دانشمندان در سال 2017 تایید کردند که توده خشکی زیلاندیا (Zealandia) که در زیر آب غرق شده زمانی یک قاره بزرگ بوده است. اما آن‌ها تاکنون موفق به نقشه‌برداری کامل آن در زیر آب نشده بودند.
روز دوشنبه محققان موسسه GNS Science در نیوزیلند اعلام کردند که آن‌ها شکل و اندازه این قاره را با جزییات بی‌سابقه نقشه‌برداری کرده‌اند. آن‌ها نقشه‌های خود را در وب‌سایت‌شان گذاشته‌اند تا کاربران بتوانند به‌طور مجازی این قاره را مشاهده کنند.
نیک مورتیمر (Nick Mortimer) سرپرست گروه تحقیق در بیانیه خود گفته است: ما این نقشه‌ها را برای ارایه یک تصویر به‌روز، کامل و دقیق از زمین‌شناسی نیوزیلند و دریای پاسیفیک جنوب‌غربی تهیه کرده‌ایم.
مورتیمر و همکارانش علاوه بر شکل و عمق کف اقیانوس اطراف زیلاندیا، پروفایل تکتونیک آن را نیز نقشه‌برداری کرده‌اند که این پروفایل نشان می‌دهد زیلاندیا در چه جاهایی در مرز صفحه تکتونیک قرار می‌گیرد.
نقشه‌های مذکور اطلاعات جدیدی را درباره چگونگی شکل‌گیری زیلاندیا میلیون‌ها سال پیش، قبل از آنکه در زیر آب غرق شود، در اختیار ما قرار می‌دهد.
یک قاره زیرآبی با وسعتی به اندازه ۵ میلیون مترمکعب
مساحت زیلاندیا چیزی حدود ۵ میلیون متر مکعب است که تقریبا نصف اندازه قاره استرالیا می‌شود. اما فقط ۶ درصد آن بالای سطح آب قرار دارد. این بخش، شامل جزایر شمالی و جنوبی نیوزیلند و جزیره New Caledonia می‌شود. بقیه آن در زیر آب قرار گرفته است و همین موضوع کار ارزیابی آن را بسیار دشوار می‌کند.
مورتیمر و همکارانش برای درک بهتر قاره غرق‌شده، علاوه بر خود زیلاندیا، کف اقیانوس اطراف آن را نیز نقشه‌برداری کردند. نقشه عمق‌سنجی آن‌ها (تصویر زیر) نشان می‌دهد که کوه‌های این قاره چه اندازه مرتفع هستند و نوک آن‌ها حتی تا سطح آب می‌رسد.
این نقشه همچنین خطوط ساحلی، محدوده‌های ارضی و اسامی عوارض مهم زیردریا را نشان می‌دهد. نقشه تهیه‌شده بخشی از یک اقدام جهانی برای نقشه‌برداری کف همه اقیانوس‌های زمین تا سال 2030 است.
نقشه دومی که دانشمندان GNS تهیه کرده‌اند (تصویر زیر)، انواع پوسته‌های تشکیل‌دهنده سطح قاره زیرآب، عمر این پوسته‌ها و شکاف‌های اصلی آن را نشان می‌دهد. پوسته قاره‌ای، که عمر بیشتری دارد، در رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد و قهوه‌ای نشان داده شده است و پوسته اقیانوسی که جوان‌تر است با رنگ آبی مشخص شده است. مثلت‌های قرمزرنگ نیز محل آتشفشان‌ها را نشان می‌دهند.
این نقشه همچنین مشخص می‌کند که زیلاندیا کجاها در محل صفحات تکتونیک قرار می‌گیرد و کدامیک از آن صفحات به زیر صفحات دیگر رانده شده‌اند و این حرکت چقدر سریع اتفاق افتاده است.
مطالعه مکانیسم صفحات تکنونیکی که در زیر زیلاندیا قرار دارند می‌تواند سرنخ‌هایی را درباره نحوه شکل‌گیری این قاره در اختیار ما قرار دهد.
عمر ۸۵ میلیون ساله زیلاندیا
ایده قاره زیلاندیا مربوط به ۲۵ سال گذشته است. زمین‌شناسی به نام بروس لویندیک (Bruce Luyendyk) این نام را در سال 1995 پیشنهاد داد.
لویندیک قبلا به بیزنس اینسایدر گفته بود که قصد او از این نامگذاری، برای توضیح یک قاره جدید نبوده است، بلکه زیلاندیا در اصل به نیوزیلند و مجموعه‌ای از جزایری که حدود ۸۵ میلیون سال پیش، از ابرقاره باستانی گوندوانا (Gondwana) جدا شده بودند اشاره داشت.
گوندوانا زمانی شکل گرفته است که ابرقاره باستانی زمین یعنی پانگه‌آ (Pangea) به دو تکه تقسیم شده است. تکه شمالی آن به نام اوراسیا، مشتکل از اروپا، آسیا و آمریکای شمالی بوده و تکه جنوبی آن نیز شامل آفریقا، آمریکای جنوبی و استرالیا بوده است.
نیروهای ژئولوژیک بین تکه‌ها، تا زمان آرایش مجدد آن‌ها ادامه یافته و زیلاندیا در حدود ۳۰ الی ۵۰ میلیون سال پیش، بعد از شکسته شدن گوندوانا و فرو رفتن بزرگترین صفحه تکتونیک زمین (صفحه تکتونیک پاسفیک) به زیر آن ایجاد شده است.
این نقشه‌ها نشان می‌دهد که زیلاندیا قاره‌ای مثل هفت قاره دیگر است. تا سال 2017 زیلاندیا به‌عنوان یک قاره کوچک، شبیه به جزیره ماداگاسکار، دسته‌بندی شده بود. اما طبق یافته‌های مورتیمر و همکارانش، زیلاندیا همه مشخصات یک قاره بزرگ را دارد: این قاره دارای مرزهای مشخص است و سطحی بزرگتر از ۱ میلیون کیلومتر مربع دارد، ضمن اینکه بالاتر از پوسته اقیانوسی اطراف خود قرار گرفته و پوسته قاره‌ای آن ضخیم‌تر از پوسته اقیانوسی است.
بنابراین نقشه‌های جدید شواهد بیشتری در اختیار ما قرار می‌دهند که زیلاندیا باید به‌عنوان قاره هشتم در نظر گرفته شود. مورتیمور می‌گوید که اگر به خاطر سطح اقیانوس نبود زیلاندیا باید مدت‌ها قبل به‌عنوان یک قاره در نظر گرفته می‌شد.
