همه ما تلاش میکنیم تا تمرکز خود را روی کارهایی که انجام میدهیم، اعم از کارهای محل کار، مدرسه یا خانه، بیشتر کنیم. اگر بتوانیم روی آنچه که انجام میدهیم تمرکز کنیم، به طور حتم شاهد نتیجه بهتری خواهیم بود، اما این گفته اغلب آسانتر از انجام آن است.
برای افرادی که به دنبال بهبود تمرکز خود هستند، اغلب ورزش به آنها توصیه میشود و دلیل خوبی هم دارد، زیرا تحقیقات نشان میدهد که فعالیت بدنی میتواند باعث بهبود تمرکز در افراد در هر سنی شود. تمرکز به عنوان توانایی افراد در توجه به یک کار و نادیده گرفتن عوامل حواسپرتی تعریف میشود. بنابراین برای داشتن تمرکز خوب، باید دو جنبه مهم عملکرد شناختی رعایت شود.
اولین مورد توجه مداوم است که در آن میتوانیم برای مدت زمان طولانی بر روی اطلاعات خاصی تمرکز کنیم. مورد دوم عملکرد اجرایی است، یعنی باید توانایی تفکر و تصمیمگیری در سطح پیچیده را دارا باشیم. اما ورزش چگونه به ما در بهبود این مهارتها کمک میکند؟ برای یافتن پاسخ این سوال در ادامه این مطلب با آیتیرسان همراه باشید.
بیشتر تحقیقات در مورد تأثیر ورزش بر تمرکز، ارتباطات جوانان در مدارس را بررسی کرده است. بررسی این مسئله احتمالاً به دلیل تأثیر واضح تمرکز بر پیشرفت تحصیلی است که اولویت اصلی مدارس بهبود پیشرفت تحصیلی و نتایج آزمون است. تحقیقات نشان میدهد که دورههای حاد فعالیت بدنی (مانند راه رفتن یا دویدن هنگام استراحت) تأثیر مثبتی بر تمرکز در جوانان دارد.
این اثر بعد از انواع فعالیتهای بدنی از جمله راه رفتن، دویدن و بازیهای تیمی (مانند فوتبال و بسکتبال) نشان داده شده است. اما این اثر فقط حدود یک ساعت طول میکشند، بنابراین فرصتهای منظم برای فعال بودن در طول روز مدرسه مهم است. مسئله جالب دیگر این است که جوانانی که از تناسب اندام بالاتری برخوردارند، در مقایسه با کودکان با تناسب کمتر، معمولا تمرکز بالاتری را از خود نشان میدهند.
به عنوان مثال، جوانانی که از تناسب قلبی-تنفسی بالاتری برخوردارند، تمرکز بهتری نسبت به افراد با تناسب کمتر دارند. بنابراین بر اساس شواهد موجود، فعالیت بدنی منظم برای بهبود تمرکز در کودکان بسیار مهم است. اگرچه شواهد کمتری از این موضوع در بزرگسالان وجود دارد، اما تحقیقات هنوز نشان میدهد که دورههای حاد فعالیت بدنی، مانند 20 دقیقه پیادهروی یا دویدن سریع، تمرکز را تا یک ساعت بعد افزایش میدهند.
در مطالعات همچنین نشان داده شده است که داشتن استراحت برای انجام فعالیتهای بدنی در طول روز کاری باعث بهبود تمرکز و خلق و خوی فرد میشود. هر دو نیز میتواند باعث بهبود بهرهوری شوند. نشان داده شده است که فعالیت بدنی و سطح بالاتر آمادگی جسمانی در بسیاری از قسمتهای عملکرد مغز از جمله تمرکز در افراد 65 ساله و بالاتر مفید است.
ما اطلاعات زیادی در مورد مکانیزمی که باعث افزایش تمرکز بر اثر فعالیت بدنی میشود، در اختیار نداریم. اما فکر میکنیم که ممکن است این موضوع توسط برخی از مکانیسمهای روانشناختی ایجاد شود؛ مانند احساس هوشیاری بیشتر و داشتن روحیه بهتر به دنبال فعالیت بدنی که باعث بهبود تمرکز میشود. افزایش جریان خون به مغز و تغییر در قسمتهایی از مغز که در حین و بعد از ورزش فعال میشوند نیز پیشنهاد شده است.
حرکت کنید
اما کدام نوع ورزش بهتر است؟ پاسخ این سوال بسیار ساده است، میتوان گفت که این امر به موارد زیادی بستگی دارد. برخی شواهد نشان میدهد که هر ورزشی که نیاز به تصمیمگیری دارد (مانند بازیهای تیمی، مانند فوتبال و هاکی)، ممکن است برای تمرکز مفید باشد. به این دلیل که مغز شما در حین انجام این نوع ورزشها درگیر آن میشود.
اما تحقیقات همچنین نشان میدهد هر ورزشی که بسیار شدید یا طاقتفرسا باشد، مانند تمرینات تمرینی با شدت زیاد، ممکن است حداقل در کوتاهمدت بر تمرکز تأثیر منفی بگذارد، به این دلیل که وقتی خسته میشوید، تمرکز کردن بسیار دشوار میشود. با این حال، این موضوعی که در تحقیقات واضح است این است که بلافاصله پس از ورزش، فعالیتهای کوتاه مدت و متوسط، بهبود تمرکز افزایش مییابد. این ممکن است شامل پیادهروی سریع، دویدن یا حتی یک چرخه ورزش آرام باشد.
اما بهترین نوع فعالیت بدنی فعالیتی است که از آن لذت ببرید و به راحتی در زندگی روزمره گنجانده شود. در نهایت، افراد باید بتوانند به طور منظم فعالیت بدنی انجام دهند تا هم مزایای فوری و هم دراز مدت آن را دریافت کنند. بنابراین اگر در طول روز کاری وقت زیادی را پشت میز خود مینشینید، وقفههای منظم فعالیت به شما کمک میکند تا تمرکز خود را روی کاری که انجام میدهید، حفظ کنید. این کار میتواند شامل پیادهروی کوتاه به مرکز خرید یا اطراف شهر باشد.