پیش‌زمینه علمی: منظر جدیدی از فعالیت‌های درون زمین
تیمی بین‌المللی متشکل از دانشمندان اروپایی و آفریقایی، اخیراً موفق به شناسایی یک «تپش» منظم و عمیق از اعماق زمین در زیر قاره آفریقا شده‌اند. این کشف که در مجله معتبر Nature Geoscience منتشر شده است، نشان می‌دهد که چطور قاره آفریقا تحت تأثیر نیروهای عمیق زمینی قرار دارد که ممکن است در آینده‌ای دور، آن را به چند بخش تقسیم کند و حوضه اقیانوسی جدیدی پدید آورد. پژوهشگران با استفاده از آنالیز امضاهای شیمیایی، جریان‌های صعودی مواد مذاب از لایه گوشته را مورد بررسی قرار داده‌اند. گوشته‌ی زمین، لایه‌ی صخره‌ای میان هسته و پوسته است که به عنوان سرچشمه اصلی فعالیت‌های زمین‌ساختی و آتشفشانی شناخته می‌شود.
روش تحقیق و تمرکز بر منطقه عفر
بررسی‌های این مطالعات عمدتاً بر منطقه عفر (Afar) در شمال شرقی اتیوپی متمرکز شده است؛ جایی که چندین شکاف زمینی (ریفت) و آتشفشان فعال وجود دارد. دانشمندان با جمع‌آوری و تحلیل حدود ۱۳۰ نمونه سنگ آتشفشانی، دریافتند که مواد گوشته زیر منطقه عفر همگن و ثابت نیستند. طبق اظهار دکتر اما واتس، زمین‌شناس دانشگاه سوانزی و نویسنده اصلی این مطالعه: «گوشته زیر عفر ریتم خاصی دارد و این ریتم‌ها دارای امضاهای شیمیایی منحصر به فرد هستند.»
اهمیت علمی و تعمیق در شناخت فرآیندهای زمین‌شناسی
کشف این پدیده، درک دانشمندان از چگونگی شکاف قاره‌ها و شکل‌گیری دره‌های بزرگ زمین را متحول می‌کند. پیش‌تر دانشمندان حدس می‌زدند که فشار مواد مذاب به‌طور پیوسته سبب گسترش پوسته آفریقا در ناحیه عفر می‌شود؛ اما دلیل این چرخه‌های منظم تاکنون مشخص نبود. مطالعه جدید نشان داد که صفحه‌های تکتونیکی نه تنها مسیر و شدت حرکت ماگما را تعیین می‌کنند، بلکه ضخامت این صفحات و سرعت فاصله‌گرفتنشان، ریتم انتقال پالس‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به گفته دکتر تام گرنون از دانشگاه ساوت‌همپتون: «در ریفت‌هایی که با سرعت بیشتری گسترش می‌یابند، مانند دریای سرخ، این پالس‌های زمین‌شناسی کاراتر و منظم‌تر مانند جریان خون در شریان باریک حرکت می‌کنند.»
کمک به درک آینده کره زمین و مخاطرات آن
یافته‌های دانشمندان می‌تواند درک ما را از بسیاری پدیده‌های زمین‌شناسی – از جمله فعالیت‌های آتشفشانی، زلزله‌ها و روند جدایی قاره‌ها – عمیق‌تر کند. این پژوهش به گفته پروفسور درک کِیر، زمین‌شناس دانشگاه ساوت‌همپتون: «تاثیرات عمیقی بر تفسیر ما از فوران‌های سطحی، فعالیت‌های لرزه‌ای و فهم روند گسست قاره‌ها خواهد گذاشت.» همچنین این مطالعات راه را برای تحقیقات آینده درباره پویایی درونی زمین و پیش‌بینی رفتار تکتونیک صفحه‌ای و مخاطرات مرتبط هموار می‌کند.
جمع‌بندی
کشف پالس منظم و عمیق در گوشته زیر قاره آفریقا، نگاه ما به تحولات پوسته‌ی زمینی و آینده قاره‌ها را دگرگون ساخته است. با افزایش توانایی تجزیه و تحلیل شیمیایی سنگ‌های آتشفشانی، دانشمندان اکنون قادرند با دقت بیشتری روندهای ناشناخته درون زمین را رمزگشایی کنند. این یافته نه تنها فرضیه جدایی آفریقا در آینده را تقویت می‌کند، بلکه به ما در پیش‌بینی و مدیریت پدیده‌های ژئودینامیکی یاری خواهد رساند.
