اینترنت و شبکه‌ جهانی وب چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

اینترنت چیزی است که انسان‌های این کره‌ خاکی (البته آن‌هایی که بدان دسترسی دارند) هر روز از آن استفاده می‌کنند، اما در هر صورت این احتمال وجود دارد که دقیقا با اصطلاحات این زمینه آشنا نباشند. شاید کلمه‌ای را درست به کار نبرده و یا اینکه دو واژه را به‌جای هم به کار برده باشید، در صورتی که شاید یکسان نباشند. در این مطلب قصد داریم که به تفاوت اینترنت و وب بپردازیم.

اینترنت چیست؟

تفاوت اینترنت و وب را با بحث در رابطه با اولی آغاز می‌کنیم. اینترنت، شبکه جهانی متشکل از کامپیوترها است. اینترنت در واقع همان فناوری اساسی و زیرساختی بوده که باعث می‌شود کامپیوترها، گوشی‌ها، کنسول‌های بازی، وسایل خانگی هوشمند، سرورها و سایر دستگاه‌ها فارغ از اینکه در کجای این دنیا قرار دارند، بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

بدین ترتیب می‌توان گفت که اینترنت شامل تمامی زیرساخت‌های فیزیکی می‌شود که جهت ارتباط اعضای این شبکه با یکدیگر، ضروری هستند. این زیرساخت چه سیم‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت (ISP) شما باشند و چه کابل‌های زیر دریایی که قاره‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند، در هر صورت جهت کارکرد صحیح شبکه اینترنت، موردنیاز هستند. به همین دلیل است که می‌گویند هیچ‌کسی در اصل مالک اینترنت نیست.

اما اینترنت فقط یک مفهوم فیزیکی نیست. پروتکل‌ها و استانداردهای گوناگونی بر روی این شبکه پیاده‌سازی شده تا عملکرد امروزه را داشته باشد. به‌عنوان مثال، آدرس‌های IP یکی از اجزاهای اساسی این سیستم هستند. هر دستگاه یک آدرس IP دارد، درست همانند هر ساختمان فیزیکی که یک آدرس دارد. بدون IP یا همان پروتکل اینترنت، دستگاه‌هایی که از اینترنت استفاده می‌کنند، قادر نخواهند بود که اطلاعات را به مقصد درست ارسال کنند.

ظهور اینترنت

پیش‌ از اینکه اینترنت به‌معنای امروزی وجود داشته باشد، دولت‌ها و دانشگاه‌ها از طریق شبکه‌های محلی، کامپیوترهای خود را به یکدیگر متصل می‌کردند. در آن روزها، اینترنت به‌معنای امروزی وجود نداشت. در دهه 1960 و 70، تحقیقات مقدماتی بسیاری در رابطه با اینترنت صورت گرفت. در دهه 1980، دولت ایالات متحده هزینه، وقت و پژوهش‌های فراوانی را صرف توسعه چیزی کرد که امروزه به اینترنت مدرن تبدیل شده است.

این مطلب را نیز بخوانید: پر سرعت‌ترین اینترنت جهان متعلق به کدام کشورهاست؟

به لطف فرایندهای تجاری‌سازی، اینترنت توانست که در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000 میلادی، به پدیده‌ای رایج‌ تبدیل شود. بدین ترتیب اینترنت از یک ابزاری که بیشتر در محیط‌های تخصصی و حرفه‌ای (همانند دانشگاه‌ها و ارتش) کاربرد داشت، به زیرساختی همگانی تبدیل شد. ارتباطات، تجارت، تحقیقات و … اکنون در قیاس با گذشته، خیلی بیشتر از اینترنت استفاده می‌کنند.

منظور از وب (World Wide Web) چیست؟

بحث در رابطه با تفاوت اینترنت و وب را با دومی ادامه می‌دهیم. همان‌طور که در بالا نیز بدان اشاره کردیم، این دو به یک مفهوم واحد اشاره نمی‌کنند. شبکه جهانی وب که معمولا به آن وب نیز گفته می‌شود، یک سیستم سازماندهی شده بوده که از طریق اینترنت قابل دسترسی است.

تیم برنرزلی (Tim Berners-Lee) در سال 1989، وب را اختراع کرد و سپس در سال 1991، این پدیده به‌صورت عمومی در اختیار همگان قرار گرفت. وی هیچ‌وقت ایده خود را ثبت نکرد و در عوض آن را به‌صورت باز در اختیار همگان قرار داد.

این پدیده را به دلیل ذات به هم پیوسته آن، “وب” نامیدند. طراحی این شبکه باعث شده تا کاربران آن در هر جایی که هستند، به‌راحتی بتوانند به منابع گوناگون دسترسی پیدا کنند. در نظر بگیرید که با مراجعه به یک وب‌سایت و کلیک کردن بر روی مطالب آن‌ می‌توانید به جاهای گوناگون آن وب‌سایت سر بزنید و لازم نیست که آدرس دقیق مطلب موردنظر خود را تایپ کنید.

تقریبا هر کاری که با استفاده از یک مرورگر وب انجام می‌دهیم، بخشی از شبکه جهانی وب است. HTTP که خلاصه شده Hypertext Trasfer Protocol بوده، روش اصلی ارتباط در فضای وب است. هنگامی‌که مرورگر خود را باز کرده و به‌ وب‌سایتی همانند www.itresan.com می‌روید، آنگاه مرورگر شما با استفاده از HTTP، اطلاعات را از سرور وب‌سایت موردنظر درخواست کرده و سپس اطلاعات دریافتی را به‌صورتی خوانا به شما نمایش می‌دهد.

سایر پروتکل‌های وب

HTML یا همان Hypertext Markup Language، شکل قالب‌بندی پایه‌ای مورد استفاده در وب است. علاوه بر متن پایه و قالب‌بندی‌هایی همانند برجسته کردن و مایل کردن متون، HTML قادر است که لینک تصاویر، ویدیوها و سایر فایل‌های رسانه‌ای را نیز در متن لحاظ کند. یکی از بخش‌های اساسی وب، Hyperlink یا همان اَبَرپیوند است. با استفاده از Hyperlink می‌توان متون قابل کلیک ساخت و از طریق آن‌ها به سایر صفحات رفت.

این مطلب را نیز بخوانید: بهترین اینترنت خانگی کدام است؟ بررسی جامع سرویس‌های اینترنتی 10 شرکت بزرگ ایران

منابعی که بر روی فضای وب قرار دارند، به‌وسیله URI یا همان Uniform Resource Identifier (که به‌معنای شناسه منبع یکسان است)، شناسایی می‌شوند. URL یا همان Uniform Resource Locator (که به‌معنای مکان‌یاب منبع یکسان بوده)، امروزه رایج‌ترین نوع URI در شبکه وب است. یکی دیگر از نام‌های رایج URL، آدرس وب‌سایت است. همان‌طور کع از نام‌ها نیز مشخص است، این‌ها به یک صفحه وب مربوط می‌شوند. اگر URL یک صفحه را داشته باشید، آنگاه می‌توانید آن را در یک مرورگر تایپ کرده تا به آن صفحه دسترسی پیدا کنید.

تفاوت اینترنت و وب

شاید ساده‌ترین روش جهت بیان تفاوت اینترنت و وب این باشد که بگوییم که هرکدام بدون دیگری، قادر به انجام چه کارهایی هستند. بدون استفاده از وب، همچنان می‌توانید از اینترنت استفاده کنید. این قضیه بدین دلیل است که به غیر از شبکه جهانی وب، بازهم روش‌های دیگری جهت برقراری ارتباط وجود دارند. ایمیل یکی از این نمونه‌ها است. جهت ارسال ایمیل، نیازی به استفاده از وب ندارید، زیرا سرویس‌های ایمیل‌ از SMTP یا همان Simple Mail Transfer Protocol استفاده می‌کنند و بنابراین بدون یک مرورگر وب نیز می‌توان اقدام به ارسال و دریافت ایمیل کرد.

امروزه اکثر مردم از طریق مرورگرهای وب به حساب ایمیل خود دسترسی پیدا می‌کنند که در این سناریو می‌توان گفت که از وب استفاده می‌شود. قرار دادن لینک به منابع وب نیز یک بخش رایج از ایمیل‌ها است. VoIP یا همان صدا بر بستر پروتکل اینترنت نیز از اینترنت استفاده می‌کند، اما از وب خیر. هنگامی‌که با استفاده از یک سرویس تلفن اینترنتی اقدام به برقراری تماس می‌کنید، آنگاه در این فرایند نه به صفحه وبی دسترسی پیدا می‌کنید و نه اطلاعاتی را از طریق وب بارگذاری می‌کنید. در واقع فقط مشغول برقراری تماسی بوده که در آن اطلاعات به جای سیم‌های تلفن، از طریق زیرساخت‌های اینترنت جابجا می‌شوند.

مثال آخر نیز به فعال و انفعالات از طریق سایر پروتکل‌های اینترنت مربوط می‌شود، مثلا FTP یا همان File Transfer Protocol (پروتکل انتقال فایل) را در نظر بگیرید. FTP به شما این امکان را می‌دهد که فایل‌ها را از طریق یک دستگاه به دیگری منتقل کنید، اما جهت انجام این کار به مرورگر وب و یا سایر پروتکل‌های وب، احتیاجی ندارید. مادامی که یک نرم‌افزار FTP داشته باشید و همچنین چیزی که بدان وصل شوید، آنگاه می‌توانید بدون استفاده از مرورگر وب، از FTP استفاده کنید.

آیا بدون اینترنت می‌توانیم از وب استفاده کنیم؟

چنین چیزی امکان ندارد و در واقع بدون استفاده از اینترنت، یک مرورگر وب نمی‌تواند به فضای وب دسترسی پیدا کند. جهت دسترسی به یک منبع تحت وب (همانند یک وب‌سایت) که بر روی یک سرور دیگر قرار دارد، باید از طریق اینترنت به آن وصل شوید. اگر اتصال اینترنت نداشته باشید، آنگاه نمی‌توانید به شبکه‌ای که اطلاعات موردنظر شما در آن قرار دارد، وصل شوید.

البته هنوز هم می‌توانید با استفاده از یک مرورگر وب، به شبکه محلی خود و به تبع اطلاعات موجود بر روی آن، دسترسی پیدا کنید. به‌عنوان مثال شاید شرکت شما یک وب‌سایت داخلی داشته باشد که فقط در صورت وصل شدن به شبکه آن شرکت، امکان دسترسی به آن را داشته باشید (این نوع شبکه را اینترانت می‌گویند).

این مطلب را نیز بخوانید: اگر با اتصال به اینترنت خود مشکل دارید، این مقاله را بخوانید!

با استفاده از مرورگر وب خود می‌توانید این اطلاعات را مرور و باز کنید. این در حالی است که این اطلاعات در اصل بر روی اینترنت قرار نداشته و در واقع سروری که بدان وصل شده‌اید، بر روی شبکه داخلی شما قرار دارد. بنابراین اگر به شهری دیگر رفته و بخواهید که به همان صفحه داخلی شرکت خود دسترسی پیدا کنید، آنگاه قادر به انجام چنین کاری نخواهید بود. در چنین مواردی، از شبکه‌های مشابه شبکه جهانی وب استفاده شده، اما از آنجایی که محتوای شبکه‌های اینترانت، در بستر اینترنت قابل دسترسی نیست، پس در همه‌جا به این محتوا دسترسی نخواهید داشت.

سخن پایانی

در بالا به تفاوت اینترنت و وب پرداختیم. همان‌طور که دیدید، اینترنت و وب به یکدیگر نیاز دارند، اما هر دو به یک چیز اشاره نمی‌کنند. اینترنت زیرساختی است که از طریق آن شبکه‌های کامپیوتری به یکدیگر متصل می‌شوند. در عین حال شبکه جهانی وب یک سیستم متشکل از اطلاعات سازمان یافته بوده که از طریق اینترنت قابل دسترسی هستند. لزوما هر چیزی که بر روی اینترنت وجود دارد، به وب نیازمند نیست.