سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به تازگی گزارشی از وضعیت آماری تعداد مکالمات رومینگ ملی به تفکیک اپراتورهای مختلف در کشور منتشر کرده که با مقایسه این آمار نسبت به زمان مشابه سال قبل، شاهد افزایش استفاده از این نوع خدمت در میان کاربران هستیم. اما بهتر است پیش از آن که به سراغ گزارش جدید رگولاتوری برویم، ابتدا توضیحاتی را در خصوص خدمت رومینگ ملی ارائه کنیم.
گستردگی پوشش شبکه هر اپراتور در سراسر کشور به عوامل زیادی وابسته است اما در حال حاضر دو اپراتور همراه اول و ایرانسل دارای بیشترین و گسترده‌ترین میزان پوشش شبکه در کشور هستند. به طور طبیعی بخش‌هایی از کشور به ویژه مناطق محروم، دور افتاده و کم جمعیت، کمتر تحت پوشش شبکه مخابراتی اپراتورها قرار می‌گیرند و آنتن‌ها و دکل‌های ارتباطی اپراتورها دیرتر به این مناطق می‌رسد.
در این حالت زمانی که به طور مثال یک فرد سیمکارت ایرانسل داشته باشد و در منطقه‌ای قرار داشته باشد که تحت پوشش شبکه ایرانسل نیست، نمی‌تواند از خدمات ارتباطی و شبکه این اپراتور بهره‌مند شود. خدمت رومینگ ملی برای رفع همین مشکل راه‌اندازی شده است.
طرح رومینگ ملی چیست؟
در کشور مناطقی وجود دارد که تحت پوشش شبکه حداقل یکی از اپراتورهای تلفن همراه نیست؛ در این طرح، زمانی که مشترک وارد این مناطق می‌شود، می‌تواند از خدمات یک اپراتور دیگر استفاده نماید. در واقع هنگامی که مشترک از منطقه پوشش‌دهی اپراتور خود خارج می‌شود، اپراتور دیگر، خدمات خود را در اختیار مشترک قرار می‌دهد و مشترک به عنوان مهمان از خدمات اپراتور دیگر استفاده می‌کند.
در این حالت اپراتوری که سیمکارت مشترک متعلق به آن است به عنوان اپراتور مهمان و اپراتور سرویس‌دهنده به عنوان اپراتور میزبان شناخته می‌شود. طرح رومینگ ملی مربوط به مناطق داخل کشور و اپراتورهای ایرانی است و با طرح رومینگ بین‌الملل تفاوت دارد.
تفاوت طرح رومینگ ملی و رومینگ بین‌الملل
همانطور که گفته شد طرح رومینگ ملی مربوط به پوشش خدمات ارتباطی در مناطق داخلی کشور است و در آن هر دو اپراتور میزبان و مهمان، ایرانی هستند. اما طرح رومینگ بین‌الملل مربوط به خارج از کشور می‌شود. در طرح رومینگ بین‌الملل مشترک ایرانی از سیمکارت خود به عنوان مهمان، از خدمات اپراتور کشور مقصد به عنوان میزبان بهره‌مند می‌شود.
کیفیت خدمات و هزینه‌ها در طرح رومینگ ملی
به گفته سید محمد امامی مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات رگولاتوری، کیفیت خدمات دریافتی و طرح رومینگ ملی برای مشترکان مهمان مشابه با کیفیت خدماتی است که مشترکین اپراتور میزبان دریافت می‌کنند. از طرفی تعرفه خدمات بر اساس تعرفه خدمات اپراتور مهمان تعیین می‌شود و هیچ هزینه دیگری بابت استفاده از این خدمت پرداخت نمی‌شود.
این طرح موجب گسترش پوشش خدمت دهی به کاربران و مشترکان می‌شود، همچنین از مزایای این طرح می‌توان به افزایش سرعت توسعه کیفی خدمات ارتباطی تلفن همراه، صرفه‌جویی در منابع شبکه و سرمایه‌گذاری و مدیریت بهتر منابع ملی اشاره کرد.
گزارش رگولاتوری از تعداد مکالمات رومینگ ملی
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی گزارشی از تعداد مکالمات برقرار شده از طریق رومینگ ملی به تفکیک اپراتورهای مختلف را در بازه سه ماهه سوم سال 1399 و سه ماه سوم سال 1400 منتشر کرده است.
همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، در سه ماهه سوم سال 99 بیش از 8 میلیون و 600 هزار مشترک ایرانسل به عنوان مهمان از خدمات رومینگ ملی همراه اول استفاده کرده‌اند، همچنین این آمار برای مشترکان رایتل به بیش از 3 میلیون و 600 هزار نفر می‌رسد. به این ترتیب در سه ماهه سوم سال 99 بیش از 12 میلیون مشترک ایرانسل و رایتل از خدمات رومینگ ملی همراه اول بهره‌مند شده‌اند.
از طرفی یک میلیون و 515 هزار و 864 مشترک همراه اول و یک میلیون و 832 هزار و 323 مشترک رایتل نیز در مناطق خارج از پوشش شبکه این اپراتور، به عنوان مهمان از خدمات رومینگ ملی ایرانسل استفاده کردند.
اما در سال جاری شاهد افزایش چشمگیر استفاده مشترکان از خدمات رومینگ ملی با میزبانی همراه اول بودیم، به طوری که در سه ماهه سوم سال 1400 بیش از 12 میلیون مشترک ایرانسل در مناطقی که تحت پوشش شبکه این اپراتور نیست، از خدمات همراه اول استفاده کرده‌اند، این آمار برای مشترکان رایتل رقم بیش از 3 میلیون و 800 هزار مشترک را نشان می‌دهد.
در نقطه مقابل حدود 2 میلیون و 210 هزار مشترک همراه اول و حدود 2 میلیون و 700 هزار مشترک رایتل از خدمات رومینگ ملی با میزبانی ایرانسل استفاده کردند. در نگاه کلی در پاییز سال 1400 نزدیک به 16 میلیون مشترک در طرح رومینگ ملی در شبکه تحت پوشش همراه اول به این اپراتور متصل شدند و نزدیک به 5 میلیون نفر نیز از خدمات ایرانسل بهره‌مند شدند.
با مقایسه آمارهای منتشر شده از طرف رگولاتوری، شاهد تفاوت چشمگیر میزان مشترکین استفاده کننده از شبکه تحت پوشش همراه اول و ایرانسل خواهیم شد، اما این تفاوت چگونه به وجود آمده است؟
مقایسه تعداد سایت‌های فعال همراه اول و ایرانسل
با نگاهی به جدول زیر می‌توان تعداد سایت‌های فعال شبکه تلفن همراه سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل را مقایسه کرد. اختلاف سایت‌های فعال دو اپراتور همراه اول و ایرانسل نشان دهنده اختلاف قابل توجه در مناطق تحت پوشش این دو اپراتور است که در نهایت موجب می‌شود تا مشترکین ایرانسل در مناطقی که تحت پوشش این اپراتور نیست، از خدمات همراه اول استفاده کنند.
تعداد سایت‌های فعال همراه اول در شبکه 2G حدود دوبرابر تعداد سایت‌های ایرانسل است، همچنین در شبکه‌های 3G و 4G نیز اختلاف چند هزارتایی میان تعداد سایت‌های فعال تلفن همراه میان دو اپراتور همراه اول و ایرانسل وجود دارد که خبر از گستردگی تعداد سایت‌های شبکه همراه اول دارد.
مقایسه مناطق تحت پوشش همراه اول و ایرانسل
به طبع سایت‌های بیشتر، همراه اول توانسته مناطق بیشتری را تحت پوشش خود قرار دهد که موجب می‌شود تا مشترکان این اپراتور نیازی به استفاده از رومینگ ملی با میزبانی ایرانسل نداشته باشند.
طبق آمار منتشر شده توسط سازمان تنظیم مقررات از وضعیت پوشش شهرها، روستا‌ها و جاده‌ها به تفکیک اپراتورها، همراه اول و ایرانسل از نظر تعداد شهر تحت پوشش وضعیتی مشابه دارند که در جدول زیر قابل مشاهده است.
اما تعداد روستاهای تحت پوشش همراه اول بیش از دو برابر ایرانسل است، همراه اول نزدیک به 45 هزار روستا را تحت پوشش شبکه خود قرار داده که این آمار برای ایرانسل حدود 19 هزار روستاست. به این ترتیب 96.5 درصد مردم ایران تحت پوشش شبکه ارتباطی همراه اول هستند ولی این آمار برای ایرانسل 87.21 درصد جمعیت کشور است.
بر همین اساس مشترکین همراه اول با توجه به تعداد سایت‌های تلفن همراه و گستردگی مناطق تحت پوشش این اپراتور نیاز کمتری به استفاده از خدمات رومینگ ملی سایر اپراتورها دارند، ولی این نیاز در مشترکان ایرانسل بیشتر احساس می‌شود.
به همین دلیل است که تعداد مشترکین ایرانسلی که به استفاده از خدمات طرح رومینگ ملی نیاز پیدا می‌کنند، نسبت به همراه اول بیشتر است و این مشترکین در برخی از مناطق با اتصال به شبکه همراه اول نیاز ارتباطی خود را برطرف می‌سازند.
