تصور کنید در ساحل هستید و به دریا نگاه می‌کنید. در مقابلتان صدها متر شن و ماسه وجود دارد که به نظر می‌رسد در اثر جزر و مد دگرگون شده‌اند. با این حال هیچ جزر و مدی وجود ندارد. این همان چیزی است که محققان هنگام بازدید از بندر کوچک لیمان، در ساحل دریای خزر آذربایجان، مشاهده کردند. دریای خزر در واقع بزرگترین دریاچه در جهان است و در حال حاضر سطح آب آن به شدت در حال کاهش یافتن است. تا پایان قرن سطح آب دریای خزر 9 تا 18 متر کاهش خواهد یافت. این مقدار از ارتفاع بلندترین خانه‌ها نیز بیشتر است. در ادامه این مقاله با آی‌تی‌رسان همراه باشید.
این بدان معناست که این دریاچه حداقل 25 درصد از اندازه قبلی خود را از دست می‌دهد و 93 هزار کیلومتر مربع زمین خشک به وجود خواهد آمد. اگر این سرزمین جدید را یک کشور به حساب بیاوریم، به اندازه کشور پرتغال خواهد بود.
همانطور که در تحقیقات جدید یافت می‌شود، این بحران ممکن است منجر به زیست‌بوم‌کشی به اندازه تخریب دریاچه آرال در چند صد کیلومتری شرق شود. سطح خزر در حال حاضر هر سال 7 سانتی‌متر کاهش می‌یابد و این روند همچنان رو به افزایش است. این مقدار ممکن است در عرض پنج سال به حدود 40 سانتی‌متر نسبت به امروز و در مدت ده سال تقریباً به یک متر کاهش برسد. کشورهای دریایی در سراسر جهان با یک متر یا بیشتر افزایش در سطح دریا تا پایان قرن مواجه خواهند شد. دریای خزر نیز با افتی به همان اندازه روبرو است، البته با این تفاوت که ظرف یک دهه این پدیده اتفاق خواهد افتاد.
عامل این حادثه، تغییرات آب و هوایی و اقلیم است. دور دریای خزر بسته است، سطح آن در حال حاضر حدود 28 متر پایین‌تر از اقیانوس‌های جهانی است. سطح آب آن حاوی مقدار آب جاری از رودخانه‌ها، بیشتر آب رود ولگای به سمت شمال، میزان باران و میزان تبخیر آن است.
در پایان قرن، آب رود ولگا و رودخانه‌های شمالی همچنان در آنجا خواهند ماند. با این حال، افزایش دمای پیش‌بینی شده که حدود 3 تا 4 درجه سانتی‌گراد در منطقه است، باعث تبخیر آب بالای سطح آن خواهد شد.
اتفاقات بد آینده در برابر بحران‌های گذشته
دریای خزر سابقه طغیان و خیز شدید دارد. دربنت در ساحل قفقاز روسیه، می‌توان در دیوارهای شهر مشاهده کرد که در قرون وسطی چه مقدار سطح دریا پایین بوده است. حدود 10 هزار سال پیش، سطح دریای خزر حدود 100 متر پایین بود. چند هزار سال قبل از آن حدود 50 متر بالاتر از امروز بود و یا حتی به علت زیاد بودن سطحش به دریای سیاه طغیان می‌کرد.
با این حال افرادی که کنار دریا زندگی می‌کردند، توانستند بر این بحران‌ها غلبه کنند. هیچ زیرساخت انسانی در معرض نابودی نبود و بسیاری از گونه‌های جانوری در دریا همانطوری که در حدود 2 میلیون سال گذشته در دریاها وجود داشتند، در آب‌ها شنا می‌کردند. ولی این دفعه بسیار فرق دارد. کاهش سطح آب دریای خزر بر حیوانات، گیاهان و جوامع انسانی در سواحل تأثیر خواهد گذاشت.
در برخی مناطق، خط ساحلی سالانه صدها متر یا بیشتر عقب‌نشینی می‌کند. تا زمان آماده شدن اسکله و بندرهای جدیدتر، سطح دریاها کیلومترها کاهش پیدا خواهند کرد. تفرجگاه‌های ساحلی به زودی خشک می‌شوند. سواحل ماسه‌ای کنونی در آینده به دشت‌های بایر تبدیل خواهند شد.
این کاهش همچنین رودخانه‌های دشت و دلتاهای اطراف دریای خزر را تحت تأثیر قرار خواهد داد. دیگر در آن صورت کشاورزان نمی‌توانند به کاشت هندوانه و برنج در دشت‌های حاصلخیز خود ادامه دهند، چون زمین‌ها بسیار خشک خواهند شد.
زندگی خارق‌العاده خزر در معرض خطر قرار گرفته است!
نام شهر ساحلی رامسر، در قرارداد جهانی تالاب قرار گرفته است. اما با کاهش سطح دریا، این شهر در محاصره خشکی قرار گرفته و طی چند دهه تالاب‌های اطراف آن از بین خواهند رفت.
فلات‌های کم‌عمق شمال و شرق خزر مهمترین منبع مواد غذایی برای ماهی و پرندگان است، با این وجود با کاهش سطح دریا کل دریاهای شمالی و شرقی به زمین‌های بایر خشک تغییر شکل می‌دهند. این باعث از بین رفتن گونه‌های ماهی، شیر آبی خزر و مقدار نرم‌تنان و گونه‌های سخت‌پوستان خاص دریا خواهد شد. این ساکنان خزر قبلا در قرن گذشته از آلودگی، شکار غیرقانونی و گونه‌های مهاجم بسیار آسیب دیده‌اند. حدود 99 درصد گونه‌های گراز دریایی خزر در یخ‌های زمستانی شمال خزر پرورش می‌یابند. با این وجود، هم یخ زمستان و هم کل قسمت شمالی دریای خزر ناپدید می‌شوند.
همچنان‌که رودخانه‌ها مواد مغذی را در حوضه‌های مرکزی عمیق‌تر و گرم‌تر می‌ریزند، نقاط مختلف تنوع زیستی باقی مانده در اعماق بین 50 متر و 150 متر تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این میزان باعث می‌شود اکسیژن کاهش یابد و ایجاد مناطق مرده اکولوژیکی بر زیستگاه‌های باقی‌مانده گونه‌های خزر تأثیر می‌گذارد. احتمالا مقدار تخریب محیط‌زیستی این رویداد بسیار زیاد خواهد بود.
هرچه زودتر باید اقدامات لازم صورت گیرد، اما متاسفانه امکانات محدودی وجود دارد. با افزایش سطح دی‌اکسید کربن جهانی که عامل اصلی شرایط آب و هوایی بد دریای خزر و باعث بحران آن شده است، فقط می‌توان با توافق‌نامه‌های جهانی کنار آمد. در زمان اتحاد جماهیر شوروی، انحرافات وسیع آب از رودخانه‌های سیبری برای مقابله با کاهش دریاچه آرال در شرق پیشنهاد شده بود. اما چنین کارهای بزرگی در مورد دریای خزر، با خطرات عظیم زیست‌محیطی و سیاسی-جغرافیایی مواجه است. در این روند ممکن است یک کانال از دریای سیاه به دریای خزر در نظر گرفته شود، اما همانطور که گفتیم خطرات زیادی دارد.
با این وجود دولت‌ها باید برای حفاظت از گیاهان و جانوران بی‌نظیر دریای خزر و معیشت مردمی که در اطراف آن زندگی می‌کنند، زودتر اقدام کنند. بندر کوچک رشته‌ای لیمان هر ساله از دریا فاصله می‌گیرد. اگر اقدامی صورت نگیرد، اتفاقات بدی در آینده به وجود خواهد آمد.
خزر ارومیه نشه صلوات بفرست…..
خزر شمال رو آباد کرده همین تغییرات کوچیک صدمات بزرگی به بار میاره