نسبت طلایی در داخل جمجمه انسان پیدا شد!

دانشمندان در مطالعه جدیدی، با مقایسه جمجمه انسان‌ها و حیوانات به این نتیجه رسیده‌اند که ابعاد داخلی مغز ما از نسبت طلایی پیروی می‌کند. نسبت طلایی همان عدد فی یا 1.618 است که جزو مشهورترین مفاهیم ریاضی بوده و به فرمول زیبایی معروف است.

در تحقیق حاضر، دو عصب‌شناس دانشگاه جانز هاپکینز به نام‌های Rafael Tamargo و Jonathan Pindrik ادعا کرده‌اند که چیز جالبی در مورد مغز ما وجود دارد و عدد فی ممکن است نشان‌دهنده پیچیدگی آن باشد.

آنها در مقاله خود، با مقایسه تعداد 100 جمجمه معمولی انسان با 70 جمجمه از شش پستاندار دیگر، نوشته‌اند که جمجمه انسان در طول هزاران سال تکامل، تجسم یک هماهنگی کامل بین ساختار و کارکرد است.

تمرکز آنها در این تحقیق، بر روی خطی به اسم nasioiniac arc بود که نقطه‌ای در استخوان‌های بینی انسان را به یک برآمدگی در پشت سر او، به نام inion، وصل می‌کرد. آنها همچنین فاصله استخوان بینی تا نقطه جلوسَر (bregma) که محل پیوند استخوان پیشانی و دو استخوان آهیانه جمجمه است و فاصله جلوسر تا inion را نیز اندازه‌گیری کردند.

البته باید توجه داشت که انتخاب نقاط مذکور در داخل جمجه به هیچ‌وجه دل‌بخواهی نبوده است؛ چراکه این نقاط و فاصله بین آنها، بخشی از ساختارهای عصبی مهم مغز انسان و حیوانات را تشکیل می‌دهند.

به گفته این محققین، اگر شما فاصله جلوسر تا inion را تقسیم بر فاصله استخوان بینی تا جلوسر کنید و سپس طول nasioniac arc را به فاصله جلوسر تا inion تقسیم کنید، دو عدد بدست‌آمده، نسبت تقریبی 1.6 را می‌سازند.

برای Tamargo و Pindrik، عدد 1.6 بسیار نزدیک به نسبت طلایی 1.618 است؛ به قدری نزدیک، که هر دوی آنها حدس می‌زنند چیز جالبی در این‌باره وجود داشته باشد.

Tamargo می‌گوید: سایر پستاندارانی که ما بررسی کردیم، در واقع هر کدام نسبت‌های منحصربه‌فردی داشتند، اما با افزایش پیچیدگی گونه‌ها، این عدد به نسبت طلایی نزدیک‌تر شد. ما فکر می‌کنیم که این یافته جدید، ممکن است معانی انسان‌شناسی و تکاملی مهمی داشته باشد.

اما اینکه معنای آن، چه چیزی می‌تواند باشد دقیقا مشخص نیست. دانشمندان در سال‌های اخیر، نسبت طلایی 1.618 را در بین بسیاری از ساختارهای فیزیولوژیکی انسان، از قلب گرفته تا سلول‌های خون، مشاهده کرده‌اند، اما سوال اینجاست که آیا این رابطه، واقعا یک چیز بیولوژیکی است؟

عدد فی، مسلما عدد زیبایی است. دو عدد را فرض کنید که یکی بزرگتر (a) و دیگری کوچک‌تر (b) است. اگر نسبت مجموع این دو عدد به عدد بزرگتر، یعنی a+b/a با نسبت a/b برابر باشد، در این صورت شما توانسته‌اید با دو کمیت a و b، به عدد فی دست یابید.

در سال 1509 میلادی، ریاضیدانی به نام Luca Pacioli متوجه اهمیت این نسبت شد. او وقتی آن را در مورد اشکال هندسی به کار برد، متوجه گردید که آنها با این نسبت، بسیار زیبا به نظر می‌رسند. لئونارد داوینچی هم از این نسبت طلایی در کارهای هنری خود استفاده کرده است.

خارج از بحث زیبایی‌شناسی، ادعایی هم وجود دارد که می‌گوید نسبت طلایی، حقایق عمیق‌تری را درباره نحوه کار طبیعت به ما نشان می‌دهد. برای مثال، پوست مارپیچی حلزون‌ها از الگویی تبعیت می‌کند که در واقع، نسبت مذکور را در شکل یک «مارپیچ طلایی» عینیت می‌بخشد. حتی صورت‌های زیبا هم، این عدد مرموز را به نسبت‌های مختلف، در خود دارند.

اما سوالی که باقی می‌ماند این است که آیا اراده‌ای در به‌کارگیری این نسبت طلایی وجود داشته یا اینکه کشف وجود یک نسبت طلایی در مغز ما، صرفا نشان‌دهنده این است که تکامل، عدد فی را دوست داشته است؟ البته با توجه به تفاوت‌های زیادی که در شکل جمجمه انسان‌ها وجود دارد، این موضوع، جای شک بیشتری را برای ما باقی می‌گذارد.

در سال 2015، پروفسور ریاضیدانی بنام Eve Torrence، از کالج Randolph-Macon آمریکا، به ایندیپندنت گفته بود: اینکه نسبت طلایی به عنوان یک عدد ثابت، در بدن همه انسان بازتاب یافته باشد، یک فکر احمقانه است و فیزیک بدن انسان‌ها، با یکدیگر بسیار متفاوت است.

لذا به نظر می‌رسد که این موضوع، بر عهده جامعه پزشکی باشد که درباره رابطه نسبت طلایی پیدا شده در جمجمه انسان و پیچیدگی‌های عصبی مغز او، اظهارنظر و بحث کنند.

اما با در نظر گرفتن اینکه اجزای مختلف داخل جمجمه انسان، با فاصله‌های متغیری در کنار هم قرار گرفته‌اند، بنابراین چیز زیاد عجیبی نخواهد بود که در این بین، با تعدادی نسبت طلایی هم مواجه شویم.