تقریبا برای همه ما پیش آمده است که در بعضی مواقع خصوصا روزهای سرد زمستان از سردی شکایت می‌کنیم. اما برخی از افراد بدون آن که هوا سرد باشد، هم‌چنان احساس سرما می‌کنند. دلایل زیادی برای این مسئله وجود دارد. با آی‌تی‌رسان همراه باشبد.
میانگین دمای طبیعی بدن 36.6 درجه سانتی‌گراد است، اما تا 0.5 درجه سانتی‌گراد نیز تغییرات دمای مذکور معمولی است. دمای استراحت بدن فرد در طول 24 ساعت تغییر می‌کند و در حدود ساعت 6 عصر به اوج خود می‌رسد و در ساعت 4 صبح به کمترین حد خود نیز نزدیک می‌شود. دمای متوسط بدن نیز از زمانی که برای اولین بار در قرن نوزدهم ارائه شد، در هر دهه تولد تا 0.03 درجه سانتی‌گراد کاهش یافته است.
قسمت‌های مختلف بدن ما دمای متفاوتی دارند؛ گرمترین مکان‌ها مقعد با 37 درجه سانتی‌گراد گرما و بعد از آن گوش، ادرار و دهان است. زیر بغل (35.9 درجه سانتی‌گراد) سردترین قسمت بدن ما است که معمولا اندازه‌گیری می‌شود.
در اینجا چهار عامل وجود دارد که بر دمای بدن ما تأثیر می‌گذارد و ممکن است دلیل این باشد که برخی از افراد همیشه احساس سرما می‌کنند.
ساختمان بدن
زنان و مردان در واقع مقادیر مختلف گرما را برای گرم نگه داشتن بدن ایجاد می‌کنند. مردان به دلیل داشتن توده عضلانی، میزان متابولیسم پایه در حالت استراحت به طور متوسط بیشتر است یعنی همان انرژی سوزانده شده در حالت استراحت بیشتر است. این بدان معناست که مردان به طور طبیعی برای گرم نگه داشتن خود مقادیر بیشتری گرما تولید می‌کنند.
به همین ترتیب، لایه‌های چربی که برای گرم نگه داشتن بدن طراحی شده‌اند، در زنان و مردان به طور متفاوتی قرار گرفته است. زنان معمولا لایه‌های چربی ضخیم‌تری در زیر پوست بازوها و پاها دارند، بنابراین رسیدن به گرمای عضلات زیرین دشوارتر است و بیشتر طول می‌کشد تا به دمای گیرنده‌های پوست برسد؛ به همین دلیل است که برخی از زنان ممکن است از احساس سرمای بیشتری شکایت کنند. اما مشخص نیست که با توزیع متفاوت چربی در بدن، زنان احساس سردی کمتری می‌کنند یا خیر.
هورمون‌ها
زنان تغییرات دوره‌ای در دمای پایه بدن خود تجربه می‌کنند که تحت تأثیر هورمون‌های مختلفی است که در چرخه قاعدگی نقش دارند. قبل از تخمک گذاری، دما به طور متوسط 35.9 درجه سانتی‌گراد است و پس از چند روز به حداکثر دما در 36.7 درجه سانتی‌گراد می‌رسد.
تعدادی از هورمون‌های جنسی با سیستمی در ارتباط هستند که دما را تنظیم می‌کند. به عنوان مثال، استروژن باعث افزایش گشاد شدن عروق (گسترش رگ‌های خونی) می‌شود که به کاهش درجه حرارت بدن کمک می‌کند؛ در حالی که پروژسترون دمای بدن را بیشتر می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که پروژسترون مصنوعی که در داروهای ضد بارداری خوراکی یافت می‌شود، باعث افزایش طولانی‌مدت دمای بدن می‌شود.
اگرچه بنظر نمی‌رسد سطح بالاتر تستوسترون در مردان دمای بدن را تغییر دهد، اما می‌توان این‌چنین گفت که گیرنده‌های تشخیص‌دهنده سرما در مردان ممکن است کمتر سرما را تشخیص دهند.
شرایط سلامتی
برخی از بیماری‌ها با کاهش تحمل فرد، باعث افزایش احساس سرما در بدن او می‌شوند.
بیماری رینود (Raynaud’s disease) نوعی بیماری است که باعث می‌شود در پاسخ به دمای پایین یا فشار روانی، بعضی از مناطق بدن به خصوص انگشتان دست و پا (اگرچه می‌تواند روی گوش، بینی و نوک پستان‌ها نیز تأثیر بگذارد) سرد و بی‌حس شود. در این بیماری به طور معمول فرد در کل بدن احساس سرما نمی‌کند، اما شدت سرمای مناطق آسیب‌دیده می‌تواند بسیار دردناک باشد.
علت آن می‌تواند تنگ شدن سریع رگ‌های خونی کوچک در این مناطق باشد. زنان و همچنین کسانی که در آب و هوای سردتر زندگی می‌کنند، بیشتر به ببیماری رینود مبتلا می‌شوند. درمان این بیماری در درجه اول با جلوگیری از سرماخوردگی، عوامل استرس‌زا، داروها (برخی از داروهای سرماخوردگی) است که ممکن است رگ‌های خونی را باریک‌تر کنند و در درجه بعدی نیز برخی از افراد مجبور به تغییر در سبک زندگی خود می‌شوند.
کم‌کاری تیروئید بیماری دیگری است که می‌تواند در سرد بودن بدن فرد نقش داشته باشد. غده تیروئید در گردن فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ساخت هورمون‌های مربوط به حفظ سطح انرژی، مو، پوست، وزن و دمای داخلی بدن را متوقف می‌کند. با این حال، کم‌کاری تیروئید با هورمون‌های مصنوعی قابل درمان است.
مشکلات رگ‌های خونی
تصلب شرایین (سخت شدن شاهرگ‌ها)، به باریک شدن رگ‌های خونی می‌گویند که به دلیل تجمع پلاک رخ می‌دهد. پلاک همان ماده‌ای است که می‌تواند باعث حملات قلبی شود. انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد، اما بیماری که معمولا فرد احساس سرما می‌کند، بیماری عروق محیطی است؛ آن به این معنی است که در آنجا عروق خون‌رسانی به اندام‌های بدن باریک می‌شوند.
خون با تأمین مواد مغذی برای ادامه عملکرد بدن و تولید گرما، باعث حفظ بافت‌های اندام بدن می‌شود؛ به همین دلیل افراد مبتلا ممکن است دائما احساس سرما کنند. در صورت عدم درمان این بیماری، علائم می توانند به ایسکمی اندام (کم‌خونی موضعی) تبدیل شوند، یعنی خون کاملا قطع شده و قانقاریا ایجاد می‌شود که در آن صورت به قطع عضو نیاز است و احتمالاً منجر به مرگ می‌شود.
سرمازدگی حتی می‌تواند پس از بهبودی باعث حساسیت مداوم یا طولانی‌مدت به سرما شود. سرمازدگی معمولا زمانی شروع می‌شود که بدن، به ویژه پوست در معرض آن، تحت دمای کمتر از انجماد قرار گیرد. پاسخ بدن در این مواقع کاهش جریان خون در این مناطق پوستی برای جلوگیری از اتلاف گرما و حفظ گرمای اندام‌های حیاتی داخلی است.
صدمات ناشی از سرمازدگی می‌تواند ناشی از تشکیل بلورهای یخ در بافت بدن و پاره شدن آن‌ها باشد. در بدترین حالت ممکن است انگشتان دست و پا از بین بروند.
وقتی حواس جابه‌جا می‌شوند!
نوعی مسمومیت غذایی وجود دارد که ciguatera نامیده می‌شود و باعث گرم شدن چیزهای سرد می‌شود (و بالعکس). این نوع مسمومیت با ماهی‌ها (که هر ساله تقریبا پنج هزار تا پانصد هزار نفر را مبتلا می‌کند) ناشی از مصرف سیگواتوکسین است که در گونه‌های پلانکتون یافت می‌شود و از طریق برخی ماهی‌ها از زنجیره غذایی به ما می‌رسد، تجمع می‌یابد.
سم با پختن از بین نمی‌رود و در صورت مصرف، باعث علائم گوارشی و حساسیت به سرما و گرما، هیپوترمی و حتی مرگ می‌شود. حساسیت با جابه‌جایی حواس بسیار نگران‌کننده است؛ بنابراین شستن دست در آب سرد باعث احساس سوزش در دست می‌شود. هیچ درمانی وجود ندارد و از بین رفتن علائم ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.
با نزدیک شدن به ماه‌های سرد دستیابی به دستگاه تنظیم گرما یا پتو کاملا طبیعی است. اما به خاطر داشته باشید که هرگونه احساس سرما به مدت طولانی یا غیرطبیعی باید توسط پزشک بررسی شود.
