روزهایی که ظهور هوش مصنوعی، بهویژه چتباتهای پیشرفتهای مانند ChatGPT، تنها نگرانیهای مبهمی درباره آینده مشاغل ایجاد میکرد، به نظر میرسد به سرعت به پایان میرسند. دادههای جدید حاکی از آن است که پیشبینیها درباره تصاحب مشاغل توسط هوش مصنوعی دیگر یک فرضیه دور از ذهن نیست، بلکه در حال تبدیل شدن به یک واقعیت ملموس در دنیای کار است.
بر اساس گزارشهای منتشرشده از جمله تحلیلهای Business Insider، شرکتها در حال کاهش قابل توجه استخدام در حوزههایی هستند که هوش مصنوعی توانایی انجام وظایف مربوط به آنها را دارد. کارشناسان Revelio Labs، با بررسی دقیق و گسترده آگهیهای شغلی آنلاین در سه سال گذشته، به این نتیجه رسیدهاند که سهم مشاغلی که قابلیت اتوماسیون توسط هوش مصنوعی را دارند، تا 19 درصد کاهش یافته است. این روند، نشاندهنده تغییر جهت معناداری در استراتژیهای استخدام سازمانها است.
Revelio Labs برای درک بهتر این پدیده، مشاغل را بر اساس میزان تأثیرپذیری از هوش مصنوعی به سه دسته کلیدی تقسیم کرده است: مشاغلی با بیشترین تأثیرپذیری که حجم زیادی از وظایفشان توسط هوش مصنوعی قابل انجام است، مشاغلی با کمترین تأثیرپذیری که هوش مصنوعی تنها میتواند بخش کوچکی از وظایف آنها را انجام دهد، و دستهای از مشاغل که در میانه این دو طیف قرار میگیرند.
پس از انتشار ChatGPT توسط OpenAI در اواخر سال 2022، یک افت کلی در فرصتهای شغلی مشاهده شد. آنچه در این میان برجسته است، این است که رکود در استخدام برای مشاغل با بیشترین تأثیرپذیری، به مراتب شدیدتر از مشاغل با کمترین تأثیرپذیری بوده است. به بیان ساده، آن دسته از فرصتهای شغلی که هوش مصنوعی قادر به انجام آنهاست، با سرعت بیشتری از بازار کار ناپدید میشوند. مشاغلی که بیشترین آسیب را از این روند دیدهاند، عمدتاً شامل نقشهای فنی مانند مدیران پایگاه داده، متخصصان فناوری اطلاعات، متخصصان امنیت اطلاعات و مهندسان داده هستند. در مقابل، مشاغل یدی و مبتنی بر تعامل انسانی مانند مدیران رستوران، سرکارگران و مکانیکها، کمترین تأثیر را پذیرفتهاند.
با وجود این یافتههای هشداردهنده، محققان Revelio Labs رویکردی محتاطانه دارند. آنها تأکید میکنند که هنوز مشخص نیست آیا هوش مصنوعی به طور کامل قادر به جایگزینی نیروی انسانی در تمام ابعاد است یا خیر، و این احتمال وجود دارد که در آینده، کارفرمایان به این نتیجه برسند که کاهش استخدام در مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی، تصمیم درستی نبوده است.
اما در همین حال، رویکردهای جدیدی در شرکتهای پیشرو در حال شکلگیری است. به عنوان مثال، مدیرعامل Shopify در ماه مارس به مدیران خود اعلام کرد که برای هرگونه درخواست افزایش تعداد کارکنان، ابتدا باید اثبات کنند که هوش مصنوعی قادر به انجام آن کار به خوبی انسان نیست. حتی فراتر از آن، مدیرعامل Duolingo نیز چند هفته بعد قانونی مشابه را وضع کرد و اظهار داشت که این شرکت به تدریج پیمانکاران را با راهحلهای مبتنی بر هوش مصنوعی جایگزین خواهد کرد. این تحولات نشان میدهد که بحث جایگزینی نیروی انسانی با هوش مصنوعی، از یک تئوری به یک استراتژی عملیاتی در برخی از سازمانهای پیشرو تبدیل شده است.