در حالیکه این روزها شیوع ویروس کرونا خیلی از کشورها را درگیر کرده است، شبکههای اجتماعی و سایتهای خبری، پر از تصاویر مردمی است که ماسکهای سفید به صورتشان زدهاند و خیابانهای شهرها بیشتر شبیه به بیمارستان شده است. کمبود ماسک در بسیاری از کشورها، مشکلات فراوانی را برای مردم به وجود آورده و سازندگان این کالا سخت در تلاشند تا جوابگوی تقاضای زیاد برای آن باشند. در سایت آمازون هم قیمت ماسک بهشدت افزایش یافته و این شرکت در هفتههای اخیر به فروشندگان هشدار داده است که قیمتهای آنها برای ماسکهای صورت، مطابق سیاستهای قیمتگذاری این شرکت نیست و در صورت مشاهده این موضوع، صفحه فروشندگان متخلف را از روی سایت حذف خواهد کرد. در طول هفته گذشته، موضوع ویروس کرونا و افزایش قیمتها تبدیل به بحث داغی در بین کاربران فروم رسمی آمازون شده است.
روز سهشنبه نیز رویترز گزارش داد که مقامات کشور ایتالیا که هماکنون بیشترین موارد ابتلا به ویروس کرونا را در اروپا دارد، تحقیقاتی را درباره افزایش قیمت اقلام پزشکی در فروشگاههای آنلاین شروع کرده است. با اینکه اداره پیشگیری و کنترل بیماریهای آمریکا روز سهشنبه به شهروندان این کشور هشدار داد که احتمال شیوع گسترده ویروس کرونا در آمریکا نیز وجود دارد، این سازمان توصیهای درباره استفاده عمومی مردم از ماسکهای صورت نکرده و متخصصان هم میگویند که شستن دستها برای جلوگیری از انتشار ویروس جدید، بسیار مهمتر است.
براساس دادههای شرکت Keepa که کار ردیابی قیمتها در سایت آمازون را انجام میدهد، رتبه اول پرفروشهای این سایت در بخش ماسکهای صورت، بستهای حاوی ۱۰۰ ماسک آبی یکبارمصرف به قیمت ۱۵ دلار است که قیمت آن نسبت به هفتههای گذشته ۴ برابر شده است. همچنین قیمت یک بسته ۲۰تایی از ماسک گرانتر N95 ساخت شرکت 3M، از اواخر ژانویه تقریبا ۴ برابر شده و به ۱۷ تا ۷۰ دلار رسیده است. قیمت بسته ۲۰ تایی ماسک N95 شرکت Honeywell هم با افزایش ۵ برابری، ۱۲.۴۰ تا ۶۴ دلار قیمت خورده است. نمایندگان 3M و Honeywell گفتهاند که آنها قیمت محصولاتشان را افزایش ندادهاند و نمیتوانند کنترلی بر روی نحوه قیمتگذاری از سوی شرکتهای شخص ثالث داشته باشند.
آمازون از فروشندگان خواسته است که سیاست قیمت منصفانه را رعایت کنند و قیمتهای محصولاتشان را نسبت به قیمتهای اخیر آنها، بیشازاندازه افزایش ندهند. این سیاست معمولا در فصل تعطیلات کریسمس برای جلوگیری از افزایش بیرویه قیمتها اتخاذ میشود. آمازون از اوایل این ماه به چندین فروشنده ماسک هشدار داده است که این قانون را نقض کردهاند.
البته روشی که آمازون در سایت خود برای کنترل فروشندگان مستقل اعمال میکند تبدیل به یک موضوع حساس برای این غول خردهفروشی دنیا شده و اخیرا کمیسیون تجارت فدرال آمریکا تحقیقاتی را در رابطه با نقض قوانین آنتیتراست توسط این شرکت شروع کرده است. این کمیسیون ظاهرا در ماههای اخیر با گروهی از فروشندگان آمازون صحبت کرد تا مشخص شود آیا این شرکت از قدرت خود برای آسیب زدن به رقابت استفاده میکند یا نه.
خریداران بارها نسبت به اینگونه افزایش قیمتها در شرایط اضطراری اعتراض کردهاند. برای مثال، در سال 2017 زمانی که طوفان ایرما به فلوریدا نزدیک شد، افزایش قیمت آبهای بطری، باعث سروصدای زیادی در فضای مجازی شد. آمازون آن موقع گفت که “ما بهطور فعال وبسایت خودمان را مانیتور میکنیم و مواردی که قیمتهای بالاتر از میانگین قیمتهای اخیر را پیشنهاد دادهاند، حذف میکنیم.”
در آمریکا، اکثر ایالتها قوانین سختگیرانهای برای جلوگیری از افزایش قیمت اقلام ضروری در زمان شرایط اضطراری وضع کردهاند. شیوع ویروس کرونا هم باعث شده تا سازمان بهداشت جهانی از 31 ژانویه اعلام وضعیت اضطراری بهداشت عمومی بکند. تابهحال بیش از ۷۷ هزار نفر به این ویروس مبتلا شدهاند و بیش از ۲۶۰۰ نفر هم جان خود را از دست دادهاند.
تامینکنندگان ماسک در تلاش هستند تا پاسخگوی تقاضای زیاد برای آن باشند. اکثر شرکتهای تولیدکننده ماسک، در چین، مرکز شیوع ویروس کرونا، قرار دارند و کشوری مثل آمریکا فقط ۵ درصد از ماسکهایش را خودش میسازد و بقیه آنها را از چین و مکزیک وارد میکند. البته این افزایش نجومی قیمتها فقط مختص ماسک نبوده و بسیاری از اقلام ارایهشده در آمازون هم به آن دچار شدهاند. این موضوع نشان میدهد که شیوع ویروس کرونا تا چه اندازه به زنجیره تامین محصولات مختلف لطمه وارد کرده است.