اکنون که زمستان به کشورهای اروپایی و آمریکا رسیده است، موارد مبتلایان ویروس کرونا در این مناطق افزایش خواهد یافت. کارشناسان در مورد زمستان طولانی پیش‌رو هشدار می‌دهند؛ زیرا ویروس کرونا و آنفلوانزا فشار زیادی را بر بیمارستان‌ها و سایر مراکز بهداشتی و درمانی وارد می‌کند. در پاسخ به موج دوم ویروس کرونا، کشورهای اروپایی و بسیاری از ایالت‌های ایالات متحده دوباره قرنطینه خانگی و محدودیت‌هایی را لحاظ کرده‌اند که از آن‌ها می‌توان به محدودیت‌هایی در جابجایی، ملاقات با افراد، محل کار، تحصیل، خرید و سرگرمی اشاره کرد.
در موج اول ویروس کرونا مشاهده کرده بودیم که وقتی اقدامات در مقیاس گسترده به کار گرفته شوند، می‌تواند باعث بهبود و از بین بردن بیماری نیز شود؛ اما این کار باعث می‌شود به جامعه و زندگی اقتصادی مردم فشار زیادی بیاید. هنگامی که در شهری مانند ملبورن در استرالیا (که تقریبا چهار ماه قرنطینه اعلام شده بود) به طور طولانی‌مدت اقداماتی مانند استفاده از ماسک، ممنوعیت خروج شبانه، تعطیلی مدارس، محدودیت‌های شدید سفر و نظارت‌های شدید اعمال شده بود، آمار ویروس کرونا حتی نزدیک به صفر کاهش یافته بود.
اما آیا راه دیگری وجود دارد؟ اکنون با گذشت ده ماه از این بیماری همه‌گیر، چه چیزهایی آموخته‌ایم و چه اقدامات دیگری نیز باید در آینده انجام دهیم تا موثر واقع شود؟
آزمایشات انبوه
کشور چین در موج اول همه‌گیری این بیماری را به خوبی کنترل کرده بود و آمار قربانیان این کشور نیز در آن زمان تنها به کمتر از صد مورد گزارش شده در هر روز می‌رسید. چین اکنون وقتی که موارد مبتلایان بالا می‌رود، دوباره از راهبرد آزمایشات انبوه استفاده می‌کند. این کار در ماه مه در شهر ووهان (شهر 11 میلیون نفری) و در ماه اکتبر در شهرهای چینگدائو و کشگر با موفقیت انجام شده بود.
این کار با استفاده از آزمایش پی‌سی‌آر از پنج تا ده نمونه به طور کارآمد انجام شده است و پژوهشگران در صورت مثبت بودن آزمایش این افراد، دوباره به آزمایش تک تک نمونه‌ها می‌پردازند. دلیل اصلی این روش یافتن افرادی است که نمی‌دانستند به این ویروس آلوده شده‌اند، بنابراین می‌توان آن‌ها را قرنطینه کرد و بنابراین این‌چنین جریان انتقال را کاهش داد.
مقامات چینی همچنین از جمعیتی که در سال‌های گذشته به بیماری سارس مبتلا شده بودند، به سرعت محافظت کرده بود؛ بنابراین آن‌ها از مردم چین در برابر ویروس کرونا نیز به طور جدی کنترل کرده، با سرعت عمل کرده و میزان بالایی از اقدامات بهداشت عمومی را نشان خواهند داد. مردم این کشور دستورات دولت درباره استفاده از ماسک را پذیرفته و سایر اقدامات را نیز انجام داده‌اند که بخشی از تعهد افراد در آزادی‌های فردی است. این امر با اجرای دقیق دولت همراه است؛ حتی دولت از هواپیماهای بدون سرنشینی استفاده می‌کند تا با استفاده از بلندگوها به شهروندانی که از قوانین پیروی نمی‌کنند، گوشزد کند تا ماسک بزنند و اقدامات در برابر ویروس کرونا را رعایت کنند.
در اروپا، کشور اسلواکی، آزمایش انبوه جمعیت 4 میلیون نفری خود را طی 4 هفته آخر طی ماه‌های اکتبر و نوامبر آغاز کرد. در حال حاضر حدود 95 درصد از جمعیت مورد نظر مورد آزمایش قرار گرفته‌اند که از این جمعیت آزمایش سی و هشت هزار نفر مثبت شده است و پزشکان از آن‌ها خواسته‌اند تا به خانه بروند و برای کاهش انتقال ویروس به افراد دیگر خود را قرنطینه کنند. این میزان مثبت بودن حدود یک درصد است. در حال حاضر این نرخ برای جمعیت یک کشور اروپایی انتظار می‌رود. اسلواکی همچنین از آزمایش سریع آنتی‌ژن استفاده کرده است که با توجه به شرایط آزمایش، می‌تواند ظرف 30 دقیقه نتیجه دهد. آزمایش آنتی‌ژن از آزمایش پی‌سی‌آر ارزان‌تر است و بدون نیاز به آزمایشگاه تخصصی نیز انجام می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی این نوع آزمایش را به ویژه برای کشورهای با درآمد کم و متوسط توصیه کرده است، چون هر تست معادل مقداری کمتر از 5 دلار محاسبه می‌شود و این نوع آزمایشات بسیار سریع آماده می‌شوند و مقرون به صرفه نیز هستند.
آزمایشات سریع در سایر نقاط اروپا از جمله در لیورپول انگلیس نیز انجام شده است. این آزمایشات در مکان‌هایی که برای آزمایش اختصاصی بوده است و همراه با پرسنل آموزش‌دیده انجام شده است که 76.8 درصد از آن‌ها را مثبت اعلام کرده و نتایج منفی برای 99.6 درصد افرادی که به ویروس کرونا مبتلا نبوده‌اند، گزارش شده است.
همانطور که در جدیدترین نظرسنجی‌ها نیز گفته شده است، پیامدهای این امر این است که اگر میزان مثبت کلی 2.2 درصد در جمعیت محلی وجود داشته باشد، به ازای هر هزار نفر آزمایش شده، 17 نفر فقط به درستی مبتلا به ویروس شناخته می‌شوند که به آن‌ها نیز توصیه می‌شود خود را از بقیه جدا کنند، 5 نفر سالم در این بین به اشتباه آلوده شناخته می‌شوند و چهار نفر که واقعا به ویروس آلوده هستند، آلوده تشخیص داده نمی‌شود. اما از آنجا که احتمالا این چهار نفر قدرت کمی در انتقال ویروس دارند، ممکن است زیاد افراد اطراف خود را در معرض بیماری قرار ندهند.
اما اگر افراد از آزمایش سریع استفاده کنند و از توصیه‌ها نیز پیروی کنند، نتیجه چنین آزمایشی این خواهد بود که مقدار انتقال ویروس به شدت کاهش یافته و می‌تواند میزان انتقال موارد جدید را تا پنجاه درصد نیز کاهش دهد.
ردیابی موثر موارد کرونایی
کشور ویتنام از ابتدای شیوع ویروس کرونا از روش سریع ردیابی موارد مشکوک به ویروس استفاده کرده است و در حال حاضر نیز کمتر از صد مورد مبتلا در روز در این کشور گزارش می‌شود و هیچ قربانی در اثر این بیماری نیز در روزهای اخیر وجود ندارد. هر کسی که به ویروس آلوده باشد در بیمارستان بستری می‌شود و این نیز به نوبه خود به اجرای قرنطینه کمک می‌کند. این مسئله به عنوان یک قضیه سیاسی دیده نمی‌شود و کاملا مانند مسئله بهداشت عمومی تلقی می‌شود.
در همین حال، کشور کره جنوبی از ردیابی افراد با نگاهی به اوایل شیوع ویروس تا تاکنون برای بررسی بهتر شیوع و درک محل انتقال آن استفاده کرده است. در نتیجه بسیاری از رستوران‌ها و کلوپ‌های شبانه، کافه‌ها و عبادتگاه‌ها بسته شده‌اند.
تایوان کشوری است که در اردیبهشت ماه هیچ‌گونه قربانی در اثر بیماری همه‌گیری ویروس کرونا گزارش نکرده است، این کشور احتمالاً کارآمدترین برنامه برای آزمایش و ردیابی بیماران را در پیش گرفته است. افراد دو بار در روز از طریق تلفن، پیام کوتاه یا بازدید از منزل پیگیری می‌شوند تا پیام قرنطینه را بهتر منتقل کنند و حمایتی نیز از این افراد کرده باشند. این حمایت و پشتیبانی شامل تحویل غذا و مواد غذایی می‌تواند باشد. روش ردیابی افراد بسیار موثر است، چون به طور متوسط بیست تا سی مورد در این میان مشکوک به ویروس شناسایی می‌شوند.
چیزی که بسیار مهم تلقی می‌شود این است که روش ردیابی تماس فقط درصورتی که به درستی انجام شود، کارساز است. سازمان بهداشت جهانی نه تنها بر شناسایی موارد اهمیت داده، بلکه پیگیری و پشتیبانی کردن از آن‌ها را نیز تأکید کرده است. این‌چنین تخمین زده شده که به طور متوسط برای یافتن هر مورد به سه روز کار تیم آزمایش و ردیابی نیاز است. این حالت تنها درصورتی امکان‌پذیر است که تعداد موارد در هر روز به شدت کاهش یابد. اما این مورد در بسیاری از کشورهای اروپایی و همچنین در مناطقی از ایالات متحده وجود ندارد.
متأسفانه به نظر می‌رسد با وجود افزایش تعداد موارد مبتلایان کرونایی در این مکان‌ها، بهترین روش برای گذر از زمستان ادامه استفاده از محدودیت‌ها در جهت قرنطینه محلی است. اما این موارد باید با استفاده از راهکارهای جدید از جمله آزمایشات انبوه برای کاهش تعداد عفونت‌های جدید ترکیب شود. این اقدامات باید به گونه‌ای باشند که تشخیص موثر موارد کرونایی و ردیابی افراد مشکوک و پشتیبانی محلی بتواند زنجیره‌های انتقال ویروس را کنترل کند.
در نهایت باید بگوییم که موفقیت همه این اقدامات برای از بین بردن انتقال چرخه ویروس، به درک، اطمینان و مشارکت همه گروه‌های افراد جامعه بستگی خواهد داشت.
