسخههایی از یک بخش ویروس است (در این سناریو از قسمت مورد استفاده کروناویروس برای نفوذ به سلولهای بدن استفاده میشود). در ادامه سیستم ایمنی فرد دریافتکننده واکسن اقدام به تولید آنتیبادیهای خنثیکننده آن بخش خاص از ویروس خواهد کرد. با قرارگیری آنتیبادیها در معرض ویروس، عملکرد عامل بیماریزا متوقف خواهد شد.
شرکت داروسازی Moderna به بیشترین میزان پیشرفت در این زمینه دست یافته و گونهای از واکسن را برای آزمایش مهیا نموده است. فرآیند تست واکسن روی 45 فرد سالم جهت اطمینان از ایمنی دارو در ماه مارس یا آوریل آغاز میشود و تکمیل آن حدودا 3 ماه زمان خواهد برد. سپس به منظور بررسی ایمنی بدن در برابر گونه جدید کروناویروس بایستی آزمایشات بر روی گروههای بزرگتری از افراد اجرا شوند. این پروسه نیز بین 6 تا 8 ماه زمان خواهد برد. نهایتا تولید انبوه واکسن آغاز خواهد شد؛ فرآیندی که به خودیخود چالشی مضاعف بهشمار میرود.
ساخت واکسن همواره چالشبرانگیز است. با اینحال تولید واکسن کرونا بهمراتب دشوارتر است؛ زیرا تاکنون برای هیچکدام از اشکال کروناویروس، واکسنی تولید نشده است. به گفته دکتر کرامر در حال حاضر محققان به هیچگونه بستری برای تولید دسترسی نداشته و در خصوص عوارض جانبی و تجربه ایمنی واکسن نیز هیچگونه اطلاعاتی در دست نیست. لذا پژوهشگران بایستی کار خود را از ابتدا آغاز نمایند.
تولید واکسن برای ویروس H1N1 موسوم به آنفولانزای خوکی در سال 2009 بسیار آسانتر بود. در آن زمان تولیدکنندگان، ساخت واکسن آنفولانزای فصلی را متوقف کرده و فرآیند تولید واکسن برای گونه جدید آنفولانزا را آغاز کردند. در آن زمان، انجام آزمایشات بالینی ضروری نبود و شرکتهای دارویی صرفا بایستی واکسن را تولید و توزیع میکردند.
واکسن مناسب جهت پیشگیری از شیوع بیماری COVID-19 در ایالاتمتحده و کشورهایی با شیوع نهچندان گسترده طی زمان مقتضی عرضه نخواهد شد؛ لذا بهکارگیری روشهای درمانی از اهمیت ویژهای برخوردار است. اتخاذ تدابیر مناسب در زمینه بهداشت عمومی به کاهش تاثیرات ناخوشایند بیماری کمک کرده و مانع از تبدیل بیماری به یک تهدید افسار گسیخته خواهد شد. متخصصان امیدوارند که ساخت واکسن کروناویروس به پیشگیری از شیوع سایر بیماریها در آینده کمک کند.