آشپزخانه در قدیم فضای نسبتا کوچک و دور از دیدی بود که در برخی موارد حتی از بنای منزل بیرون ساخته می‌شد و حتی در پاگرد نیم طبقه و یا کنجی از حیاط قرار می‌گرفت. امروز به خاطر رنگ و بویی که از آشپرخانه وارد خانه می‌شود، محوریت عملکرد خانواده حول وجود والدین و کوچک‌تر شدن خانه‌ها و حذف فضای موسوم به حیاط آشپزخانه به قدری اهمیت یافته است که حتی کمپانی‌ها در برنامه‌های خانوادگی می‌کوشند به ترتیبی طرح ابتکاری خود برای چیدمان وسایل آشپزخانه یا مکمل‌های تکنولوژیک خود را برای این فضای بسیار مهم تبلیغ کنند. محصولاتی که امروز برای خانه‌های جدید خریداری می‌شود، اغلب به خاطر همین تغییر نقش آشپزخانه، وسایل متفاوتی شده‌اند که علی‌رغم عملکرد کم و بیش یکسان، قد و اندازه، رنگ و طراحی و امکانات مختلف‌شان برای حضور در بازار اهیمت پیدا کرده است و شاهدیم اغلب کارهایی غیر از کارهای معمولی که از آن‌ها انتظار می‌رود را انجام می‌دهند. با حساس شدن خانواده‌های شهری بر طبیعت و آینده نسل‌ها، اوضاعی ایجاد شده است که تاثیر وسایل داخل آشپزخانه بر روی محیط، میزان مصرف انرژی و بازیافت سریع موادی که در ساخت‌شان به کار رفته اهمیت بسیاری یافته است. خصوصا به خاطر این که مادران ضمن انجام کارهای خانه اغلب به صورت توامان فرزندان خردسال‌شان را هم نگه داری می‌کنند، باید طراحی آشپزخانه به ترتیبی باشد که آن‌ها را در این مهم یاری کند، نظیر افزایش ضریب امنیت وسایل و حذف دیوارها.
از سوی دیگر وسایل داخل آشپزخانه از ابتدا با دید بهینه ساخته شده‌اند و امکان تغییر چندانی در ظاهرشان نیست، خانواده‌ها دستاویز کم‌تری برای انتخاب بین موارد موجود در بازار دارند و می‌توانند توجه‌شان را معطوف به مسایل محیطی کنند. به این دلیل می‌توان گفت معرفی اندیشه محیطی در ساخت لوازم آشپزخانه سال‌هاست انقلابی در بازار این وسایل ایجاد کرده است. وسایل خرد بسیاری نظیر همزن و خردکن در این مسیر تولید شده‌اند که اغلب از موادی نظیر پلاستیک تهیه می‌شوند که حساسیت حامیان محیط زیست را برمی‌انگیزد. در حوزه مهندسی و طراحی وسایل تازه برای منازل که روند کلی پسند بازار را تعیین می‌کند، توجه خاصی امروزه ابتدا معطوف به افزایش بهره‌وری آب و انرژی است و در درجه دوم به کاهش آلودگی صوتی و هوا اختصاص دارد.
تبلیغات تلویزیونی، بیلبوردهای شهری، کاتالوگ‌های تبلیغاتی و سایت‌های معرفی محصولات معمولا عمده‌ترین روش‌های ایجاد آگاهی در مورد محصولات است. این مسیر موسوم به بازاریابی است و بر خواصی در مورد محصولات تکیه می‌کنند که در برخی موارد مشتریان نیاز چندانی هم به آن احساس نمی‌کنند. نظیر تلویزیون‌های بسیار بزرگ برای خانه‌های کوچک امروزی که اغلب استیجاری است، یا سرویس‌های چوبی که تناسب چندانی با وضعیت زندگی زوج‌های جوان ندارند و اتفاقا بخش اصلی بازار مقصد آن هستند. ابزارهای اطلاع رسانی در مورد محصولات همان ابزارهایی است که با تبلیغ فرم زندگی تازه نیازهایی را در افراد ایجاد می‌کنند و با معمولی و گسترده جلوه دادن کاربرد آن باعث می‌شوند مخاطبین به طور ناخودآگاه و ناگهانی نسبت به آن احساس نیاز و فکر کنند لازم است آشپزخانه‌های نقلی خود را علاوه بر یخچال، اجاق گاز، سینک و ماشین لباس شویی، به قهوه جوش، میکسر، ساندویچ ساز، سرخ کن، باربکیو، آرام پز، بخارپز و غیره نیز تجهیز کنند. جالب این جاست که نام این روش را رعایت حقوق مصرف کنندگان و مشتریان می‌گذارند!
غرض از طرح بحث این است که بدانیم مسیر شکل‌گیری ابزارهایی که ما برای منازل‌مان تهیه و در آن استفاده می کنیم به این ترتیب است. خوشبختانه برتری بازاری که امروزه کمپین‌های استراتژی فروش در کارتل‌های تولیدی بر آن تاکید می‌کنند، به سوی رعایت مسایل محیط زیست می‌رود. به این دلیل است که پیش‌بینی می‌کنیم تولیدات آینده آشپزخانه‌ای هم مثل اتومبیل‌ها و لباس‌های تازه، به گونه‌ای باشد که بر بهره‌وری در مصرف آب، انرژی و استفاده از محصولاتی که آسیب کم‌تری برای محیط زیست دارند تاکید داشته باشد؛ نظیر یخچال‌هایی که برچسب هولوگرام با رنگ‌های روشن‌تر دارند. منظر دیگری که برای تولید محصولات مورد توجه است، ارتباط تکنولوژیک بین ابزارهاست که هم تجدید کل وسایل منزل و در نتیجه خرید بیشتر را می‌طلبد و هم می‌تواند باعث شود کمپانی‌ها بتوانند با وعده هماهنگی بین وسایل، پکیج کاملی را به فروش برسانند که دیگر امکان خرید تک تک وسایل و بر اساس نیاز را از مشتریان به طور کامل سلب می‌کند. این برتری در ساعات قطع برق از بین می‌رود و در بسیاری از موارد نظیر حضور یک خانم خانه‌دار در منزل تقریبا کاربردی نخواهد داشت چون فرم ارتباط بین وسایل منزل بر اساس خواست‌های متغیر ساکنان خانه تغییر می‌کند نه بر اساس میل صاحبان صنایع و فروشندگان وسایل پرمصرف و پرهزینه برقی.
به واقع کدام مصرف کننده‌ای کامپیوتر خانگی خود را کنار می‌گذارد تا برای ارتباط با دوستانش از یخچال استفاده کند؟ ایده یخچالی که به اینترنت متصل شود مثل ایده سماوری است که امکان پخش موسیقی داشته باشد! یا اجاق گازی که لباس‌های شسته ما را هم اتو کند! چه نیازی در مصرف کنندگان باعث ضرورت تجهیز وسایل به این امکانات می شود؟
اغلب این طراحی‌ها هم از سوی جوانان تحصیل کرده‌ای است که می‌خواهند نامی در بازار تولید پیدا کنند و طرح‌های بکر خود را به منظور تولید انبوه در اختیار کارخانه‌ها می گذارند و (همان گونه که در کمپین جهانی سالیانه شرکت الکترولوکس می‌بینیم) چیزی جز یک تقدیرنامه دست‌شان را نمی‌گیرد.
امیدواریم از طراحان و صاحبان صنایع، محصولاتی را در بازار ببینیم که با توجه به اوضاع جهانی و بحران اقتصادی، به سبد هزینه‌های خانواده و سرپرستان خانوارها هم قدری فکر کنند و به جای هزار و یک نکته ظریف که در محصولات چندین و چندکاره‌شان برای زیباتر شدن آن‌ها و کسب برتری‌های پرسود رقابتی رعایت می‌کنند، کمی به کارایی و دوام آن‌ها هم فکر کنند چرا که این وضعیت تولید به هیچ عنوان انسانی نیست! محصولاتی که ما می‌خریم در نگاه نخست و زیر نور ویترین چشم نواز به نظر می‌رسد ولی در موقع کار به هیچ عنوان قابل اعتماد نیست، پس از چند بار استفاده دیگر همان زیبایی را هم که تنها حسن آن تلقی می‌شد ندارد. در گذشته این طور نبود؛ نسل جوان امروز حتما به خاطر دارد و یا از والدین و معلمین خود شنیده است که برخلاف امروز که برندهای صاحب نام هم رو به زیبایی بی‌مصرف آورده‌اند، دست کم در گذشته وسایلی می‌ساختند که یک خانواده عمری از آن استفاده می‌کرد و این به نفع فروشندگان نبود چون هر محصولی را به مصرف کننده فقط یک‌بار می‌فروختند. ولی امروزه حتی محصولات با مارک اصلی، برای مصرف کنندگان با احتیاط هم مهمان امروز و فردا هستند.
[divide style=”2″]
راستی، اگر فناوری اطلاعات در زندگی‌تون اهمیت زیادی داره، پیشنهاد می‌کنم تولبار آی‌تی را حتما نصب کنید: [نصب تولبار]
