پلتفرم بازیسازی و گیمینگ محبوب روبلاکس (Roblox) این بار نه بهخاطر مشکلات فنی یا حریم خصوصی، بلکه بهدلیل اتهام «تبلیغ الجیبیتی» در روسیه مسدود شده است!
بر اساس گزارش رویترز، نهاد ناظر بر ارتباطات و رسانههای روسیه، «روسکومنادزور» (Roskomnadzor)، دسترسی به روبلاکس را در این کشور مسدود کرده است. این سازمان مدعی شده که سازندگان و محتوای این پلتفرم «مواد افراطی» و «تبلیغات الجیبیتی» منتشر میکنند و روبلاکس «سرشار از محتوای نامناسبی است که میتواند بر رشد معنوی و اخلاقی کودکان تأثیر منفی بگذارد».
روسیه و جنگ تمامعیار علیه «جنبش بینالمللی الجیبیتی»
این تصمیم در خلأ گرفته نشده است. روسیه طی سالهای اخیر موجی از محدودیتها را علیه آنچه مقامات این کشور «جنبش بینالمللی الجیبیتی» مینامند، اعمال کرده است. از رسانههای داخلی گرفته تا پلتفرمهای جهانی، تقریباً هر جایی که اشارهای به حقوق همجنسگرایان یا افراد تراجنسیتی داشته باشد، زیر ذرهبین قرار میگیرد.
نمونه تازه این فشارها، ماجرای اپلیکیشن یادگیری زبان «دولینگو» است. طبق گزارشها، مقامات روسیه این شرکت را وادار کردهاند تا هر نوع اشاره به آنچه «روابط جنسی غیرسنتی» خوانده میشود را از محتوای آموزشی خود حذف کند. این در حالی است که پیشتر هم شبکههای اجتماعی، وبسایتها و سازمانهای مختلف بهدلیل نقض قانون موسوم به «تبلیغات الجیبیتی» در روسیه جریمه شدهاند.
براساس این قانون، هرگونه «ترویج» یا نمایش روابط همجنسگرایانه بهعنوان امری عادی یا قابلقبول، میتواند مصداق جرم تلقی شود. دادگاههای روسیه مرتباً علیه شرکتها و نهادهایی که متهم به نقض این قانون میشوند، حکم جریمه مالی صادر میکنند. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، حتی حمایت از حقوق دگرباشان جنسی را حرکتی «در مسیر شیطانپرستی آشکار» توصیف کرده است؛ اظهارنظری که تصویر روشنی از نگاه حاکمیت به این موضوع ارائه میدهد.
روبلاکس زیر فشار روسیه؛ اما مسئله واقعی چیز دیگری است
روبلاکس سالهاست بهخاطر ساختار باز و متکی بر محتوای تولیدشده توسط کاربر (UGC)، به محلی حساس و بحثبرانگیز تبدیل شده است. کارشناسان ایمنی آنلاین بارها هشدار دادهاند که این محیط میتواند برای کودکان، اگر بدون نظارت استفاده شود، خطرناک باشد. گزارشهای متعددی از سوءاستفاده جنسی، حضور شکارچیان کودکان و انتشار محتوای نامناسب در این پلتفرم منتشر شده است؛ مسائلی که بعضی کشورها مثل عراق و ترکیه را هم به سمت ممنوعیت یا محدودیت جدی روبلاکس سوق داده است.
جالب اینجاست که در بیانیههای رسمی مقامات روسیه، تمرکز اصلی روی موضوع «ارزشهای خانوادگی» و «تبلیغات الجیبیتی» است و نه روی چالشهای واقعی و مستند مربوط به امنیت کودکان در فضای آنلاین. در واقع، بحث اصلی بیشتر رنگ سیاسی و ایدئولوژیک دارد تا دغدغههای فنی و ایمنی دیجیتال.
روبلاکس؛ یکی از پرطرفدارترین پلتفرمهای سرگرمی جهان
با وجود تمام این حواشی، روبلاکس همچنان یکی از بزرگترین پلتفرمهای سرگرمی و بازی در جهان است. این سرویس فقط یک بازی ساده نیست؛ کاربران، بهویژه کودکان و نوجوانان، در آن جهانهای مجازی میسازند، با دیگران تعامل میکنند، و حتی تجربههای شبهمتاورسی خلق میکنند. ترکیب ابزار ساخت بازی، سیستم اقتصادی درونبرنامهای و شبکه اجتماعی، روبلاکس را به اکوسیستمی پیچیده تبدیل کرده است.
طبق آمار منتشرشده، روبلاکس در سهماهه سوم سال جاری میلادی بهطور متوسط بیش از ۱۵۱ میلیون کاربر فعال روزانه داشته است؛ عددی که آن را در کنار پلتفرمهایی مثل فورتنایت و ماینکرفت در صدر محبوبترین تجربههای دیجیتال برای نسلهای جدید قرار میدهد. این حجم از کاربر بهمعنای آن است که هر تصمیم سیاسی، فیلترینگ یا تغییر سیاست پلتفرم، میتواند میلیونها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار دهد.
شرکت روبلاکس هم در سالهای اخیر تلاش کرده از زیر بار انتقادها شانه خالی نکند. این پلتفرم شروع به سختگیری بیشتر روی محتوای تولیدشده توسط کاربران کرده، سیستمهای گزارشدهی و نظارت را توسعه داده و محدودیتهای سنی جدیدی برای برخی تجربهها و بازیها اعمال کرده است. با این حال، با توجه به مقیاس عظیم روبلاکس و خلاقیتی که کاربران در دور زدن فیلترها از خود نشان میدهند، حل کامل چالشهای ایمنی کار سادهای به نظر نمیرسد.
