عباس معروفی یکی از نویسندگان نامی معاصر ایران است که به خاطر آثار خوبی همچون سمفونی مردگان و سال بلوا به شهرت رسید. مهمترین اثر این نویسنده را میتوان کتاب سمفونی مردگان دانست که در سال ۲۰۰۱ برنده جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ شد. سمفونی مردگان را میتوان روایتی شبیه به داستان هابیل و قابیل دانست که در دوران جنگ جهانی دوم در اردبیل اتفاق میافتد. با آیتیرسان و معرفی این کتاب همراه باشید.
سمفونی مردگان در مورد خانوادهای سنتی در اردبیل است که سه پسر به نامهای یوسف، آیدین و ارهان و همچنین یک دختر به نام آیدا دارند. این خانواده نماد زندگی عامه مردم ایران و افکار سنتی آنها در دوران جنگ جهانی دوم است. یوسف که فرزند اول خانواده است و در کودکی معلول شده به همراه خواهرش آیدا نقش کمرنگتری در داستان دارند. شخصیتهای اصلی داستان آیدین و اورهان هستند. آیدین در در آن جو متشنج، سنتی و محافظکار دوران جنگ به دنبال مطالعه، هنر و شاعریست که این موضوع همیشه موجب خشم پدر میشود. از سوی دیگر اورهان وارث حقیقی افکار و کردار سنتی پدر است، دوست دارد مانند او در حجره آجیلفروشی کار کند و مشتاق به تحصیل نیست. اورهان از کودکی به محبتی که مادر نسبت به آیدین داشت و همچنین چهره زیبای آیدین و سوادش حسادت میکرد.
با گذر سالها این حسادت کودکانه به کینهای عمیق تبدیل میشود و باعث وقوع اتفاقاتی میشود که سمفونی مردگان را به یک کتاب تراژدی و غمانگیز تبدیل میکند. پدر برای مجاب کردن آیدین به انصراف از ادامه تحصیل، دست به کارهای عجیبی میزند. در همین حین اورهان در تلاش برای جلب هر چه بیشتر توجه پدر است تا خود را تبدیل به تنها وارث حجره آجیلفروشی و ثروت پدر کند. در ادامه کتاب این کینه و حسادت اورهان باعث رویدادهای تلخ و غمانگیز بسیاری میشود.
سمفونی مردگان خط زمانی منظمی ندارد و در بین خاطرات گذشته و زمان حال در تغییراست. شیوه روایت داستان هم گاهی اول شخص و از نگاه اورهان است و گاهی هم به سوم شخص تغییر پیدا میکند. سبک این کتاب نچرالیسم به حساب میآید. عباس معروفی توانایی بسیار خوبی در شخصیت سازی برای افراد داستان دارد به طوری که شما حتی کاراکتر یوسف را به عنوان یک فرد معلول که در کل کتاب هیچ دیالوگی ندارد هم کاملا درک میکنید. توصیفات در این کتاب بسیار دقیق و زیبا بیان شدهاند و به خواننده این فرصت را میدهند که تصوری دقیق از افکار و سبک زندگی عامه مردم در آن دوره زمانی از تاریخ ایران داشته باشد.