دانشمندان در داخل سنگ فضایی مرموزی به نام شهابسنگ آلنده (Allende) که در سال 1969 به صحرای مکزیک برخورد کرده بود، موادی بینستارهای یافتهاند که سن آنها به قبل از شکلگیری منظومه شمسی برمیگردد و ساختار آنها بهگونهای است که با دانستههای قبلی ما درباره این نوع مواد کاملا متفاوت است.
یافتن چنین مواد بسیار قدیمی که حاوی گردوغبار ستارهای که دانشمندان به آنها، ذرات پیشاخورشیدی (presolar grains) میگویند، واقعا بسیار نادر است.
چند هفته پیش، تیمی از دانشمندان اعلام کردند که ذرات پیشاخورشیدی کشفشده در داخل یک شهابسنگ دیگری که در سال 1969 در استرالیا به زمین برخورد کرده، حاوی قدیمیترین ماده شناختهشده بر روی سیاره زمین است که سن آن به ۵ تا ۷ میلیارد سال قبل بازمیگردد.
سن منظومه شمسی ما چیزی در حدود ۴.۶ میلیارد سال است، بنابراین باید بگوییم که این سنگها دارای موادی هستند که قدمت آنها به زمانهای اولیه شکلگیری کیهان برمیگردد.
حالا در مطالعه جدیدی که توسط دانشمندان دانشگاه واشنگتن انجام گردیده، نوعی ذرات پیشاخورشیدی در داخل شهابسنگ آلنده پیدا شده که با آنچه که ما تابهحال درباره مواد بینستارهای میدانستیم در تناقض است.
این ذرات کشفشده، از جنس ماده کاربید سیلیسیوم (SiC) هستند که در داخل نوعی ناخالصی به نام کوریوم ماری (بعد از کشف عنصر کوریوم توسط ماری کوری) قرار گرفتهاند.
Olga Pravdivtseva، فیزیکدان و پژوهشگر کیهانشیمی میگوید: موضوع جالب این است که ذرات پیشاخورشیدی یافتهشده در داخل شهابسنگ آلنده، با دانستههای ما درباره نحوه شکلگیری منظومه شمسی همخوانی ندارند، چراکه این ذرات نمیتوانند در محیطی که حاوی ناخالصیهای کوریوم ماری است دوام بیاورند.
ناخالصی کوریوم ماری، قبلا بهعنوان یک ماده شیمیایی با ارزش در داخل شهابسنگها شناخته شده است که یک ترکیب معدنی غنی از کلسیم و آلومینیوم (CAI) بوده و قدیمیترین ماده جامد شکلگرفته در منظومه شمسی ماست. اما در مورد شهابسنگ آلنده آنچه که باعث شگفتی دانشمندان شده این است که ذرات پیشاخورشیدی نمیتوانند در داخل این ناخالصی وجود داشته باشند.
دانشمندان فکر میکنند که CAIها، در شرایط بسیار داغ سحابی خورشید که توده متراکمی از گاز و گردوغبار بوده شکل گرفتهاند. آنها در مقاله خود نوشتهاند: تقریبا پذیرفته شده است که CAIها در داخل سحابی خورشید و در درجه حرارتهای بالای ۱۳۰۰ درجه سانتیگراد تشکیل شدهاند؛ یعنی در جایی که ذرات پیشاخورشیدی هرگز نمیتوانند دوام بیاورند. CAIها سپس به سایر مناطق سحابی که در آنجا بههمپیوستگی سیارهها اتفاق افتاده منتقل شدهاند.
تیم تحقیق در آزمایشهای خود با حرارت دادن نمونه کوچکی از کوریوم ماری، متوجه اثرات گازی شدند که وجود ذرات پیشاخورشیدی در داخل CAIها را تایید میکرد؛ یعنی کشف ترکیب غیرمنتظرهای از مواد شیمیایی که ما را مجبور میکند تا دانستههای خود را درباره سحابی خورشید در چندین میلیارد سال گذشته مورد بازنگری قرار دهیم. Pravdivtseva میگوید: این کشف، بهلحاظ تجربی، واقعا فوقالعاده است.
دانشمندان نمیدانند که ماده کاربید سیلیسیوم چگونه از فضای میانستارهای به داخل این مواد جامد بسیار قدیمی انتقال یافته است. گرچه CAIها بهعنوان قدیمیترین مواد منظومه شمسی، بهطور گسترده مورد مطالعه محققان قرار گرفتهاند، اما همچنان سوالاتی درباره طبیعت و منشا آنها، نحوه توزیعشان در بین شهابسنگهای اولیه و رابطهشان با سایر عناصر شهابسنگی وجود دارند که هنوز جوابی برای آنها پیدا نشده است.
یافتههای مطالعه حاضر در مجله Nature Astronomy چاپ شدهاند.