در دوران تحول دیجیتال و پیشرفت‌های شگرف هوش مصنوعی، شیوه‌ی دسترسی کاربران به اطلاعات در اینترنت دستخوش تغییرات اساسی شده است. ظهور ابزارهای هوش مصنوعی مولد، به ویژه مدل‌های زبانی بزرگ مانند ChatGPT توسعه‌یافته توسط OpenAI، بحث‌های گسترده‌ای را درباره‌ی آینده‌ی موتورهای جستجوی سنتی برانگیخته‌اند و این پرسش کلیدی را مطرح کرده‌اند که آیا این فناوری‌های نوظهور در نهایت جای ابزارهای جستجوی تثبیت‌شده‌ای مانند گوگل را خواهند گرفت؟
در این میان، دیدگاه‌های مدیران ارشد شرکت‌های پیشرو در این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، اخیراً در جریان حضور خود در کمیته‌ی بازرگانی سنای ایالات متحده، به صراحت درباره‌ی رقابت موجود و آینده‌ی تعامل کاربران با اطلاعات در فضای آنلاین صحبت کرد. او در پاسخ به پرسش تد کروز، رئیس کمیته، مبنی بر اینکه آیا ChatGPT روزی جایگزین کامل موتور جستجوی گوگل خواهد شد و چه زمانی می‌توان انتظار این تحول را داشت، پاسخی قابل تأمل ارائه داد.
آلتمن قاطعانه اعلام کرد که “احتمالاً” ChatGPT جایگزین گوگل نخواهد شد. او توضیح داد که اگرچه ChatGPT در موقعیت‌های خاصی می‌تواند تجربه‌ی بهتر و متفاوتی برای یافتن اطلاعات و پاسخ به پرسش‌ها فراهم کند، اما ماهیت و کاربرد آن به گونه‌ای نیست که بتواند جایگاه غالب گوگل را به عنوان ابزار اصلی جستجوی وب و دسترسی به طیف وسیعی از محتوا متزلزل کند. این اظهارات در حالی مطرح شد که پیشتر گزارشی مبنی بر کاهش جزئی ترافیک جستجوی گوگل از طریق یکی از مرورگرهای اصلی منتشر شده بود، که این خود بر گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی تأثیر هوش مصنوعی بر سلطه‌ی چندین دهه‌ی گوگل بر بازار جستجو دامن زده بود.
مدیرعامل OpenAI در ادامه به تمجید از رقیب دیرینه‌ی خود پرداخت و گوگل را “رقیبی بسیار قدرتمند و سرسخت” توصیف کرد. وی نقاط قوت گوگل را در داشتن یک “تیم هوش مصنوعی فوق‌العاده”، “زیرساخت فنی عظیم و بی‌نظیر” و یک “کسب‌وکار به شدت مستحکم و محافظت‌شده” برشمرد. آلتمن همچنین اذعان کرد که گوگل پیشرفت‌های چشمگیری در ترکیب فناوری‌های هوش مصنوعی با سیستم جستجوی اصلی خود داشته است و این نشان می‌دهد که گوگل نیز فعالانه در حال تطبیق خود با چشم‌انداز جدید هوش مصنوعی است.
با وجود این دیدگاه درباره‌ی عدم جایگزینی کامل، شکی نیست که هوش مصنوعی در حال تغییر نحوه‌ی تعامل کاربران با دنیای آنلاین و فرآیند جستجو است. برخی کارشناسان معتقدند ظهور ابزارهای جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی، چالش‌های جدیدی را فراتر از مسائل رگولاتوری و ضدانحصار برای بازیگران سنتی بازار مانند گوگل ایجاد خواهد کرد و دورانی نوین در نحوه‌ی کشف اطلاعات را رقم خواهد زد. آلتمن خود نیز اشاره کرده است که دیگر به شیوه‌ی سنتی از گوگل برای تمام نیازهای اطلاعاتی خود استفاده نمی‌کند و از ChatGPT به عنوان یک سیستم “پیش‌بینی‌کننده” اطلاعات یاد کرده است، که این خود نشانه‌ای از تغییر در عادات جستجوی حتی در میان پیشروان این صنعت است.
در همین راستا و به منظور گسترش دسترسی به قابلیت‌های هوش مصنوعی در حوزه‌ی جستجو و تعامل، OpenAI اخیراً نسخه‌ای از ابزار مبتنی بر چت خود که با قابلیت‌های جستجو ادغام شده، احتمالاً اشاره به نسخه‌های جدیدتر یا ابزارهای مکمل، را به صورت رایگان و بدون نیاز به ثبت حساب کاربری در دسترس عموم قرار داده است. این اقدام نشان‌دهنده‌ی تلاش OpenAI برای ارائه راه‌حل‌های جایگزین یا مکملی برای جستجوی سنتی است، حتی اگر مدیرعامل آن معتقد باشد که جایگزینی کامل گوگل در چشم‌انداز نزدیک محتمل نیست.
در نهایت، به نظر می‌رسد که آینده‌ی جستجوی آنلاین نه یک جایگزینی صفر و یک، بلکه رقابتی پویا و هم‌افزایی بین مدل‌های سنتی موتورهای جستجو و ابزارهای نوین هوش مصنوعی خواهد بود. گوگل با تمام توانمندی‌های خود در این میدان حضور دارد و همگام با نوآوری‌های هوش مصنوعی، به تکامل سیستم‌های خود ادامه می‌دهد، در حالی که شرکت‌هایی مانند OpenAI با ارائه‌ی رویکردهای جدید و مدل‌های زبانی پیشرفته، چشم‌انداز تعامل کاربران با اطلاعات و دانش جهانی را بازتعریف می‌کنند. این رقابت سالم می‌تواند در نهایت به نفع کاربران تمام شود، چرا که دسترسی به اطلاعات را سریع‌تر، دقیق‌تر و متنوع‌تر خواهد کرد.
