وقتی صحبت از امنیت در بین سیستم عامل‌ها می‌شود، اندروید شهرت خوبی در این زمینه ندارد و در نتیجه سوالی که به وجود می‌آید این است که آیا کاربر باید برای دستگاه اندرویدی خود آنتی‌ویروس تهیه و نصب کند؟ در این مطلب سعی می‌شود تا ضمن بررسی خطرات مختلف، در نهایت پاسخی به این سوال داده شود.
مطئنا کاربران با عواقب بعضا فاجعه‌بار وجود ویروس و بدافزارهای مختلف بر روی کامپیوترهای خانگی آشنایی کافی دارند، اما حالا این خطرات گوشی‌های هوشمند و تبلت‌های ما را نیز هدف گرفته‌اند. این خطرات موازات با رشد فناوری روز به روز گسترده‌تر و پیشرفته‌تر می‌شوند.
راه‌های مختلف زیادی برای آلوده شدن گوشی هوشمند به یک بدافزار وجود دارد. حتی اگر تا به امروز فکر می‌کردید پلی استور مکان امنی است، باید در این خصوص تجدید نظر کنید. با وجود آن که Adrian Lugwig، مهندس ارشد سابق امنیت گوگل بیان کرده بود که اعتقاد دارد بسیاری از کاربران اندروید نیازی به استفاده از آنتی‌ویروس‌ها ندارند، اما تنها در سال 2017 گوگل بیش از هفتصد هزار بدافزار را از پلی استور خود حذف کرد. مطمئنا وجود این بدافزارها در جایی مانند پلی استور در وهله اول حس امنیت را به کاربر القا نخواهد کرد.
نرم‌افزارهای مخرب می‌توانند در قالب نرم‌افزارهایی کاربردی یا حتی به صورت تقلیدی از نرم‌افزارهای مشهور اندرویدی به وجود آمده و به کاربر عرضه شوند. این نرم‌افزارها می‌توانند در پلی استور یا به صورت APK به اسمارت‌فون ما وارد شوند. همچنین امکان دارد دستگاه از طریق الحاقیه‌های ایمیل، پیامک‌ها، لینک‌های دانلود و … به صورت ناخواسته بدافزاری را دریافت کند.
انواع مختلفی نیز از بدافزارها وجود دارد؛ از AdWare که با نشان دادن تبلیغات گوناگون کاربر را کلافه می‌کند تا تروجان‌هایی که از افراد اخاذی می‌کنند. جدول زیر برخی از انواع مختلف این بدافزارها و همچنین شیوه شیوع آنها را در سال 2016 تا 2017 نشان می‌دهد. جدای از نوع بدافزار، هر نرم‌افزار مخربی که وارد گوشی هوشمند یا تبلت ما شود، می‌تواند اثرات و عواقب گوناگون خود را داشته باشد؛ مانند سرقت اطلاعات کارت‌های اعتباری یا گم شدن همیشگی برخی اطلاعات و فایل‌های موجود بر روی دستگاه. این نرم افزارها همچنین می‌توانند برای همیشه دستگاه شما را خراب و غیرقابل استفاده نمایند.
در بحث امنیت اسمارت‌فون‌ها، گاهی اوقات رفتار خود کاربر مخرب‌تر از هر بدافزاری عمل می‌کند. به عنوان مثال قرار دادن پین کد های ساده‌ای همچون 1234 می‌تواند زودتر از یک ویروس گوشی شما را در معرض خطر قرار دهد. اما کارهایی وجود دارد که می‌توان با رعایت آنها از وقوع خطرات پیشگیری کرد. کارهایی به غیر از نصب یک آنتی‌ویروس مانند باز نکردن لینک‌ها و متعلقات ناشناخته و مشکوک و نصب نکردن برنامه‌ها از طریق APK و خارج از پلی استور. در این خصوص بررسی قسمت app permissions می‌تواند بسیار کارایی داشته باشد.
نظرات موافقین و مخالفین نصب آنتی‌ویروس
کسی نمی‌تواند ادعا کند که دستگاهش در معرض خطر نیست و احتمال ندارد دریافت و نصب نرم‌افزاری به اشتباه موجب بروز آسیب‌هایی شود. شاید این قضیه وقتی بدتر می‌شود که بدانیم حتی بعد از آلودگی نیز امکان دارد تا مدت زمان زیادی بی‌خبر بمانیم، تا وقتی که شاید رقم بزرگی در قبض هزینه کارت‌های اعتباری ما را نسبت به گوشی هوشمند خود مشکوک کند. شاید حتی به جرات بتوان گفت نصب یک آنتی‌ویروس تنها راه برای نجات دستگاه اندرویدی خواهد بود.
نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس موجود برای اندروید سیستم عملکردی مشابه با نرم‌افزارهای موجوی بر روی کامپیوترهای خانگی را دارند. به محض نصب می‌توان فایل‌های موجود بر روی گوشی را برای یافتن نرم‌افزاری مخرب اسکن کرد. برعکس آنتی‌ویروس‌های سیستم خانگی، آنتی‌ویروس‌های اندرویدی به محض یافتن خطر یا فایلی مخرب آن را پاک نمی‌کنند و کاربر باید به صورت دستی پس از شناسایی اقدام به حذف آن کند.
تمامی ویروس‌ها و همچنین آنتی‌ویروس‌ها به‌روز نیستند و البته ویژگی‌های مشابهی نیز ندارند. برخی از این نرم‌افزارها ویژگی‌های مطلوبی دارند که به شدت برای کاربر و گوشی هوشمند مفید خواهد بود. از جمله معروف‌ترین اپلیکیشن‌ها در این زمینه می‌توان به CM Security، کسپرسکای، AVG، اواست، نورتون و … اشاره کرد. برخی از این نرم‌افزارها خدماتی رایگان ارایه کرده و برخی نیز بابت انجام کار خود مبلغی را از کاربر دریافت می‌کنند. اگرچه هیچ کدام از نرم‌افزارهای گفته شده جای عقل سلیم و رعایت نکته‌های امنیتی را نمی‌گیرند، اما آنتی‌ویروس‌ها می‌توانند بدافزارها را شناسایی و حذف کنند.
البته هر کدام از این نرم‌افزارها مشکلات خود را نیز دارند. اگر تصمیم به دریافت و نصب یکی از این نرم‌افزارها گرفته‌اید، باید بدانید استفاده از آنتی‌ویروس مصرف باتری را افزایش می‌دهد، فضای حافظه را اشغال می‌کند و با نشان دادن نوتیفیکیشن‌های آزاردهنده از سرعت پردازشی می‌کاهد. طبیعتا نحوه تاثیرگذاری این نرم‌افزارها بر روی دستگاه اندرویدی رابطه مستقیمی با نحوه کار کاربر با آنها دارد، اما مطمئنا بسیاری از کاربران سیستم عامل اندروید با تهدیدی مواجه نیستند که بابت آن بخواهند عملکرد گوشی هوشمند یا تبلت خود را کاهش دهند. به خصوص با به وجود آوردن Google Play Protect که نرم‌افزار را پیش از نصب توسط کاربر اسکن کرده و بابت امنیت آن مطمئن می‌شود.
با وجود مطالب گفته شده می‌توان نتیجه گرفت استفاده یا عدم استفاده از یک آنتی‌ویروس رابطه مستقیمی با عملکرد و ریسک‌پذیری شما دارد.
