منبع باز بودن سیستم عامل اندروید به بسیاری از شرکتها امکان تولید پوستههای سفارشی و رابط کاربری مخصوص خود برای گجتهای اندرویدی را میدهد. ممکن است رابط کاربری برای شما هم یکی از معیارهای انتخاب گوشی یا تبلت باشد، اما چرا شرکتها از پوسته اصلی اندروید و رابط کاربری سادهای که گوگل در نظر گرفته استفاده نمیکنند؟
گرچه به طور عامیانه به این مجموعه تغییرات ظاهری پوسته گفته میشود، اما گاهی اوقات و در بعضی نسخهها این تغییرات بسیار عمیقتر از دستکاری در شکل ظاهری این سیستم عامل است. این پوستهها یا تمها به طور کلی Launcher نامیده میشوند، زیرا اپلیکیشنهای دیگر از روی آنها Launch یا اجرا میشوند. اما دلایل وجود لانچرها و رابطهای کاربری مختلف:
۱. تفکیک و تمایز
متفاوت بودن یکی از مهمترین دلایل تولید کنندگان گجتهای اندرویدی در ساخت و استفاده از رابط کاربری اختصاصی است، به ویژه این که در شرایط فعلی مشخصات فنی و سخت افزاری دستگاهها تقریبا مشابه است. در واقع سخت افزار گوشیها و تبلتهای امروزی در بخشهای مختلف مانند دوربین، صفحه نمایش و کیفیت ساخت به حد قابل قبولی رسیدهاند و تجربه کاربری دیگر منحصر به مشخصات فنی دستگاهها نیست و هنگامی نقش سخت افزار اهمیت مییابد که بحث قیمت در میان باشد و بخواهیم به خاطر کاهش قیمت از سخت افزار ارزانتر و ضعیفتری استفاده کنیم.
معمولا سازندگان تلاش میکنند تا نقطه ضعفها و کمبودهای نسخه اصلی یا به عبارت عامیانه اندروید خام را رفع و یا بر روی ویژگیهای نرم افزاری جدید تمرکز کنند، این دقیقا نقطه آغاز تولید یک رابط کاربری از سوی سازندگان گجتها و یا تولید پوستههای سفارشی از طرف تولید کنندگان شخص ثالث است.
تولید یک پوسته سفارشی برای سازندگان گوشیهای اندرویدی هزینه زیادی دارد و فشار زیادی بر منابع مهندسی آنها وارد میکند، بنابراین زمان و دقت زیادی صرف آن میشود.
۲. حفظ کاربر
زمانی که سازنده با رابط کاربری خود توانست کاربر را به خرید گوشی یا تبلت خود متقاعد کند، قدم بعدی سعی در حفظ مصرف کنندگان فعلی و گسترش تعداد آنهاست. به طور ذاتی انسانها زود به شرایط اطراف خود عادت میکنند، همین عادت باعث میشود که با رابط کاربری که از آن رضایت دارند خو بگیرند و تمایلی به امتحان رابطهای دیگر نداشته باشند. سازندگان هم به خوبی این موضوع را درک کردند و پیوسته در حال توسعه رابط کاربری و نرم افزار خود هستند.
این موضوع برای تولید کنندگان بزرگی مانند سامسونگ، الجی، هوآوی و … که سهم بیشتری از بازار دارند، اهمیت بیشتری دارد. به همین دلیل این شرکتها با مشخصات سخت افزاری عالی، عادت مشتریان به رابط کاربری و افزودن ویژگیهای نرم افزاری جدید باعث میشوند تا حتی اگر کاربر از رابط همیشگی خود خسته یا دلزده شد، تحمل کند و به استفاده از این رابط کاربری ترغیب شود. تولید کنندگانی مانند وان پلاس و میزو که سهم کمتری دارند هم با پرسیدن نظر کاربران نسبت به رابط کاربری مورد علاقهشان و نصب تعداد کمتری اپلیکیشن پیش فرض قصد دارند بازار مشتریان خود را توسعه داده یا حداقل کاربران فعلی خود را حفظ کنند.
در واقع هدف اصلی این است که کاربران به یک پوسته علاقه مند شده و از آن به عنوان ملاک خرید گجتهای بعدی خود استفاده کنند تا در نهایت فروش محصولات جدید شرکتها رشد داشته باشد.
۳. قرار دادن خدمات اضافی
معمولا رابطهای کاربری و لانچرهای اندرویدی با اپهای خاص خود همراه هستند. این یک فرصت مناسب برای تولیدکننده است که سرویسهای مورد نظر خود را (که در جذابتر شدن رابط و دستگاه نقش دارند) به این پلتفرم اضافه کنند.
برای مثال، استفاده از سرویسهای خاص یک تولیدکننده برای پرداخت موبایلی، فروشگاه نرم افزاری این شرکت، سرویسهای ذخیره سازی ابری که اطلاعات خود را در آن ذخیره کردهاید و بسیاری از قابلیتهای دیگر با خرید یک تلفن جدید از برندی دیگر غیر قابل دسترسی میشوند یا دسترسی به آنها سخت میشود.
اتصال رابط کاربری و دستگاه با سرویسهای آنلاین اختصاصی یکی دیگر از راههای موفقیت شرکتهاست. اپل را میتوان یکی از موفقترینها در این حوزه نامید که با وابسته کردن سخت افزار و نرم افزار و سرویسهای مختلف خود به یکدیگر توانسته مشتریان خود را حفظ کرده و هر ساله به تعدادشان هم اضافه کند. گوگل هم پس از اپل قرار میگیرد که البته سهم گوگل از سخت افزار کمتر است و بیشتر تمرکز و کنترلش بر روی سیستم عامل و سرویسهاست. نکته کلیدی این است: هر شرکتی که بتواند سیستم عامل را به کنترل خود درآورد، بهتر میتواند از آن منفعت کسب کند و در دنیای اندروید هم رابط کاربری و اپهای پیش فرض پس از خود سیستم عامل نقش مهمی ایفا میکنند. بنابراین شرکتهای بزرگ علاوه بر رابط کاربری خود سرویسهای اختصاصی هم دارند که در این رابط گنجانده شده و همراه آن عرضه میشود، برای مثال سامسونگ خدماتی مانند backups، سیستم پرداخت موبایلی، موزیک و فروشگاه نرم افزاری خاص خود را دارد.
۴. افزودن امکاناتی فراتر از نسخه اصلی اندروید
اما نکته مهم دیگر این است که یک سیستم عامل شخص سازی شده به سازندگان امکان میدهد تا ویژگیهایی را که نسخه خام اندروید از آن پشتیبانی نمیکند به دستگاه خود اضافه کنند. اسکنر اثر انگشت، Multi-Window و اسکنر عنبیه چشم همگی ویژگیهایی هستند که سامسونگ زمانی آنها را در سری گلکسی قرار داد که اندروید خام از آنها بیبهره بود و بعدها به این سیستم عامل اضافه شدند. یکی دیگر از مزیتها هم بالا بردن امنیت دستگاه است که با افزودن یا یکپارچه کردن لایههای امنیتی سیستم عامل انجام میگیرد.
با تمام این تفاسیر به یک نتیجه کلی میرسیم که امروز دیگر برتری یک رابط کاربری بر دیگری ملاک نیست. در واقع تمام رابطهای موجود کاربردی هستند و احتمال وجود نقاط منفی در آنها کم است. در اوایل عمر اندروید بعضی از رابطهای کاربری وجود داشتند که به عنوان یک افتضاح از آنها یاد میشد، اما حال با پیشرفت اندروید خالص و تلاش بسیار گوگل برای هر چه کاربردیتر کردن این سیستم عامل، سازندگان گجتهای اندرویدی هم انگیزه بیشتری برای ارتقا ویژگیهای نرم افزاری و رابط کاربری خود پیدا کردهاند.
از طرفی شاهد حضور لانچرهای متنوع با ویژگیهای مختلف هستیم که میتوان به راحتی آنها را نصب و جایگزین رابط کاربری خود کنیم و محیط یکنواخت و همیشگی که تولیدکننده در نظر گرفته را تغییر دهیم.