دانشمندان اخیرا متوجه شده‌اند که مناطق مرده دریاها (dead zones) در حال گسترش به داخل منابع آب شیرین زمین هستند. نواحی مرده، به مناطقی در آب اقیانوس‌ها گفته می‌شود که تقریبا هیچ اکسیژنی ندارند و بنابراین امکان زنده ماندن بسیاری از انواع موجودات دریایی در آنجا وجود ندارد.
تعداد و حجم این خطر بزرگ اکولوژیکی، در دهه‌های اخیر به‌طرز باورنکردنی افزایش یافته است و حالا مطالعه جدید نشان می‌دهد که دانشمندان تابه‌حال درباره وسعت این پدیده، تخمین اشتباهی داشته‌اند.
پیش از این، تصور می‌شد که شرایط هیپوکسیک (hypoxic) این نواحی (به‌عنوان مناطقی با حداقل اکسیژن که گاهی‌اوقات نواحی سایه (shadow zones) هم نامیده می‌شوند)، زمانی ایجاد می‌شود که آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی به داخل آب‌های ساحلی جریان می‌یابند و در اثر آن، شکوفایی جلبکی اتفاق می‌افتد؛ جلبک‌هایی که به‌نوبه خود تبدیل به مواد ارگانیکی شده و در کف دریا ته‌نشین می‌شوند. این مواد ارگانیک همزمان با ته‌نشین شدن تدریجی در کف دریاها، اکسیژن موجود در آب را هم جذب و مصرف می‌کنند.
در همه این سال‌ها، فقط این فرایند، به‌عنوان دلیل اصلی ایجاد مناطق مرده در نظر گرفته می‌شد، اما حالا براساس تحقیق جدیدی که به‌سرپرستی Sabine Lengger، بیوشیمی‌دان از دانشگاه Plymouth انگلیس انجام شده، پدیده مذکور ممکن است علت مهم دیگری هم داشته باشد که ما تابه‌حال از آن غافل بوده‌ایم.
Lengger می‌گوید: مطالعه ما نشان می‌دهد که ماده ارگانیکی که در کف دریاها نشست می‌کند، فقط از سطح دریا نمی‌آید، بلکه بخش عمده‌ای از آن توسط باکتری‌هایی که در اقیانوس‌های تاریک زندگی می‌کنند، ایجاد می‌شود.
تیم تحقیق با آنالیز هسته‌های رسوبی استخراج‌شده از کف دریای عرب (محلی که تصور می‌شود بزرگ‌ترین ناحیه مرده جهان است)، متوجه شدند که باکتری‌های بی‌هوازی که در آب‌های عمیق ته‌نشین می‌شوند می‌توانند عامل تولید تقریبا یک‌پنجم از ماده ارگانیکی که بر روی کف دریا وجود دارد، باشند.
به‌گفته Lengger، مدل‌هایی که آن‌ها تلاش داشتند تا با استفاده از آن چگونگی گسترش مناطق مرده دریاها در آینده را پیش‌بینی کنند، این عامل مهم را که dark carbon fixation نامیده می‌شود، در نظر نداشته‌اند و این بدین معنی است که آن‌ها تکه بزرگی از پازل نواحی مرده را فراموش کرده بودند.
محققین در مقاله خود نوشته‌اند: مدل‌های بیوشیمیایی که فرض آن‌ها بر این استوار است که همه ماده ارگانیک ته‌نشین‌شده در کف دریاها، از طریق فرایند فوتوسنتز و بدون اضافه شدن هیچ کربنی، ایجاد شده‌اند، می‌توانند برآوردهای نادرستی را در اختیار ما قرار بدهند. بنابراین ما فکر می‌کنیم که نیاز این مناطق مرده به اکسیژن احتمالا بسیار بیش از حد تصور است و در نتیجه میزان گسترش آن‌ها فراتر از حد انتظار خواهد بود.
یافته‌های این تحقیق، درست یک روز بعد از آن ارایه می‌شوند که یک گزارش علمی منتشرشده توسط اتحادیه بین‌المللی حفظ طبیعت (IUCN) هشدار داده بود که مناطق مرده مثل یک مرض دریایی در حال گسترش هستند و تعداد آن‌ها به حدود ۷۰۰ منطقه رسیده است. این در حالیست که نواحی کشف‌شده در سال 1960 میلادی کمتر از ۵۰ عدد بودند.
خوشبختانه این یافته‌ها، روش بهتری را برای مشخص کردن اندازه واقعی پدیده مذکور در اختیار ما قرار می‌دهند و ما خواهیم توانست قبل از آنکه زیاد دیر شود کاری درباره آن انجام دهیم.
نتایج مطالعه حاضر در مجله Global Biogeochemical Cycles چاپ شده است.
