دانشمندان می‌گویند که در چندین هزار سال پیش، مردم بومی گوندیتیمارا (Gunditjmara) در مناطق جنوب‌غرب ایالت ویکتوریای استرالیا، شاهد یک اتفاق واقعا عظیم بوده‌اند.
در بین بومیان استرالیا، یک داستان شفاهی بسیار قدیمی وجود دارد که در طول سالیان متمادی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. این داستان می‌گوید که یک خدای باستانی در هزاران سال پیش، به کوه آتشفشانی Budj Bim تبدیل شده است. حالا تقریبا ۴۰ هزار سال بعد از آن، شواهد علمی جدید نشان می‌دهند که این داستان ممکن است چیزی بیش از یک افسانه خیالی بوده باشد.
دانشمندان استرالیایی با اندازه‌گیری قدمت مواد معدنی موجود در منطقه جنوب‌غرب ویکتوریا، احتمال می‌دهند که ریشه این افسانه قدیمی ممکن است به دو انفجار آتشفشانی تاریخی برگردد که حدود ۳۷ هزار سال پیش در این منطقه رخ داده‌اند. اگر این موضوع صحت داشته باشد، ما احتمالا با قدیمی‌ترین داستان نقل‌شده در روی زمین روبه‌رو هستیم.
Erin Matchan، زمین‌شناس از دانشگاه ملبورن استرالیا می‌گوید: اگر داستان‌های مربوط به Budj Bim، ربطی به فعالیت‌های آتشفشانی این کوه در آن زمان داشته باشند، بنابراین می‌توانیم بگوییم که این داستان‌ها، قدیمی‌ترین سنت‌های شفاهی موجود بر روی زمین بوده‌اند.
تا به امروز، شواهد مربوط به قدیمی‌ترین انسان‌های ساکن قاره استرالیا، از طریق انجام سن‌یابی رادیوکربن یا سن‌یابی لومینسانس نوری (OLS) بر روی نمونه‌های به‌جامانده از ذغال چوب یا رسوبات باقی‌مانده از پناهگاه‌های سنگی به‌دست آمده‌اند.
متاسفانه به علت نبود مصنوعات سرامیکی و سازه‌هایی که از دوران بومیان استرالیا باقی مانده باشند، یافتن نمونه‌های باستان‌شناسی به یک چالش اساسی تبدیل شده است. محققان می‌گویند که تنها شش سایت باستانی در جنوب‌شرق استرالیا وجود دارند که قدمت‌شان به بیش از ۳۰ هزار سال پیش برمی‌گردد؛ هرچند که شواهدی از سایر نقاط این قاره نشان می‌دهند که انسان‌ها ممکن است حدود ۶۵ هزار سال پیش یا حتی قبل‌تر از آن، در این قاره ساکن شده باشند.
خوشبختانه، پیشرفت‌های تکنولوژیکی صورت‌گرفته در تکنیکی به نام سن‌یابی آرگون-آرگون (argon–argon dating) می‌تواند روش‌های جدیدی را برای حدس زدن قدمت سنگ‌های آتشفشانی موجود در مناطق جنوب‌شرق استرالیا فراهم کند؛ به‌ویژه اگر این روش‌ها، در کنار تفسیرهای فرهنگی مورد استفاده قرار بگیرند.
David Phillips، از اعضای گروه تحقیق می‌گوید: سنت‌های شفاهی مردم بومی استرالیا باعث شده تا دانش بوم‌شناسی در بین نسل‌های متمادی منتقل شود و منابع ارزشمندی از اطلاعات باستان‌شناسی در اختیار ما قرار گیرد. به نظر می‌رسد که برخی از این داستان‌های شفاهی، به رخدادهای زمین‌شناسی مختلفی مانند انفجارهای آتشفشانی، زلزله‌ها و برخورد شهاب‌سنگ‌ها اشاره دارند و حالا این سنت‌ها بعد از هزاران سال به ما رسیده‌اند.
ما حالا به‌لطف تکنیک سن‌یابی آرگون-آرگون، با تقریب دقیقی می‌توانیم بگوییم که انفجار کوه آتشفشانی Budj Bim و یک آتشفشان غیرفعال دیگر در ۴۰ کیلومتری آن به نام Tower Hill، چند هزار سال پیش اتفاق افتاده است.
تیم تحقیق، قدمت یک نمونه از گدازه انفجار Tower Hill و یک نمونه از گدازه انفجار Budj Bim را مورد بررسی قرار دادند. نتایج بدست‌آمده نشان می‌دهند که این انفجارها ممکن است هم‌دوره بوده باشند. براساس این یافته‌ها، سن گدازه Tower Hill به حدود ۳۶۸۰۰ سال قبل (± ۳۸۰۰ سال) و سن گدازه Budj Bim به حدود ۳۶۹۰۰ سال قبل (± ۳۱۰۰ سال) بازمی‌گردد.
محققان می‌گویند، با توجه به اینکه انفجار Tower Hill کمی دیرتر اتفاق افتاده است، سن انفجار آن مستقیما به مدت زمان حضور انسان‌ها در ویکتوریای استرالیا اشاره دارد.
آن‌ها این نتیجه‌گیری را براساس وجود یک تبر سنگی در این منطقه که قبلا از زیر لایه‌ای از سنگ آتشفشانی کشف شده بود، انجام داده‌اند.
اما با وجود همه این شواهد، باز نمی‌توان با اطمینان صددرصد گفت که داستان قدیمی Budj Bim حتما به این انفجارهای آتشفشانی تاریخی اشاره دارد. برخی از محققان می‌گویند که ما باید درباره نحوه تفسیر این داستان‌ها محتاط باشیم.
Ian McNiven، باستان‌شناس از دانشگاه موناش استرالیا و از اعضای گروه تحقیق می‌گوید: ما با کاوش‌های خود در جنوب‌شرق استرالیا، فقط توانسته‌ایم اندکی درباره سنت‌های شفاهی بومیان استرالیا بدانیم.
یافته‌های این تحقیق در مجله Geology چاپ شده است.
