مایکروسافت و سونی به‌تازگی خبر از کار روی نسل جدیدی از کنسول‌های بازی داده‌اند؛ حتی گمانه‌زنی‌هایی درباره عرضه احتمالی پلی استیشن 6 (PlayStation 6) یا ایکس‌باکس جدید تا سال 2027 شنیده می‌شود. با این‌حال، به‌عنوان یک گیمر و فعال حوزه تکنولوژی، اعتقاد دارم هنوز زمان مناسبی برای هیجان‌زدگی درباره نسل بعدی کنسول‌های بازی فرا نرسیده است. در ادامه به بررسی این موضوع و دلایل آن خواهیم پرداخت.
چرخه عرضه کنسول‌های بازی؛ آیا 2027 زود نیست؟
چرخه رایج عرضه کنسول‌های بزرگ معمولاً هر 6 تا 7 سال تکرار می‌شود. به‌عنوان مثال پلی استیشن 5 (PS5) و ایکس‌باکس سری ایکس (Xbox Series X) هر دو در نوامبر 2020 معرفی و عرضه شدند. بر این اساس، 2027 می‌تواند نقطه عطفی برای نسل بعدی باشد. اما واقعیت این است که شرایط بازار و صنعت گیم تغییر کرده و دلیل کافی برای تعجیل در روند گذار به نسل نو وجود ندارد، مگر اینکه منتظر نسخه دوم نینتندو سوییچ (Nintendo Switch 2) باشید.
بررسی ویژگی‌های سخت‌افزار فعلی؛ آیا ظرفیت‌ها تکمیل شده؟
خوش‌شانس بودم که در زمان عرضه PS5 و Xbox Series X این دو محصول را مورد آزمایش قرار دادم. هر دو جزو بهترین سخت‌افزارهای گیمینگ تاریخ به شمار می‌روند؛ جایی که Xbox Series X نهایت کارآیی پلتفرم مایکروسافت را ارائه می‌دهد و PS5 با نوآوری‌هایی مانند کنترلر دوال سنس (DualSense) و تجربه فوق‌العاده حس غوطه‌وری را برای بازیکنان به ارمغان آورده است.
اما همه‌گیری کرونا ضمن سخت‌کردن تهیه این کنسول‌ها در زمان عرضه، باعث تأخیرهای بزرگ در عرضه بازی‌های جدید شد. در نتیجه، موجی از عناوین میان‌نسلی (Cross-gen) وارد بازار شدند؛ بازی‌هایی که هم روی نسل قبل و هم جدید اجرا می‌شوند. از یک منظر تجربه عناوینی مانند God of War و The Last of Us Part II با فریم‌ریت ۶۰ لذت‌بخش بود، اما آن حس هیجان‌انگیز ورود به یک نسل کاملاً تازه چندان ملموس نشد.
تأثیر تکنولوژی و همکاری‌های نوین روی آینده سخت‌افزار
هم‌اکنون تنها پنج سال از چرخه کنسول فعلی سپری شده و در حالی که رئیس بخش گیمینگ Xbox (سارا باند) به همکاری با AMD برای نسل بعدی سخت‌افزار اشاره کرده است، سونی نیز مشغول توسعه مدل بعدی پلی استیشن است؛ هرچند هنوز آن را PS6 نمی‌نامد. این تحرکات البته طبیعی است، اما آیا واقعاً بازار و گیمرها به این سرعت آماده پذیرش گام بعدی هستند؟
آیا زمان گذار فرا رسیده است؟
تقریباً تا سال ۲۰۲۲ یا حتی ۲۰۲۳ عناوین کاملاً نسل جدید (Next-Gen) را به‌معنای واقعی تجربه نکردیم. شاید حتی واژه ‘Current-Gen’ برای توصیف وضعیت بهتر باشد. هنوز هم حتی با کنسول‌هایی مانند پلی استیشن ۵ پرو (PS5 Pro)، کاربران معمولاً بین نرخ فریم بالاتر یا کیفیت گرافیکی بهتر باید یکی را انتخاب کنند و رسیدن به ۴K/60fps یک استاندارد غالب نشده است. در عوض، گزینه‌هایی مانند حالت گرافیکی ۴۰ fps در Horizon Forbidden West یا قابلیت PSSR که آپ‌سمپلینگ هوشمند ارائه می‌دهد، به کمک بازیکنان آمده‌اند.
از سوی دیگر، گیمرهای PC که به سیستم‌های رده‌بالا و کارت گرافیک‌های مجهز به فناوری DLSS انویدیا دسترسی دارند، مدت‌هاست این ترکیب کیفیت و سرعت را تجربه می‌کنند. اما این راهکار برای اکثریت بازیکنان کنسول‌ها عملی و مقرون به صرفه نیست.
ظرفیت پنهان سخت‌افزار فعلی
به‌نظر می‌رسد عمر واقعی پلتفرم‌های گیمینگ فعلی از منظر عرضه بازی‌های نسل جدید، تنها حدود سه سال است. توسعه‌دهندگان تاکنون بخش کوچکی از توان بالقوه سخت‌افزارهایی مانند PS5 یا Xbox Series X را استخراج کرده‌اند و بی‌تردید با گذر زمان شاهد دستاوردهای بزرگ‌تری خواهیم بود. نمونه‌هایی مانند استفاده بهینه از سیلیکون پلی استیشن ۳ برای اجرای شاهکاری همچون The Last of Us یا نمایش جلوه‌های بصری خیره‌کننده در Halo 4 روی Xbox 360 گویای این موضوع هستند.
از آنجا که هر دو نسل کنونی و قبلی مبتنی بر معماری چیپ AMD هستند؛ اپتیمایز و بهینه‌سازی بیشتر کنسول‌های فعلی می‌تواند به روند توسعه نسل بعدی و استخراج توان حداکثری کمک شایانی نماید.
تفاوت چشمگیر کجا رخ می‌دهد؟
در نسل فعلی، بازی‌هایی مانند Horizon Forbidden West، Gran Turismo 7 یا Forza Horizon 5 هرچند از نظر گرافیکی فوق‌العاده هستند، اما جهشی بنیادین نسبت به نمونه‌های پیشین ایجاد نکرده‌اند. در همین راستا، منتظر عناوین بزرگ‌تر همچون Fable 4 و GTA 6 هستم، اما این بازی‌ها هم با تأخیر مواجه شده‌اند.
آخرین دموی فنی روی Witcher 4 که با نرخ ۶۰ فریم بر ثانیه روی سخت‌افزار PS5 اجرا می‌شد، نشان داد که همچنان وعده‌های بزرگی از معماری Unreal Engine 5 و کنسول‌های فعلی باقی است. حتی نسخه ارتقایافته ویچر 3 (The Witcher 3: Wild Hunt) روی کنسول‌های نسل جدید هنوز هم یکی از بهترین تجارب ممکن را ارائه می‌دهد.
هشدار اینجاست که: آیا به «سقف گرافیک» رسیده‌ایم؟ آیا جهش بصری نسل به نسل که در دهه ۲۰۰۰ شاهدش بودیم، بار دیگر رخ می‌دهد؟ شاید نه. نگرانم که کنسول‌ها هم سرنوشتی مشابه گوشی‌های هوشمند پیدا کنند و پیشرفت‌ها به ارتقاهای خرد و تکراری ختم شود؛ واقعیتی که دلسردکننده خواهد بود.
نیاز به تحولی حقیقی؛ فراتر از گرافیک
به‌جای تکرار روندها یا افزایش تدریجی کیفیت بصری، باید منتظر جهش‌های بنیادین باشیم؛ چه در گرافیک و چه در تجربه کاربری و تعاملات درون بازی. با رونق هوش مصنوعی، چرا شاهد کنسول‌هایی نباشیم که AI پیشرفته برای شخصیت‌ها و تجربه‌های منحصربه‌فرد در هر بار بازی کردن خلق می‌کنند و یا ابعاد و عمق روایت را گسترش می‌دهند؟
همچنین، حوزه دسترسی‌پذیری نیازمند تغییر جدی است. فناوری‌های کنترلر تازه یا روش‌های نوین تعامل می‌توانند تجربه بازی را برای همگان قابل دسترس کنند؛ مسئله‌ای که در سال ۲۰۲۵ نباید نادیده گرفته شود. نمونه آن، عدم سازگاری احتمالی Switch 2 برای برخی کاربران است.
جمع‌بندی: مراقب هیجانات زودهنگام باشیم
در مجموع، شایعات و تبلیغات پیرامون نسل بعدی کنسول‌ها (PS6 یا Xbox جدید)، نباید ما را از واقعیت دور کند: هنوز بخش عمده‌ای از ظرفیت سخت‌افزارهای فعلی استفاده نشده و توسعه‌دهندگان می‌توانند با اپتیمایز بهتر، کیفیات گرافیکی و فنی کنسول‌های کنونی را به سطوحی بالاتر ارتقا دهند. امیدوارم شرکت‌ها قبل از عرضه نسل جدید، به بلوغ کامل نسل جاری فرصت بدهند و تکنولوژی‌های نوینی توسعه یابد که تجربه گیمینگ را به سطح تازه‌ای برساند.
اهمیت بازار و موقعیت رقابتی
طبق بررسی بازار بازی و دیجیتال، کنسول‌ها همچنان موتورحرکت صنعت سرگرمی دیجیتال در سطح جهانی هستند و تصمیم‌گیری شتاب‌زده درباره نسل بعد می‌تواند پیامدهای اقتصادی و رضایت‌مندی کاربران را تحت تأثیر قرار دهد.
به همین دلیل، توسعه پایدار، نوآوری هوشمندانه و تمرکز بر بهینگی مهم‌ترین عوامل موفقیت سخت‌افزارهای گیمینگ خواهند بود.
