هزینه ساخت یک جنگنده نسل ششم نیروی هوایی آمریکا چقدر است؟!

مردم آمریکا تازه در حال بیرون آمدن از شوک شنیدن قیمت تمام شده و هزینه‌های نگهداری جنگنده پیشرفته F-35 بودند که اکنون خبر برنامه‌ریزی ایالات متحده برای جایگزینی جنگنده‌های قدرتمند F-22 رپتور و F-15 ایگل با یک هواپیمای فوق‌پیشرفته نسل ششمی، آنها را این بار به کما فرستاد. طبق برآورد‌های اولیه قیمت هر فروند از این جنگنده بالغ بر 300 میلیون دلار (حدود سه هزار میلیارد تومان) تخمین زده می‌شود!

این رقم طی مطالعه‌ای با عنوان”بررسی هزینه جایگزینی ناوگان فعلی نیروی هوایی ارتش آمریکا” بدست آمده است که متن کامل آن توسط اداره بودجه کنگره آمریکا (CBO) منتشر شده است و خبر آن برای اولین بار توسط Defense News رسانه‌ای شد. در این گزارش سعی شده است تا دقیق‌ترین برآورد‌ها از هزینه ساخت و تجهیز جت جنگنده راهبردی آینده نیروی هوایی ارتش آمریکا به نام Penetrating Counter Air (نفوذگر آسمان) که به اختصار PCA خوانده می‌شود، انجام گیرد.

طبق هدف‌گذاری صورت گرفته قرار است جنگنده PCA، در سال 2030 با آغاز خدمت خود، جایگزین دو مدل از بهترین جنگنده‌های کنونی ناوگان یعنی F-22 و F-15 شود. برخلاف جنگنده F-35 که به منظور انجام هر دو ماموریت نبرد هوا به زمین و هوا به هوا طراحی و به کار گرفته شده، تمام توان و توجه جنگنده PCA تنها برای نبرد در آسمان متمرکز گشته تا بتواند با شایستگی از عهده مقابله با تهدید‌های بالقوه هوایی فعلی از جمله جنگنده روسی سوخو Su-57 و جنگنده چینی J-20، برآید!

CBO تخمین زده است برای این کار در مجموع 414 فروند جنگنده جدید نیاز است و قیمت هر جنگنده PCA نیز 300 میلیون دلار خواهد بود. کافیست این رقم را با قیمت کنونی جنگنده F-35 که تنها 94 میلیون دلار است، مقایسه کنید! اما چرا اینقدر گران؟ در پاسخ باید گفت، طبیعتا برای اینکه جنگنده PCA لیاقت بردوش کشیدن بار وظایف محوله هر دو جنگنده دیگر F-22 و F-15 را به صورت یکجا داشته باشد و به جانشینی قابل، برای آنها بدل شود، باید در بسیاری از جنبه‌ها به پیشرفت‌های چشمگیری هم نایل گردد.

برای مثال جنگنده نسل بعد باید دارای راداری قدرتمند‌تر از رادار فعلی آرایه الکترونیکی اسکن فعال AN/APG-77 جنگنده F-22 باشد تا بتواند جنگنده‌های مخفی‌کار دشمن را راحت‌تر و از فواصل دورتری شناسایی نماید (زیرا در زمان طراحی و ساخت جنگنده F-22 هنوز هیچ جنگنده مخفی‌کار دشمنی در دنیا وارد خدمت نشده بود).

همچنین جنگنده PCA باید قابلیت مخفی‌کاری خود را به خصوص در مقابل رادار‌های فرکانس پایین، افزایش دهد. یکی از ایده‌های طراحی که برای بهبود این قابلیت مطرح شده است، حذف تثبیت‌کننده عمودی دم هواپیما درست مانند بمب‌افکن B-2 Spirit است (طرح مفهومی در عکس اول را مشاهده کنید).

همانطور که از نام آن نیز بر می‌آید ویژگی که باید در این جنگنده به حد اعلا برسد، قابلیت نفوذ گسترده به حریم هوایی دشمن است. بازگشت پیروزمندانه از جنگ با قدرت‌های بزرگ، که مستلزم نفود بالا به درون شبکه ملی و پیچیده دفاع هوایی در قلمرو هوایی دشمن از جمله روسیه و چین که تنها با کمک راداری با برد بسیار طولانی محقق خواهد شد. جنگنده PCA باید قادر به اسکورت بمب‌افکن‌های جدید نیروی هوایی آمریکا یعنی B-21 Raider در عمق فضای هوایی دشمن باشد، تا خدمه بمب‌افکن بتوانند به اهداف از پیش تعیین شده دست یافته و به سلامت به آشیانه بازگردند!

طبیعتا پرواز‌های طولانی مدت بر فراز خاک دشمنان قدرتمند، علاوه بر رادار پیشرفته‌تر، نیاز به تسلیحات برتر و بزرگتری در داخل بدنه مخفی‌کار جنگنده PCA هم خواهد داشت، که باید اعتراف نمود موشک‌های هوا به هوای فعلی جنگنده F-22 رپتور، به درد چنین کاری نخواهد خورد! این بدین معنا است که جنگنده PCA نسبت به جنگنده‌های F-22 و F-15، از لحاظ جثه جت بزرگ‌تری هم خواهد بود.

همین‌طور که احتمالا اطلاع دارید، جنگنده‌های مخفی‌کار امکان حمل تسلیحات و مخازن سوخت در خارج و بیرون بدنه را ندارند، زیرا اتصال و نصب هرگونه شی دیگری بر زیر یا روی بال‌ها سبب بیشتر شدن مقطع راداری هواپیما شده و ویژگی مخفی‌کار بودن آن به خطر می‌افتد و احتمال شناسایی شدن توسط رادار‌های دشمن به شدت افزایش می‌یابد. بنابراین تنها راهکار قرار گرفتن تمامی تسلیحات و مخازن سوخت در داخل بدنه است که با توجه به این مسئله هرچه اندازه موشک‌ها یا مخازن سوخت و تعدادشان بیشتر شود، حجم و سایز جنگنده نیز بزرگ‌تر خواهد شد.

به علاوه فناوری، مواد و امکانات مورد نیاز برای ایجاد قابلیت مخفی‌کاری اصلا ارزان نیست. در این رابطه CBO هشدار داده است که دیگر هواپیما‌های مخفی‌کار همانند بمب‌افکن B-2 و جنگنده‌های F-22 و F-35 به سبب نرخ پایین تولید و کاهش خرید کل، تجربه افزایش هزینه‌ها را داشته‌اند، بنابراین این مورد در رابطه با جنگنده PCA نیز صدق خواهد کرد و ممکن است هزینه‌ها مربوط به آن نیز بدل به یک معضل برای نیروی هوایی آمریکا گردد.

در حقیقت این برچسب قیمت نجومی که بر روی جنگنده PCA زده شده است از هم اکنون یک مشکل جدی برای پنتاگون محسوب می‌شود. به همین علت اداره بودجه کنگره پیشنهاد کرده است با توجه به قیمت سرسام‌آور جنگنده PCA، بهتر است نیروی هوایی با اعلام غیرقابل پرداخت بودن هزینه‌های ساخت و نگهداری جنگنده فوق‌پیشرفته PCA، درخواست خرید جنگنده‌های F-35A بیشتری را بدهد. همچنین نیروی هوایی می‌تواند با ارتقای جنگنده‌های F-22 رپتور با سیستم‌های مدرن الکترونیکی F-35، آنها را نیز مدرن سازد. درست مانند کاری که شرکت لاکهید‌مارتین قصد دارد برای ژاپنی‌ها انجام دهد!