چگونه همه‌گیری به هوش اجتماعی کودکان آسیب می‌رساند؟

هیجان و انتظار اولین روز حضور در مدرسه را به یاد دارید؟ شاید در آن روز شما منتظر دوستانی جدید بودید، یا شاید خجالتی و مضطرب بودید. تحقیقات نشان می‌دهد که چنین هیجان و استرسی دو واکنش متداول در شروع مدرسه است و گویای بخش عمده‌ای از این واکنش احساسی اجتماعی است.

کودکان یادگیرنده اجتماعی هستند و مهارت‌هایی مانند اشتراک، حل مسائل و همدلی را با سرعت بالایی می‌آموزند. این روزها، بسیاری از کودکان قبل از شروع مدرسه در مهد کودک شرکت کرده‌اند. بنابراین حتی اگر آنها هیچ خواهر و برادری نداشته باشند، شناخت عاطفی و اجتماعی آنها در حال رشد است. اما در طی قرنطینه ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا، بسیاری از فرصت‌های یادگیری اجتماعی از دست رفته است. این مسئله چگونه بر رشد کودکان تأثیر می‌گذارد و ما چه کاری می‌توانیم در مورد آن انجام دهیم؟

رشد مغز بلافاصله پس از بارداری آغاز می‌شود و حداقل تا بزرگسالی ادامه دارد. این یک اثر متقابل پیچیده بین ژن‌ها و محیط است.

با این وجود، رشد شناختی اجتماعی از اولین سال زندگی آغاز می‌شود، زمانی که کودکان شروع به توسعه نظریه ذهن می‌کنند یعنی آنچه را که دیگران به آن فکر می‌کنند را درک می‌کنند که تا پنج سالگی ادامه دارد. بازی، بخش مهمی از این فرایند است، زیرا شامل تماس جسمی زیاد و ایجاد دوستی است، به کودکان کمک می‌کند تا با احساسات کنار بیایند و از نظر روانی قوی بمانند.

محققان هنوز راه‌های تأثیرگذاری قرنطنیه در کودکان بر اثر کاهش یا تأخیر تعاملات اجتماعی را درک نکرده‌اند. اما یک مطالعه اخیر شواهدی را نشان می‌دهد که شناخت اجتماعی برخی از بزرگسالان واقعاً تحت تأثیر قرنطینه ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا قرار گرفته است. این مطالعه نشان داد که احساسات مثبت در افراد کاهش می‌یابد؛ در نتیجه آن‌ها منفی‌گرا رشد می‌کنند که خود به طور قابل توجهی به میزان ارتباط اجتماعی آنها مربوط است. کسانی که ارتباط اجتماعی کمتری داشتند، بیشتر تحت تأثیر قرار گرفتند. این احتمال وجود دارد که کودکان در مورد اثرات طولانی‌مدت تأخیر یا عدم حضور در تعامل بین همسالان، آسیب‌پذیرتر شوند. ما می‌دانیم که رشد مغز اجتماعی مانند یک خیابان دو طرفه است؛ محیط، در این مورد تعامل اجتماعی بین همسالان، بر مغز تأثیر می‌گذارد و مغز بر پاسخ عاطفی و رفتاری به همسالان تأثیر می‌گذارد.

شناخت اجتماعی نه تنها برای موفقیت در مدرسه، محیط کار و روابط شخصی لازم است، بلکه به طور کلی در شناخت که اساساً یک استدلال عاطفی است به عنوان یک اصل مورد نیاز است. چنین شناختی یک عنصر اساسی برای شناخت است که شامل مهارت‌هایی مانند توجه، برنامه‌ریزی و حل مسئله می‌شود.

به عنوان مثال، اگر کودکان قادر به بازی خلاقانه با کودکان دیگر نباشند، یادگیری همدلی، سازش و مدیریت احساسات خود، رشد زبان و ارتباطات اجتماعی نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد. در واقع، نشان داده شده است که کودکان با شناخت اجتماعی بالاتر در دبیرستان بهتر عمل می‌کنند.

راه‌های رو به جلو

برای کودکان کم سن و سال، جلسات از راه دور تاثیری در شناخت ندارد. یک مادر، مجبور است که با قرنطینه‌های دائمی کنار بیاید، این مادر مسئله را به وضوح برای ما بیان کرد و ادامه داد:

کودک شش ساله من هنگام صحبت از طریق تماس‌های ویدیویی با همکلاسی‌های خود در برنامه زوم ناگهان بسیار خجالتی می‌شود!

در قرنطینه بچه‌ها فقط دیدن همسالان خود را از دست نمی‌دهند، بلکه تصویر افرادی که می‌توانند از آن‌ها الگو بگیرند، مانند پدربزرگ و مادربزرگ و معلم نیز به یک باره از بین می‌روند. اکثر کودکان خردسال واقعاً تماس‌های ویدیویی را دوست ندارند، بنابراین جایگزین تعامل اجتماعی نیز وجود ندارد.

برخی از کودکان، از جمله کسانی که خجالتی یا مضطرب هستند و کسانی که دارای اختلالات عصبی در رشد مانند اختلال طیف اوتیسم (ASD) هستند، ممکن است به ویژه تحت تأثیر قرار بگیرند. با توجه به این گروه اخیر، مهم است که درمان‌های روانشناختی و دارویی از سنین پایین آغاز شود چون همانطور که گفتیم در این سنین تعامل اجتماعی زیادی وجود دارد. یک مطالعه اخیر نشان داد که بهبود علائم اوتیسم شدید در کودکان خردسال سه تا شش سال ممکن است.

بنابراین، بهترین کاری که اکنون می‌توانید به عنوان پدر و مادر انجام دهید، این است که اطمینان حاصل کنید کودک کوچک شما به محض پایان یافتن قرنطنیه، فرصت بازی و تعامل اجتماعی با دیگر کودکان را دارد. دولت‌ها همچنین باید برنامه‌های ویژه‌ای برای کودکان نوپا و فرزندان‌شان تهیه کنند تا بتوانند دوره حساس رشد اجتماعی مغز را که از دست داده‌اند، به دست آورند. برخی شواهد نشان می‌دهد که کودکان می‌توانند از آموزش شناختی اجتماعی مانند خواندن و صحبت در مورد داستان‌های احساسی بهره‌مند شوند.

تنها بودن در همه افراد با هر سنی تأثیر می‌گذارد و برای سلامتی جسمی و روانی مضر است. خوشبختانه، اکنون می‌دانیم که مغز ما تا اوایل بزرگسالی هنوز در حال پیشرفت است و بنابراین، امکان یادگیری مهارت‌های از دست رفته شدنی و امکان‌پذیر است.