در این مطلب قرار است باهم لیست تحولات مهم علمی در سال 2020 و برخی از افرادی را که در این نقاط عطف نقش مهمی داشتهاند، بررسی کنیم. این افراد در کنار همکارانشان چیزهای مهمی کشف کردند و توجه بیشتر مردم را به خود جلب کردند. در ادامه این مقاله قصد داریم داستان زندگی افراد مهم را شرح دهیم. پس در ادامه این مقاله با آیتیرسان همراه باشید.
تدروس آدانوم گبریزس (Tedros Adhanom Ghebreyesus): هشداردهندهای در جهان
تدروس گبریزس رهبر بهداشت عمومی است که برای مقابله با همهگیری ویروس کرونا از همه طرف با چالشهای زیادی روبرو شده بود. تدروس آدانوم گبریزس، مدیر کل سازمان بهداشت جهانی (WHO)، در 15 آوریل خود را در یک طوفان سیاسی یافت. روز قبل، دونالد ترامپ (Donald Trump)، رئیس جمهور سابق آمریکا گفته بود که تأمین بودجه سازمان بهداشت جهانی را با توجه به پاسخ آن به بیماری همهگیر ویروس کرونا و معاملات آن با کشور چین متوقف میکند.
اما تدروس گبریزس به جای واکنش علنی به اتهامات ترامپ مبنی بر سوء مدیریت و سرپوش گذاشتن، ایالات متحده را مانند دوستی سخاوتمند توصیف کرد و به تمایل آژانس برای خدمت به هر کشور در طول بیماری همهگیری تأکید کرد.
تدروس در ایمیلی اینچنین اظهار میکند:
از آنجا که ما از تنشهای جغرافیای سیاسی بین قدرتهای بزرگ بسیار نگران بودیم، از همان ابتدا طرفدار همبستگی جهانی بودیم.
سازمان بهداشت جهانی به مدت تقریبا 73 سال، روی تهدیداتی چون تغییرات آب و هوایی به عنوان زنگ خطری پیشرو، جمعآوری اطلاعات در مورد صدها بیماری همهگیر و توصیه ملتها در مورد پاسخهای متمرکز بوده است؛ گاهی اوقات سازمان بهداشت جهانی به طور مستقیم با آژانسهای بهداشتی محلی کار میکند.
در سال 2017، پس از واکنش آشکار سازمان بهداشت جهانی به شیوع بیماری بزرگ ابولا، تدورس به عنوان اولین مدیر کل سازمان از آفریقا در آمد. تدروس با سابقه بهداشت عمومی، اپیدمیولوژی و امور خارجه قول داد آژانسی ایجاد کند که بتواند برای مقابله با بحران بعدی سریع عمل کند.
او با همدلی، دلسوزی و سختکوشی خود در بسیاری از مواقع از بسیاری از محققان و پزشکان بهداشت عمومی بهتر بوده است. لارنس گوستین (Lawrence Gostin)، محقق حقوق بهداشت عمومی در دانشگاه جورج تاون در واشنگتن دی سی، گفته است:
او نه تنها در این امور بحث و بررسیهایی انجام میدهد، بلکه سعی میکند با عملی کردن خواستههایش مردم را رهبری کند.
هنگامی که ابولا بار دیگر در سال 2018 در جمهوری دموکراتیک کنگو شیوع یافت، تدروس چندین بار به این کشور سفر کرد و در معرض خطر بزرگ ابتلا به بیماری نیز قرار گرفته بود. سازمان بهداشت جهانی و پاسخدهندگان محلی بهداشت برای مهار شیوع، به واکسینه کردن حدود سیصد هزار نفر در طی یک دوره درگیری فعال تلاش کردند.
اما بیماری همهگیر ویروس کرونا باعث شد تا توانایی سازمان بهداشت جهانی در مدیریت بیماریهای همهگیر سریع جهانی آزمایش شود.
در 31 دسامبر، آژانس گزارشهای خبری در مورد موارد مشکوکی از ذاتالریه ویروسی با منشأ ناشناخته در ووهان، چین گزارشی ارائه دادند. این مقام جزئیات بیشتری را از مقامات چینی درخواست کرد و به شبکههای خود هشدار داد. تدروس تا 27 ژانویه برای ملاقات با رئیس جمهور چین شی جین پینگ (Xi Jinping) در پکن تلاش کرد. سه روز بعد، او شیوع بیماری همهگیری را اعلام کرد و کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی را ملزم به پاسخگویی به این تهدید کرد.
برخی از محققان میگویند که تدروس باید در مورد اطلاعاتی که چین از آژانس نگهداری میکرد، به عنوان مثال در مورد اولین موارد مستند ویروس کرونا، صراحت بیشتری از خود نشان میداد.
سوئری مون (Suerie Moon)، دانشمند علوم سیاسی در موسسه تحصیلات تکمیلی ژنو در سوئیس، گفته است:
باید برخورد جدیتری با مقامات چینی در مورد شیوع این بیماری انجام میشد.
مون گفته است که احترام عمومی تدروس و آژانس به چین باعث فراهم شدن انتقادهای بیاساس، از جمله انتقادهای دولت ترامپ، شده بود.
محققان همچنین میگویند که این آژانس در بررسی شواهد علمی، رویکرد محافظهکارانهای در پیش گرفته است. این بدان معناست که تایید انتقال از انسان به انسان در چین و به رسمیت شناختن نقش افرادی که علائمی در انتشار ویروس ندارند، بسیار آهسته بوده است. دیل فیشر (Dale Fisher)، پزشک بیماریهای عفونی در دانشگاه ملی سنگاپور اظهار کرده است که این موارد میتوانست زودتر اعلام شود.
اما سازمان بهداشت جهانی این مسئله را که دیرهنگام به جهانیان هشدار داده شده بود، را رد میکند. تدروس میگوید:
ما از لحظه دریافت اولین گزارشها مبنی بر شیوع ویروسی به نام ویروس کرونا، آن را به گوش جهانیان رساندیم.
محققان اضافه میکنند که شفافیت بیشتر و واکنش سریعتر ممکن است روند همهگیری را تحت تأثیر قرار ندهد. فیشر اظهار میکند که حتی پس از اعلام وضعیت اضطراری سازمان بهداشت جهانی، بسیاری از کشورها هنوز تمایلی به ارائه اقدامات بهداشت عمومی ندارند. محققان بیان کردند که چین ممکن است به تدروس پاسخ خوبی ارائه نکرده باشد.
در ماه ژوئیه، ایالات متحده، بزرگترین اهدا کننده دولت سازمان بهداشت جهانی، رسما برنامه خود را برای خروج از آن در سال 2021 به آژانس اعلام کرد. جو بایدن (Joe Biden)، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، قول داده است پس از شروع کار خود، دوباره به این توافقنامه برگردد.
کلی لی (Kelley Lee)، محققی که در زمینه بهداشت جهانی در دانشگاه سایمون فریزر در ونکوور کانادا تحصیل میکند، اظهار کرد که حتی با مشارکتهای ایالات متحده، سازمان بهداشت جهانی به دلیل کاری که انجام میدهد به شدت تحت کمبود بودجه مالی قرار میگیرد. این بحران بار دیگر آسیب پذیریهای سازمان بهداشت جهانی را به عنوان نهادی برای تأمین بودجه مورد توجه اعضا و چالشهای پیش رو سیاسی آشکار کرده است.
تدروس اینچنین بیان کرد که او برای خاتمه دادن ویروس کرونا تلاش میکند. او سعی دارد تا واکسن ویروس کرونا را برای همه مردم در سراسر جهان فراهم کند. تدروس پس از ورود جهان به آن مرحله و اخبار سیاسی که ممکن است در پی داشته باشد، قول داد در صورت بهتر نشدن اوضاع سمت خود را ترک کند.
ورنا موهاپت (Verena Mohaupt): یکی از عضوهای گروه اکتشافی در قطب
ورنا موهاپت در مأموریت بیسابقهای در قطب شمال، خود و بقیه دانشمندان را از خرس، سرمای شدید و دیگر خطرات در امان نگه داشت. وقتی این گروه اکتشافی خرس قطبی را در آنجا مشاهده کرده بودند، راهی برای عقبنشینی نداشتند. ورنا موهاپت و تعداد انگشتشماری از همکاران در تکه شناور یخ دریا گیر افتاده بودند، در حالی که خرسی به آنها خیره شده بود و هوا را بو میکشید. این نشانه خطرناکی برای آنها بود. او اینچنین اظهار کرد:
در این هنگام باید وارد عمل میشدیم و روی مسئله مهمتری تمرکز میکردیم.
در حالی که یکی از همکارانش به سمت آسمان شلیک میکرد، موهاپت در کشتی تحقیقاتی در چند کیلومتر دورتر پیامهای رادیویی مخابره میکرد. خوشبختانه هلیکوپتر به سرعت رسید و موهاپت مجبور به استفاده از اسلحه خود نشد.
مراقبت از خرسها وظیفه موهاپت بود. او هماهنگکننده تدارکات مأموریت یک ساله برای مطالعه آب و هوای قطب شمال (MOSAiC)، بزرگترین آزمایش تحقیقاتی قطب شمال در تاریخ، بود. این پروژه در اواخر سال 2019 آغاز شد، زمانی که یخشکنی از موسسه آلفرد وگنر آلمان (AWI) در برمرهاون وارد یک شناور یخی عظیم در قطب شمال سیبری شد و در جای خود یخ زد. در سال آینده، کشتی و یک گروه متشکل از تقریباً 300 دانشمند به آنجا آمدند تا داده های بیسابقهای در مورد تغییر اقلیم جمعآوری کنند. این افراد با هدایت دانشمند جوی، مارکوس رکس (Markus Rex) از موسسه آلفرد وگنر آلمان، اندازهگیریهایی را جمعآوری کردند که به مدلسازان کمک میکرد تا چگونگی گرم شدن منطقه و بقیه کره زمین را در دهههای آینده پیشبینی کنند.
ماهها بعد، در حالی که خرسهای قطبی در آن حوالی پرسه میزدند، هیئت اعزامی در تاریکی مداوم فعالیت میکرد، طوفانهای زیادی کشتی را میلرزاند و یخها جابجا و شکسته میشدند. سپس، هنگامی که خورشید به آسمان میآمد، یخها شروع به ذوب شدن میکردند. این عاملی بود که باعث هراس محققان میشد و آنها باید با جمع کردن وسایل خود، از غرق شدن وسایل خود جلوگیری میکردند.
موهاپت که وظیفه داشت در ماموریت امنیت ایجاد کند، یک دوره آموزشی گسترده برای شرکتکنندگان در نظر گرفت که در آن آنها یاد گرفتند چگونه خطرات قطب شمال را از خود دور کنند. آنها با جلیقه نجات خود را به فلات نروژی پریدند و با استفاده از تراکم یخ از آبهای سرد خارج شدند. آنها یاد گرفتند که چگونه باید از هلیکوپتر در حال سقوط، نجات یابند. آنها در مورد اثرات روانشناختی دور بودن از خانه بحث کردند. موهاپت وسایل بافندگی، آکاردئون و تشک یوگا را برای سلامت روحی و ذهنی خود به همراه آورد. اگرچه او برای احساس انزوا آماده بود، اما دو دوره 18 ماهه را به عنوان مدیر ایستگاه برای یک پایگاه تحقیقاتی فرانسه-آلمان در سوالبارد در نروژ گذرانده بود.
موهاپت قصد نداشت در زمینه تدارکات قطبی فعالیت کند، اما به بیانات خود او، او همیشه به سمت شمال کشیده شده است، حتی هنگام تحصیل در رشته بیوفیزیک در دانشگاه نیز اینچنین بوده است. این زمینه علمی به او کمک کرد تا از نزدیک با هر گروه تحقیقاتی همکاری کند تا اطمینان حاصل کند که آنها تجهیزات لازم را برای تحقیقات خود دارند. تیم تدارکاتی او همچنین شامل اعضایی بود که به عنوان محافظ خرس قطبی روی یخها عمل میکردند.
متیو شوپه (Matthew Shupe)، دانشمند جوی در دانشگاه کلرادو بولدر و اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده در این ماموریت حضور داشت، اینچنین گفته است:
بسیاری از مردم هنگامی که یک خرس را در اطراف خود ببینند، اولین واکنشی که نشان میدهند این است که اوه خدای من، خرس! یک خرس آنجاست… پس به شدت میترسند. اما در آن هنگام تیم محاسباتی وارد عمل شد و آن وضعیت را به روشی مدیریت کرد که واقعا باعث ایجاد احساس امنیت زیادی شد.
بزرگترین نگرانی موهاپت در کل مأموریت سرما بود و تیم او برای جلوگیری از این خطر یبا محققان همکاری نزدیکی داشت. موهاپت و همکارانش فراتر از آموزشهای اولیهای که به دانشمندان آموخته بودند، همیشه یک قمقمه چای یا شکلات داغ اضافی برای هر کسی که بیرون میرود، به همراه داشتند. با تمام این اقدامات احتیاطی، فقط یک مورد شدید سرمازدگی در طول ماموریت یک ساله وجود داشت. آلیسون فونگ (Allison Fong)، زیست شناس موسسه آلفرد وگنر آلمان و سرپرست تیم اکوسیستم مطالعه آب و هوای قطب شمال، گفته است:
آنها برای محافظت از ما در آنجا بودند. ورنا قهرمان ما است.
گونزالو موراتوریو (Gonzalo Moratorio): شکارچی ویروس کرونا
او یک ویروسشناس موفق است که به کشور اروگوئه کمک کرد تا از ویروس کرونا در امان باشد.
محبوبیت گونزالو موراتوریو در طی شیوع همهگیری ویروس کرونا ایجاد شد. مردم او را در خیابانهای پایتخت اروگوئه، مونته ویدئو، شناختند. آنها وقتی بیرون میروند و سپس او را میبینند، سعی میکنند غذایی برای او بخرند و از او تشکر کنند.
مردم اروگوئه از او سپاسگزار هستند؛ زیرا موراتوریو به اروگوئه کمک کرد تا از بدترین عواقب همهگیری ویروس کرونا نجات یابد. موراتوریو، ویروسشناسی در موسسه پاستور و دانشگاه جمهوری است که با همکارانش در مونته ویدئو به طرح آزمایشی روی ویروس کرونا و یک برنامه ملی برای اجرای آن مشغول بودند که به جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا کمک کرده است؛ زیرا این بیماری همه جا را فرا گرفته بود. آمریکا که از جمله نزدیکترین همسایگان اروگوئه، آرژانتین و برزیل است، دچار تلفات زیادی شده بود. اروگوئه همچنان یکی از کمترین تعداد تلفات در جهان را داشت یعنی فقط 87 قربانی تا 10 دسامبر (20 آذر) به ثبت رسیده بود.
او اینچنین اظهار میکند:
این کشور به نوعی دور از دسترس بیماری همهگیری مانده است، ما مشتاقانه منتظر دریافت واکسن ویروس کرونا میمانیم.
موراتوریو پس از اتمام دوره فوق دکترا در پاریس در سال 2018، از اینکه برای اولین بار به عنوان رئیس آزمایشگاه بوده است، بسیار هیجانزده بود. اما در روزهای اول اسفندماه، او و دیگر محققان از سراسر قاره آمریکا با هم ملاقات کردند تا در مورد شیوع ویروس کرونا که به سرعت در حال رشد بوده است، تصمیم بگیرند.
برخی از محققان خیلی نگران نبودند. کارلوس باثیانی (Carlos Batthyány)، داروسازی که موسسه لویی پاستور مونته ویدئو را هدایت میکند، به همکاران خود گفت که فکر میکند اروگوئه تا حد زیادی از تهدیدات همهگیری در امان خواهد بود. او اینچنین بیان کرده است که از اثرگذاری آن خیلی مطمئن نبوده است.
اعتماد به نفس او منطقی بود. اروگوئه کشوری با مراقبتهای بهداشتی جهانی، سیستم نظارت علم همهگیر شناختی قوی و جمعیت نسبتاً کمی، 3.5 میلیون نفری بود که بیش از همسایگان خود از بیماریهای تب زرد، زیکا و سایر بیماریهای عفونی در امان مانده بود.
اما موراتوریو این خطر را درک کرد. باثیانی گفته است:
گونزالو از جلسه خارج شد و در همان زمان شروع به کار کرد. او وقتی بخواهد کاری را انجام دهد، حتی اگر سختترین کار نیز باشد، از پس آن بر میآید. او در این راه به مانند دون کیشوت عمل میکند.
موراتوریو دید که روش جلوگیری از شیوع این ویروس به آزمایشات گسترده و جداسازی موارد نیاز دارد. طولی نکشید که تقاضای جهانی برای کیتهای تشخیصی تجاری افزایش یافت. او و همکار قدیمیاش، پیلار مورنو (Pilar Moreno)، ویروسشناس، میدانستند که کمبود ناشی از کیتها، تهیه آزمایشات و معرفها را برای اروگوئه غیرممکن خواهد کرد. مورنو گفته است:
در آن زمان بود که متوجه شدیم باید به نوعی مستقل شویم.
در 13 مارس (23 اسفندماه)، این کشور اولین موارد شناساییشده ویروس کرونا را تأیید و وضعیت اضطراری بهداشتی را اعلام کرد. دولت مشاغل و مدارس را تعطیل کرد، برای پروازها و گذرگاههای مرزی محدودیتی را اعلام کرد و از مردم خواست که در خانهها بمانند. در آن زمان، موراتوریو، مورنو و اعضای آزمایشگاه، آزمایش خود را شروع کرده بودند که با استفاده از روش استاندارد واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) موارد مولکولی منحصر به SARS-CoV-2 را تشخیص میدادند.
محققان در طی چند هفته آزمایش خود را به یک کیت ساده و کارآمد و با سه لوله تبدیل کردند. این افراد با کمک وزارت سلامت عمومی، یک شبکه ملی آزمایشگاههای تشخیصی COVID-19 را ایجاد کردند.
اروگوئه بیش از 800 آزمایش در روز را در پایان اردیبهشتماه انجام میداد و حدود نیمی از کیتها در داخل کشور تولید میشدند. اما این تعداد امروزه در حدود 5000 عدد میرسد. از این تعداد حدود 30 درصد از آنها از روش موراتوریو تولید شدهاند. زولما کوکونوبا (Zulma Cucunubá)، همهگیرشناس بیماری عفونی در کالج امپریال لندن، گفته است:
سرعت و هماهنگی واکنش اروگوئه بسیار چشمگیر بود. فقط میتوان اینچنین گفت که به اروگوئه غبطه میخورم، چون خیلی زود به این امکانات دست یافته است.
زندگی در اروگوئه بیشتر به حالت عادی برگشته است. مدارس و رستورانها دوباره بازگشایی شدهاند و بسیاری از افراد به کار خود بازگشتهاند. حتی موراتوریو و تیمش نیز به آرامی به تحقیقات اصلی خود بازگشتند. اما او همچنان هوشیار است. او میگوید:
امیدواریم این روند عادی همچنان ادامه داشته باشد. میترسم نتوانیم در برخی مواقع این ویروس را مهار کنیم.
آدی اوتارینی (Adi Utarini): فرمانروای پشهها
او یک محقق در حوزه بهداشت عمومی است که آزمایش بزرگی در فناوری را هدایت کرد. آزمایش مذکور باعث شد تب دنگی از بین برود.
از آنجایی که ویروس کرونا ویروسی بود که در سال 2020 جهان را فرا گرفت، همه وقت خود را روی جمعآوری اطلاعات برای آن ویروس صرف میکردند. اما آدی اوتارینی با یک عفونت کشنده متفاوت دیگری مبارزه میکرد، بیماری به نام تب دنگی. تیم او در مرداد ماه یک پیروزی بزرگی را گزارش داد. آنها راهی پیدا کرده بودند تا این بیماری را شکست دهند. 400 میلیون نفر در سال از این بیماری رنج میکشند و احتمال میرود پشههای زیادی نیز به این ویروس مبتلا شده باشند.
اوتارینی و همکارانش با انتشار پشههایی که برای جلوگیری از انتقال ویروس اصلاح شده بودند، موفق شدند موارد تب دنگی را در مناطقی از یک شهر بزرگ در اندونزی تا 77 درصد کاهش دهند. متخصصان همهگیرشناسی نتیجه را بسیار شگفتآور دانستند و آن را پیروزی طولانیمدت علیه ویروس نامیدند. بسیاری از کشورها به ویژه ملتهای کم درآمد در آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی از این بیماری در عذاب بودهاند.
اوتارینی، محقق بهداشت عمومی در دانشگاه گدجه مادا (GMU) در یوگیاکارتا (جایی که این آزمایش در آن برگزار شد) و دانشمند ارشد این مطالعه در اندونزی بیان کرده است که انجام این اقدامات بسیار راحت بوده است.
این پروژه اولین آزمایش کنترل شده تصادفی در تحقیقات بالینی بود و جزو رویکرد کاملا جدیدی برای کنترل بیماری دنگی بود. در این روش پشههایی تولید میشد که ویروسهای دنگی، زیکا و چیکونگونیا را منتقل میکنند، به طوری که حامل باکتری به نام Wolbachia هستند. این باکتری ویروسها را ضعیف کرده و در نتیجه از انتقال پشهها به انسان جلوگیری میشود. تخمهای پشههای اصلاح شده سپس در اطراف شهر، اغلب در خانههای مردم قرار میگیرند. آزمایشهای کوچک در استرالیا و ویتنام نتایج دلهرهآوری را به همراه داشته است. اما یوگیاکارتا، شهری متراکم با حدود چهارصد هزار نفر جمعیت که میزان انتقال تب دنگی در آن زیاد است، مرحله بسیار بزرگتری را برای آزمایش فراهم میکند.
این آزمایش همچنین آزمایش بسیاری مهمی برای تیم اوتارینی بود، چون نشان میداد چقدر امکان دارد در این راه موفق شوند. الیور بردی (Oliver Brady)، یک مدلساز ویروس که در دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن تحصیل میکند، اظهار میکند:
این همان چیزی بود که در تیم آدی بسیار موفقیتآمیز جلوه میکرد.
این تیم برای اطلاعرسانی در مورد این فناوری و پاسخگویی به سوالات مردم درمورد این قضیه، از اطلاعیههای رسانهای، نقاشیهای دیواری در سطح شهر، جلسات حضوری و حتی یک فیلم کوتاه استفاده کرد. اعضای جامعه بیشتر وقتها مشتاق بودند تا در مناطق درمانی حضور یابند.
شروع اقدامات روی آزمایش یوگیاکارتا از سال 2011 آغاز شد، اما تیم برای دستیابی به توافق دولت با مشکلاتی روبرو شد. آدی اوتارینی، یک محقق باتجربه بهداشت عمومی بود که در زمینه سل و مالاریا نیز کار کرده بود. او برای کمک در این موارد در سال 2013 استخدام شد. وی با چند وزارتخانه دولتی مذاکره کرد و بلافاصله موفق به تصویب مقررات شد.
او بیان کرد که وقتی نتایج آزمایشات به مردم گفته شد، جامعه بسیار خوشحال و مشتاق بود. او اضافه میکند:
حتی قبل از فاش شدن نتایج نهایی، جامعه از من میپرسید چه زمانی در منطقه ما شروع به کار میکنید؟ اکنون باید اینچنین پاسخ دهم که این رویا به حقیقت پیوسته است.
همکاران او موافق هستند که اوتارینی بخشی اساسی از موفقیت این مطالعه بوده است. اسکات اونیل (Scott O’Neill)، مدیر برنامه جهانی پشهها در شهر هوشی مین، ویتنام، است که در توسعه فناوری و استقرار و آزمایش آن به محققان محلی کمک میکرده است. او گفته است که آدی و گروهش این آزمایش عالی را اجرا کردهاند. آنها این روش را به ما اثبات کردهاند.
پشههای وولباخیا اکنون در سراسر یوگیاکارتا آزاد میشوند و محققان اینگونه برای اولین بار به بررسی بیماری دنگی هستند که میتوانند ویروس را از یک شهر یا شاید حتی یک کشور از بین ببرند. بردی گفته است:
مردم آن را به مانند واکسیناسیون زمین توصیف میکنند.
اما امسال که به عنوان سالی برای پیروزی اوتارینی نامیده میشود، بسیار غمانگیز است. در اسفندماه، شوهرش او که داروساز بوده است، به علت بیماری COVID-19 درگذشت. او مجبور بود در زمانهای دشوار حواس خود را پرت کند، در نتیجه به نواختن پیانو و دوچرخه سواری روی آورد. او گفته است که هر زمانی که مشکلات حل نشدهای دارد، سعی میکند از این طریق هم به آرامش بگیرد و هم ایده کسب کند.
وقتی صحبت از تب دنگی میشود، او بسیار خوشبین است. اوتارینی اظهار میکند:
من به این فناوری اعتقاد دارم. شاید بالاخره آن مانند نوری در تاریکی باشد.
کاترین جانسن (Kathrin Jansen): پیشگامی در حوزه واکسیناسیون
کاترین جانسن مدیر اجرایی است که سرعت تولید واکسن ویروس کرونا را تسریع بخشیده بود.
کاترین جانسن میدانست که خطر بزرگی در آینده وجود دارد. هنگامی که بیماری همهگیری ویروس کرونا رخ داد، واکسنهای مبتنی بر RNA، یک فناوری اثبات نشده را نشان میدادند. پیش از این هیچ شرکتی موفق به کسب تاییدیه برای استفاده از یکی از آنها نشده بود. اما با افزایش تعداد مرگ و میر در سراسر جهان در اسفندماه، یانسن از سیستم جدید واکسن استفاده کرد.
جانسن به عنوان رئیس تحقیق و توسعه واکسن در شرکت دارویی فایزر در آمریکا، با گردآوری آمار تلاش کرد تا نشان دهد که واکسن ویروس کرونای این شرکت ایمن و موثر است. تیم او این موفقیت را فقط در 210 روز از ابتدای آزمایش در فروردین ماه تا پایان آزمایشات بالینی مرحله سوم در آذرماه مدیریت کرد.
هزاران دانشمند در سراسر جهان، از دانشگاه و صنعت، در تولید و آزمایش دهها واکسن برای مبارزه با ویروس کرونا شرکت داشتهاند. چندین شرکت از تولید واکسنهای موثر در برابر ویروس خبر دادهاند. آنها لیستی دارند که آمار آن با تکمیل آزمایشات بیشتر افزایش مییابد.
جانسن با مدیریت یک اقدام شامل 650 نفر، یک سال گذشته را برای عیبیابی مشکلات بالینی با آزمایشات واکسن COVID-19 صرف کرده است، تدارکات ساخت واکسن را بر اساس نیازهای ذخیرهسازی مرتب کرده است و اخیرا نیز در مراحل بعدی راهاندازی واکسن، به تنظیم مقررات خاصی پرداخته است.
تمامی اقدامات او و تیمش نتیجهبخش بود. مقامات بهداشتی در انگلستان در 2 دسامبر واکسن این شرکت را برای استفاده اضطراری تصویب کردند و زمینه را برای استفاده جمعی فراهم کردند. این اولین واکسن ویروس کرونا بود که براساس دادههای آزمایش فاز سوم تأیید شد. به زودی مصوبات سایر کشورها نیز به آن اضافه شد.
این موفقیت عمدتا به خاطر وجود جانسن بوده است. او جانسن را شخصی با اراده، کنجکاو در مسائل علمی و روشنفکر، کوشا و شنونده خوبی توصیف میکند.
ادوارد اسکولنیک (Edward Scolnick)، رئیس سابق آزمایشگاههای تحقیقاتی مرک در وست پوینت، پنسیلوانیا، (جایی که جانسن از 1992 تا 2004 در آنجا کار میکرد) اینچنین اظهار کرده است:
او به عنوان دانشمندی در چنین پروژهای کاملا نترس و شجاع است.
جانسن سابقه مصرف عوامل بیماریزای تند و زننده را در شرایط دشوار دارد. او در حالی که در مرک بود، پروژهای را برای مقابله با ویروس پاپیلومای انسانی(HPV) آغاز کرده بود. این ویروس باعث عفونتی میشود که از راه مقاربتی منجر به ایجاد سرطان دهانه رحم میشود. گرچه بسیاری از همکاران او به او گفتند که این تحقیق اتلاف وقت و هزینه بوده است، اما در نهایت این تلاش منجر به تولید اولین واکسن HPV در جهان شد. انتظار میرود میلیونها نفر از این طریق از سرطان نجات یابند.
جانسن قبل از پیوستن به شرکت Wyeth، در شرکت VaxGen مشغول به ساخت واکسن سیاه زخم و آبله بود که البته اکنون از بین رفته است. کمی بعد این شرکتها باهم ترکیب شدند و شرکت فایزر (Pfizer) را بوجود آوردند. او در آنجا واکسن پنوموکوکی شرکت را بهبود بخشید. یعنی تقریبا به اندازه دو برابری باکتریهای تحت پوشش را از 7 به 13 افزایش داد و میزان ذاتالریه، عفونتهای جریان خون و مننژیت را در این روند کاهش داد. محصول بدست آمده Prevnar 13 نام دارد که اکنون پرفروشترین واکسن در جهان است. Gardasil رتبه دوم را کسب کرده است. در سال 2021، فروش واکسن فایزر-بیونتک ویروس کرونا ممکن است فروش هر دوی آن واکسنها را تحت شعاع خود قرار دهد.
اسکولنیک گفته است که جانسن دستاوردهای خود را تحقق نبخشیده است، او بسیار واقعبین است. شاهین گفته است که همکاری او و جانسن برای تولید واکسن، باعث شده است تا مانند دو سرباز در جنگ بهم پیوند خورده باشند. درست قبل از اینکه محققان فایزر و بیونتک بدانند که واکسن آنها بهترین واکسن در جلوگیری از ویروس کرونا شده و در آزمایشات بالینی موفق شده است، جانسن در آذرماه با شاهین تماس گرفت تا تمام آنچه را که با هم به دست آورده بودند، بررسی کند.
او گفته است:
علاوه بر آنچه دادهها به ما میگویند، امروز میخواستم به اطلاعتان برسانم که همیشه کار کردن با شما با لذتی باورنکردنی همراه بوده است. خوشبختانه، اکنون پایان همکاری نیست.
کمی بعد آنها دریافتند که واکسن بیش از 90 درصد موثر عمل کرده است. جانسن با چشمانی اشکآلود در کنار شوهرش بود و شگفتزده شده بود. سپس به انجام دادن کار خود بازگشت. کاری که در 30 سال گذشته انجام میداده است: تلاش برای ایمنسازی جهان در برابر ویروس کشنده دیگر.
ژانگ یونگ ژن (Zhang Yongzhen): اشتراکگذارنده ژنوم
ژان یونگ ژن و تیمش توالی RNA ویروس کرونا را قبل از دیگران به صورت آنلاین بررسی و ارسال کردند.
مبارزه علمی بینالمللی علیه ویروس کرونا صبح روز 11 ژانویه (دیماه سال گذشته) در شانگهای آغاز شد. این زمانی بود که ژانگ یونگ ژن، ویروسشناس، پس از روزها تردید موافقت کرد تا ژنوم ویروسی را که باعث بیماری شبیه ذات الریه در ووهان چین شده بود، به صورت آنلاین ارسال کند.
او اولین نفری بود که این اطلاعات را به جهانیان نشان داد و گفت که این ویروس، ویروس کرونا نام دارد. او بود که گفت این ویروس مشابه ویروسی است که باعث شیوع مرگبار سندرم حاد تنفسی سال 2003 (SARS) شد. محققان بلافاصله از ژنوم بیشتری برای بررسی پروتئینهای اصلی ویروس، تولید آزمایشهای تشخیصی و طراحی واکسنها استفاده کردند. لینفا وانگ (Linfa Wang)، ویروسشناسی در دانشکده پزشکی دانشگاه دوک (دانشگاه ملی سنگاپور) گفته است:
آن روز مهمترین روز در تمامی روزهای شیوع ویروس کرونا بود.
اما در میان گذاشتن این اطلاعات با بقیه افراد موضوع سادهای نبود. آزمایشگاه ژانگ در مرکز بالینی بهداشت عمومی شانگهای در تاریخ 3 ژانویه نمونهای از عوامل بیماریزا را دریافت کرد. در همان روز دولت چین دستوری منتشر کرد که باعث شد مقامات محلی و آزمایشگاهها از انتشار اطلاعات در مورد ویروس منع شوند. پس از 40 ساعت کار، ساعت 2 بامداد روز 5 ژانویه (دیماه)، عضو تیم چن یان-مای (Chen Yan-Mei) به ژانگ هشدار داد که این ویروس مانند ویروس SARS است. کمی بعد در همان روز ژانگ خطر بزرگ ویروس کرونا را به بهداشت شهرداری شانگهای اطلاع داد و دادهها را به مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI)، موسسهای که توسط مرکز ملی بهداشت ایالات متحده اداره میشود، انتقال داد.
او منتظر ماند تا مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی اطلاعات را پردازش کند. طی چند روز بعد او مقالهای را در مورد ژنوم به صورت آنلاین ارائه داد و از شهر ووهان نیز بازدید کرد. موارد بیماران کرونایی را تحت اثرات ویروس دریافت کرد. هنگامی که ژانگ تصمیم گرفت تا با هواپیما به پکن برود، یکی از همکاران قدیمیاش ادوارد هولمز (Edward Holmes)، ویروسشناس تکاملی در دانشگاه سیدنی در استرالیا، با او تماس گرفت و از او خواست که اطلاعات را به صورت آنلاین منتشر کند.
ژانگ از هلمز یک دقیقه وقت خواست تا فکر کند، اما مهماندار هواپیما از او خواسته بود تا تلفن را قطع کند. او در این قسمت اینچنین اظهار کرده است:
این مسئله واقعا دارد جدی میشود. ادی، تو اجازه داری تمامی اطلاعات درباره ویروس را منتشر کنی.
سپس هولمز آن را در وبسایت virological.org قرار داد و ژانگ از مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی خواست تا ژنوم را رها کند. هولمز اظهار کرده است که تیم به دلیل دستور دولت کار را متوقف کرده بود، اما به گفته ژانگ او در آن زمان از مصوبه مطلع نبوده است. با این حال، او هنگامی که متوجه شد نباید این کار را انجام میداد، فکر کرد که اگر بقیه موارد را نیز به صورت آنلاین منتشر کند، ممکن است باعث عصبانیت بعضی از مقامات بهداشتی شود.
کشور تایلند طی دو روز از ژنوم برای تأیید گذر ویروس از مرز استفاده کرده و محققان آمریکایی از آن برای طراحی واکسن ویروس کرونا بهره بردند. تیم ژانگ حکم اصلاح دولتی را دریافت کرده بود؛ این به آن معنا بود که آنها نباید به طور موقت روی ویروس مطالعه میکردند. برخی رسانهها از مجازات تیم ژانگ گزارشاتی ارائه دادند. ژانگ در این مورد اختلاف نظر دارد. او گفته است که مقامات بازدید کننده به او گفتهاند تا پروتکلهای ایمنی آزمایشگاه خود را پس از انتقال تجهیزات در حین کار بهروز کند. او اینچنین اظهار میکند که هنوز آزمایشگاه بسته نشده است. او هنوز روی آنفلوانزا کار میکرد و تیم او نیز تعیین توالی ویروس کرونا را تا پایان ژانویه از سر گرفته بود.
او دلیل تردید دولت چین را برای احتیاط در انتشار دادهها میداند تا اشتباه پیش نیاید. چون اگر به یاد داشته باشید در سال 2003، دانشمند برجسته چینی به اشتباه قضاوت کرده بود که ویروس SARS از یک باکتری نشات گرفته است. او اینچنین اظهار کرده است:
اما من اصلا گمان نمیکنم که دولت مرکزی چین قصد کنترل اطلاعات را داشته باشد. آنها فقط متخصصانی هستند که فاقد تجربهاند، در نتیجه قادر نیستند تصمیمگیری درستی انجام دهند.
ژانگ هنوز هم از شدت سرعت شناسایی ویروس کرونا شگفتزده است. در سال 2003، چندین ماه طول کشیده بود تا دانشمندان ویروس کرونای سارس (SARS) را به عنوان علت بیماریها تشخیص دهند. فناوری تعیین توالی نسل بعدی تفاوت ایجاد کرده و ژانگ یکی از پرکارترینها در استفاده از آن بوده است. او و هولمز هزاران ویروس با RNA جدید را گزارش کردهاند. ژانگ شبکهای از آزمایشگاهها را در چین ایجاد کرده است تا سعی کند ویروسهای نو ظهور را کنترل کند. او امیدوار است که قبل از شروع شیوع ویروسها، آنها را پیشبینی کرده و از بین ببرد.
اگرچه او این کار را برای ویروس SARS-CoV-2 انجام نداد، اما از تشخیص پرسرعت دانشمندان در سراسر دنیا و به اشتراکگذاری این اطلاعات بسیار مفتخر است. آنها اینچنین اظهار کردهاند:
11 ژانویه (21 دی ماه) نقطه عطفی بود تا ببینیم این مسئله بسیار مهم است. این نقطه عطفی برای دولت چین و جهانیان بود.
چاندا پریسکود وینستین (Chanda Prescod-Weinstein): نیرویی در علم فیزیک
چاندا پریسکود وینستین کیهانشناسی است که موضوعاتی مانند ماهیت ماده تاریک را دنبال میکند، در حالی که با نژادپرستی در علم و جامعه نیز مقابله میکند.
سال 2020، سال بسیار شلوغی برای چاندا پریسکود وینستین، کانیشناس، بوده است. او موفق شد دو کمک هزینه تحصیلی جدید دریافت کند، اولین محقق فوق دکترا را استخدام کرد و همکاری گروهی را شروع کرد تا با استفاده از مشاهدات اخترفیزیکی روی ماده تاریک طی دو دهه آینده مطالعاتی داشته باشند. او همچنین اولین کتاب خود را به پایان رساند، کتاب دیگری را شروع کرد، به طور ماهیانه در مجله New Scientist مطالبی ارائه میدهد، دو فصل از کتابها را در زمینه تحقیقات آموزشی منتشر کرد و به دو دانشجوی کارشناسی ارشد از طریق اولین انتشارات خود کمک کرد. او تمامی این کارها را در سال دوم خود به عنوان استاد رسمی-آزمایشی در دانشگاه نیوهمپشایر در دورهام انجام داده بود.
اما این همه ماجرا نبود. او و دیگر دانشمندان در اوایل ماه ژوئن اعتراضی علیه دولت برای مهم جلوه دادن زندگی سیاهان تشکیل دادند، آنها کمپینی به صورت آنلاین درست کردند تا با نژادپرستی در نهادهای علمی در سراسر جامعه مبارزه کنند. این ایده از یک گفتگوی آنلاین با برایان نورد (Brian Nord) شکل گرفت. او فیزیکدان آزمایشگاه ملی در باتاویا، ایلینوی است. بریتنی کمای (Brittany Kamai)، فیزیکدان دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز، تقریباً در همان زمان از طریق ایمیل به او پیام داد تا پیشنهاد خود را مبنی بر تعطیلی اماکن ارائه دهد.
چاندا پریسکود وینستین در این باره اینچنین اظهار کرده است:
من واقعا از ادامه کار در جامعه فیزیک خسته شدهام.
ریشل بارک (Raychelle Burks)، شیمیدان تحلیلی در دانشگاه آمریکا در واشنگتن دیسی که اغلب از صفحه توییتر خود برای حمایت از علوم استفاده کرده است، اظهار میکند:
این چیزی است که من هرگز فکر نمیکردم قرار است در طول زندگی خود ببینم.
نورد نیز بیان میکند:
من همکارانی را دیدهام که عدالت نژادی را در علوم، فنون، مهندسی و ریاضیات به عنوان بخشی از مسئولیت خود میدیدند.
قابلتوجه بودن این جنبش تا حدی به دلیل دانشمندان محبوبی بود که آن را پذیرفته بودند و چاندا پریسکود وینستین نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. علاقه او به علوم و ریاضیات از همان اوایل مشخص بود. پریسکود وینستین پس از مشاهده مستند A Brief History of Time که در سال 1991 در مورد استیون هاوکینگ (Stephen Hawking) به کارگردانی ارول موریس (Errol Morris) منتشر شده بود، در جوانی تصمیم گرفت تا در علم فیزیک مشغول به کار شود.
او علم فیزیک را در دانشگاه هاروارد در کمبریج، ماساچوست و نجوم را در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز تحصیل کرد، سپس برای دریافت درجه دکترا در دانشگاه واترلو و موسسه فیزیک نظری در کانادا و بورسیه در موسسه فناوری ماساچوست ادامه تحصیل داد. او اکنون عضوی از گروه فیزیک و نجوم در دانشگاه نیوهمپشایر است و احتمالا اولین زن سیاهپوستی است که در کیهانشناسی نظری یا نظریه ذرات در ایالات متحده صاحب موقعیت استادیاری است. او همچنین در بخش مطالعات زنان نیز مشغول است.
هنگامی که چاندا پریسکود وینستین کار خود را در مورد فیزیک جهان اولیه و در نهایت مطالعه ماده تاریک و ذرات فرضی به نام آکسیون (axions) دنبال میکرد، متوجه شد که او تقریبا همیشه تنها فیزیکدان سیاهپوست در آنجا است. بنابراین اغلب مجبور بوده است برای توجیه جایگاه خود در این زمینه بجنگد. او با هدایت تجربیات خود و احساس وظیفه نسبت به نسل بعدی فیزیکدانان، به طور مداوم با نژادپرستی و تبعیض جنسی در علم مبارزه میکند. او در این باره اظهار کرده است:
هرگز عواقب سکوت قابلتحمل نبوده است.
بیشتر این اعتراضها بر علیه نژادپرستی در ماه ژوئن پس از قتل برونا تیلور (Breonna Taylor)، جورج فلوید (George Floyd)، احمود آربری (Ahmaud Arbery) و دیگر افراد آغاز شد، بسیاری از این اقدامات در تعامل با پلیس ایالت متحده بود. گروهی از فیزیکدانانی که قبلا در مورد تبعیض جنسی در علوم صحبت کرده بودند، مرگ این افراد مذکور را فقط چند نمونه از خشونت و نژادپرستی است که سیاه پوستان هر روز با آن سروکار دارند و قرنهاست که آن را در ایالات متحده، کانادا و سراسر جهان تجربه میکنند، میدانند. پریسکود وینستین تلاش میکند تا به این نکته اشاره کند که نه او و نه هیچکس دیگر مسئول اجرای عدالت را بر عهده ندارند، این اقدامات یک تلاش جمعی مانند یک خانواده بوده است.
آنها اینچنین اظهار کردهاند:
ما به عنوان فیزیکدان اعتقاد داریم که اعتراض علمی بسیار ضروری است؛ چون باعث میشود به سیاهپوستان فرصتی داده شود تا درباره نژادپرستی ضد سیاه پوستان در دانشگاه و جوامع محلی و جهانی تفکر کند.
این گروهها همچنین موسسات علمی را به چالش کشیدند تا با استفاده از هشتگهای رسانههای اجتماعی از جمله ShutDownSTEM#، #ShutDownAcademia و #StrikeForBlackLives، اقداماتی برای ضد نژادپرستی سازمانهای خود انجام دهند.
در روز 10 ژوئن گروههای بزرگ دانشگاهی از جمله اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا، انجمن فیزیکی ایالت متحده و انجمن شیمی آمریکا که در مجموع صدها هزار عضو داشتند، متعهد شده بودند که به این اعتراضات بپیوندند. ناشران انجمنها از جمله انجمن آمریکایی پیشرفت علم نیز به این تجمعها پیوستند.
اقدامات چاندا پریسکود وینستین شامل اخترفیزیک و نظریه ذرات است. به عنوان مثال، چگونگی شکلگیری کهکشانها و سایر ساختارها و تاثیر آکسیونها بر شکلگیری آنها از علاقهمندیهای او است. او همچنین شروع به استفاده از مشاهدات اخترفیزیکی کرده است تا بتواند ویژگیهای آکسیونها را در اختیار داشته باشد و یا اینکه آیا ذرات ممکن است ماده تاریک جهان باشند؟ اینها مسائلی است که محققان دههها به دنبال یافتن پاسخ آن هستند. او اینچنین اظهار میکند:
علاقه من به این مسائل فراتر از یک سوال درباره ماده تاریک است که آیا آنها وجود دارند یا چگونه رفتار میکنند؟
او در گذشته برای به رسمیت شناختن این اقدامات بسیار تقدیر شده است. انجمن فیزیکی آمریکا از چاندا پریسکود وینستین به خاطر کار در کیهان شناسی و فیزیک ذرات و تلاشهایش برای افزایش فراگیری فیزیک تجلیل میکند. در اسفندماه سال آینده او اولین کتاب خود را به نام «کیهان آشفته» که در مورد فیزیک و نجوم و مسائل فضاهای علمی را به همراه خواهد داشت، منتشر میکند.
کارهای او در حوزههای مختلف به سختی انجام شده است. اگرچه بسیاری از افراد در دهم ژوئن وقت گذاشتند و بیانیههایی درباره چگونگی برنامهریزی برای بهبود شرایط دانشگاهیان سیاهپوست ارائه دادند، اما تنها چیز مهم در این بین عمل و اقدامات آنها خواهد بود. چاندا پریسکود وینستین گفته است:
آن روز تغییراتی به وجود نیامد، اما امیدوارم بتوانیم به طور بنیادی مردم را به سمت آنچه برای نجات جان سیاهان ضروری است، برانگیزیم.
لی لانژوان (Li Lanjuan): طراح سیاستهای قرنطینه
لی لانژوان، متخصص همهگیری، توصیه کرد که شهر ووهان قرنطینه شود تا از اولین موج شیوع ویروس کرونا در امان بماند.
بالاترین ارگان اداری چین لی لانژوان و دیگر کارشناسان را برای اندازهگیری میزان شیوع ویروس کرونا در 18 ژانویه به ووهان فرستاد. چند روز بعد، متخصص 73 ساله اپیدمیولوژی در دانشگاه ژجیانگ در هانگژو خواستار قرنطینه فورای ووهان با جمعیت 11 میلیون نفری آن شد. در 22 ژانویه، او در مصاحبهای در تلویزیون چین اینچنین بیان کرد:
اگر عفونت همچنان گسترش یابد، سایر استانها مانند ووهان غیرقابل کنترل میشوند. اقتصاد و جامعه چین نیز آسیب جدی خواهند دید.
ژونگ نانشان (Zhong Nanshan)، متخصص بیماریهای تنفسی در دانشگاه پزشکی گوانگژو چین که تیم را در ووهان هدایت میکرد، قبلا اعلام کرده بود که ویروس میتواند بین افراد گسترش یابد. هشدارهای لی و ژونگ به اقدامات سریعتر و قاطعی منجر شد.
سپس در تاریخ 23 ژانویه، تمامی حمل و نقل و رفت و آمدها در ووهان قطع شد و به مردم دستور داده شد که در خانه بمانند. برنامههای سفر برای سال نو چین، که از 25 ژانویه آغاز شده بود، لغو شد. مردم در آن زمان قرنطینه را به مانند عملی بیش از حد جدی و غیرضروری میدانستند. اما این قرنطینه 76 روز به طول انجامید و به شدت نیز اجرا شده بود. برخی از ساکنان قادر به دریافت مراقبتهای پزشکی نبودند و از اینکه اینچنین رها شدهاند، ناراضی بودند.
اما این طرح جواب داد. راینا مکلینتایر (Raina MacIntyre)، متخصص همهگیرشناسی در دانشگاه نیو ساوت ولز در سیدنی، استرالیا گفته است:
به وضوح شاهد بودیم که قرنطینه همهگیری در چین را بسیار عالی کنترل کرده است و از یک همهگیری فاجعهبارتر در کشور جلوگیری کرده است.
مدلسازان تخمین زدند که از این طریق گسترش همهگیری در چین را 3 تا 5 روز به تأخیر انداختهاند و اینچنین مناطق دیگر فرصت دارند تا خود را برای این شرایط آماده کنند. تعداد موارد کرونایی در بیرون از چین برای چند هفته 80 درصد کاهش یافت.
قرنطینه یک شهر 11 میلیون نفری برای جلوگیری از گسترش ویروس و عفونتها بینظیر بود. بن کولینگ (Ben Cowling)، متخصص اپیدمیولوژی در دانشگاه هنگ کنگ اینچنین اظهار کرده است:
گمان میکنم هیچوقت چنین چیزی ندیده بودم، چین با سرعت خیلی خوبی همهگیری را مهار کرده است.
لی لانژوان به افراد مبتلا به ویروس کرونا در ووهان کمکهای بسیاری کرد و سپس به نمادی از پزشکی ایثارگر مورد تایید دولت در بحران تبدیل شد. در رسانههای چینی اغلب او را نشان میدادند و از او به عنوان «مامانبزرگ لی» (به علت روحیه مراقبتی او از دیگران) یاد میکردند. سپس در تلویزیون داستان زندگی او را که در خانوادهای فقیر در ژجیانگ به دنیا آمده بود، را بازگو کردند و به یکی از پزشکان روستایی (دکتر غیر متخصصی که تحصیل کمی دارد و در روستاها خدمت میکند) در کشور تبدیل شد که اقدامات اساسی پیشگیری از بیماری و درمان بیماریها انجام میداد. سپس در دانشگاه علوم پزشکی استان استخدام شد و در زمینه هپاتیت تخصص یافت. او در سال 2003 به عنوان مدیر بخش بهداشت ژجیانگ، دستور صدور قرنطینه برای هزاران نفری که به سندرم حاد تنفسی حاد (SARS) مبتلا شده بودند، صادر کرد. این تصمیم به عنوان کلیدی برای مهار با ویروس شناخته شده بود، اگرچه بسیار بحثبرانگیز بود.
وضعیت لی اکنون جوری بود که سیاستمداران به او اطمینان کامل داشتند و به همین خاطر نیز بود که با توصیه او مبنی بر قرنطینه سطح شهر موافقت کردند. داستان او با داستان پزشک دیگری در ووهان، لی ونلیانگ (Li Wenliang) در تضاد است. در اواخر ماه دسامبر بود که این چشمپزشک نگرانی خود را در مورد موارد مشابه SARS در بیمارستان مرکزی ووهان با دوستان خود در میان گذاشت. او به دلیل انتشار شایعات دروغین توسط پلیس شهر دستگیر شد، اما سپس هنگامی که ویروس کرونا در همه جا شیوع پیدا کرد، مصاحبههای رسانهای خواستار شفافیت بیشتر شدند. لی ونلیانگ سپس در 7 فوریه درگذشت. بسیاری از محققان از تلاشهای دولت و مقامات چین برای ساکت کردن افرادی مثل لی ونلیانگ که افراد خطاکار را لو میدهند، انتقاد کردند و از عدم تمایل این کشور به پذیرفتن میزان گسترده افزایش موارد کرونایی شکایت کردند.
سرانجام کشور چین اقدام قاطعی انجام داد، اما سایر کشورها آنقدر هم جسور نبودند. مک اینتایر اینچنین گفته است:
به نظر میرسد بسیاری از کشورها اصول اساسی کنترل همهگیری را فراموش کردهاند و یا مشاورانی بدون هیچ دانشی در اختیار داشتند که اقداماتی بدون توجه به نتایج آن انجام میدادند، اما کشور چین هرگز مانند آنها نبوده است و نخواهد بود.
جاسیندا آردرن (Jacinda Ardern): هدایتگری در شرایط بحرانی
جاسیندا آردرن، نخست وزیر نیوزیلند است که برای اقدامات موثر خود در طی همهگیری تقدیر و تشکر شد.
نخست وزیر نیوزیلند، جاسیندا آردرن، در 14 مارس سخنرانی برای ملتش انجام داد. در آن زمان فقط شش نفر در کشور به ویروس کرونا مبتلا شده بودند، البته تست کرونای این افراد به علت ورود و خروج به کشورهای خارجی مثبت اعلام شده بود. اما او یک سری اقدامات سختگیرانهای را برای کند کردن شیوع ویروس کرونا، از جمله دو هفته قرنطینه برای همه افرادی که به نیوزیلند سفر میکنند، مشخص کرد، بندرهای دریایی را به روی کشتیهای تفریحی بست و محدودیتهایی در سفر به کشورهای همسایه اقیانوس آرام اعلام کرد. او اینچنین گفته است:
برای این اقدامات عذرخواهی نمیکنم. ما باید همه تلاش خود را برای محافظت از سلامتی مردم نیوزیلند انجام دهیم.
نیوزیلند کمتر از دو هفته بعد وارد یک قرنطینه جدی در سراسر کشور شد. از آردرن به علت دلسوزی و مراقبت از مردم در زمان نگرانی و اضطراب جهانی، به طور بینالمللی تقدیر شده است. این کشور اکنون موج دوم ویروس کرونا را نیز در جامعه خنثی کرده و موارد مبتلایان را به بیش از 2000 مورد و قربانیان را به 25 مورد محدود کرده است.
کمتر کشوری در پاسخ به همهگیری ویروس کرونا عملکرد خوبی داشته است. برای مثال، تعداد قربانیان در ایالات متحده به بیش از 170 برابر نیوزیلند است.
متخصصان میگویند کنترل خوب نیوزیلند به دلیل کوچک بودن کشور و اقدامات قرنطینه است. میشائلا کریسی (Michaela Kerrissey)، کارشناس مدیریت از دانشگاه هاروارد دانشکده بهداشت عمومی چان در بوستون، ماساچوست گفته است که حتی با وجود این مزایا، هیچ رهبری مانند آردرن نتوانسته اینگونه ناشناختههای علمی را بررسی کند. او افزود اگرچه دیگر رهبران تمایل دارند تا اقدامات را به تاخیر بیاندازند، اما آردرن به سرعت اقدامات را شروع کرده بود.
در جلسات مطبوعاتی روزانه که مدیر کل بهداشت ملی اشلی بلومفیلد (Ashley Bloomfield) حضور داشت، آردرن صمیمانه با مردمش صحبت کرد. کریسی در این باره گفته است:
او با این اظهارات بسیار شفاف به مردم توضیح داد که چرا قرنطینه و اقدامات محدودکننده بسیار مهم تلقی میشد. او در آن هنگام درباره افزایش تعداد مبتلایان نیز اظهارنظر کرده بود. او بسیار صادق، دلسوز بوده و به راحتی با مردم ارتباط برقرار میکند، او بسیار منحصر بهفرد و قدرتمند است.
جولیت جرارد (Juliet Gerrard)، بیوشیمیست و مشاور ارشد علمی نخست وزیر، گفته است که آردرن مشتاق درک جزئیات علمی، از جمله نحوه استفاده از ژنومیک برای ردیابی شیوع بیماری، یا چگونگی تکامل ویروس است. جرارد گفته است:
این ویژگی باعث میشود تا شواهد بسیار پیچیده و عجیبی روشن شود.
دولت به دلیل نظارت کافی جامعه و آزمایش کارکنان و مسافران در مراکز قرنطینه، که منجر به ایجاد قرنطینه در بزرگترین شهر کشور اوکلند در ماه آگوست شد، با انتقاداتی روبرو شده است. در ماه ژوئن، اقتصاد نیوزیلند به شدیدترین رکود خود رسید، بیکاری مردم در ماه سپتامبر نیز یک سوم افزایش یافت.
با این وجود، اکثریت مردم نیوزلند هنگام اعمال محدودیتها به توصیه نخست وزیر خود توجه کردند و نظرسنجیها نشان از حمایت بالای 80 درصدی مردم از اقدامات دولت در هنگام قرنطینه دارد. رهبر نیوزیلند در ماه اکتبر دوباره انتخاب شد، این اولین باری است که یک حزب سیاسی از سال 1996 با اکثریت آرا حکومت میکند.
آردرن در مورد سایر مسائل نیز بحث و بررسیهای علمی داشته است. به گفته ربکا بوردون (Rebecca Burdon)، اقتصاددان و رئیس دفتر آب و هوایی آژانس سیاستهای تغییر اقلیم در ملبورن استرالیا، آردرن در مقایسه با نخست وزیرهای قبلی کشور تلاش بیشتری برای حل تغییرات آب و هوایی کرده و این مسئله را در اولویت قرار داده است.
نیوزیلند در سال گذشته قانون انتشار کربن صفر را تا سال 2050 تصویب کرده است. تعداد انگشتشماری از کشورها نیز قوانین مشابهی را تصویب کردهاند.
دولت آردرن تقریباً 20 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای پاسخگویی به ویروس همهگیر کرونا صرف کرده است که بیشتر از بقیه کشورها است. گرچه او برای احیای اقتصادی کشور نیاز است در ابتدا نیوزلند را از شر ویروس کرونا در امان نگه دارد. او با چالشی بزرگ روبرو است.
آنتونی فاوسی (Anthony Fauci): مدافع علم و دانش
آنتونی فاوسی، یک پزشک مشهور آمریکایی است که در هنگام همهگیری با وجود تهدیدات فراوان، از مردم خود مراقبت کرده بود.
آنتونی فاوسی در بیش از 40 سال فعالیت خود به عنوان محقق بیماریهای عفونی، مانند یک قهرمان توسط مردم مورد ستایش قرار گرفت. بسیاری از افراد او را دوست داشتند، این در حالی است که دیگران او را تهدید به مرگ کرده و فرزندان او را مورد آزار و اذیت قرار میدادند.
آنتونی فاوسی به عنوان رئیس موسسه ملی آلرژی و بیماریهای عفونی ایالات متحده (NIAID) در بتسدای مریلند، شش رئیس جمهور و یک کشور را پس از شیوع HIV، ابولا و زیکا راهنمایی کرده است. نقش او اکنون در مشاوره دادن به دولت و برقراری ارتباط با مردم در هنگام شیوع ویروس کرونا باعث شده است که او پزشک کشور باشد. او راهنماییهایی در مورد واکنش ایالات متحده به شیوع ویروس کرونا ارائه داده است که اغلب با خواستههای رئیس جمهور دونالد ترامپ (Donald Trump) در تضاد است و وقت خود را برای درمان افراد مبتلا به ویروس کرونا و ایدز در کلینیک اختصاص داده است. فاوسی در یک هفته به طور روزانه 18 ساعت کار میکند. او گفته است:
دیدن بیمار باعث میشود احساس متفاوتی در مورد بیماری در پزشک ایجاد شود.
مایکل اوسترهولم (Michael Osterholm)، اپیدمیولوژیست و مدیر مرکز تحقیقات و سیاستهای بیماریهای عفونی در دانشگاه مینه سوتا در مینیاپولیس در این زمینه گفته است:
مقیاس همهگیری ویروس کرونا و سیاستزدگی بهداشت عمومی فاوسی را مجبور کرده است تا از اقداماتی که قبلا انجام داده است، فراتر رود. او بخشی کلیدی در تلاش برای کمک به عموم مردم است تا معنای این علم و آنچه که میتوانیم در مورد آن انجام دهیم را بفهمند که البته این شامل رهبران منتخب ما نیز بوده است.
گرچه تلاشهای او با مقاومت دولتمردان مواجه شده است اما او با اختلافنظرات بقیه بیگانه نیست.
در اوج شیوع بیماری ایدز در سال 1988، لاری کرامر (Larry Kramer)، نمایشنامهنویس، فاوسی را «قاتل» و «احمقی نالایق» نامید. کرامر و دیگر فعالان ایدز احساس کردند که آزمایشهای بالینی موسسه ملی آلرژی و بیماریهای واگیردار ایالات متحده آمریکا برای داروهای HIV به سرعت خیلی کمی در حال انجام شدن بوده است، این در حالی است که هزاران نفر در حال مرگ بودند. وقتی گروهی برای اعتراض در بیرون دفتر او جمع شدند، فاوسی عدهای را برای گفتگو دعوت کرد. با گذشت زمان او در نحوه دسترسی افراد مبتلا به ایدز به داروها تغییراتی ایجاد کرد. در زمانی که مردم اطلاعاتی در علوم نداشتند تا به اهداف خود برسند، این رویکردی انقلابی محسوب میشود او میگوید:
دوره سختی بود. دانشمندان زیادی بودند که فکر میکردند من جا زدهام و ناامید شدهام.
او اغلب به خوبی و با صراحت با رهبران سیاسی کار کرده است. رئیس جمهور سابق آمریکا جورج دبلیو بوش (George H. W. Bush) او را برای کار در زمینه ایدز قهرمان نامید و فاوسی با پسرش جورج دبلیو بوش (George W. Bush) رئیس جمهور سابق برای طراحی برنامه اضطراری رئیس جمهور برای کمک به ایدز (PEPFAR) همکاری کرد؛ آن یک برنامه جهانی برای درمان افراد مبتلا به ایدز بوده است. اما امسال حمایت مداوم و مستمر او از اقدامات بهداشت عمومی برای کاهش سرعت گسترش ویروس کرونا، انتقادات شدیدی را از جانب دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا و دیگر افرادی که مشتاق بودند شدت این بیماری همهگیر را کاهش دهند و اقتصاد ایالات متحده را از نو آغاز کنند، ایجاد شد.
ترامپ گفته است که احتمال دارد او را اخراج کند، که باعث ایجاد جریان حمایتی از حامیان او شده بود. استیو بانون (Steve Bannon)، مشاور سابق دونالد ترامپ، گفته است که دوست دارد سر فاوسی را روی یک نیزه در بیرون از کاخ سفید ببیند؛ این موضوع میتواند نشاندهنده میزان تنفر و نگرانی سران آمریکا از او باشد. فاوسی اکنون نگهبانان فدرالی دارد که مراقب امنیت او هستند. او میگوید:
این تهدیدات به جای اینکه مرا بترساند، مرا عصبانی کرده بود. من اینجا هستم و سعی میکنم برای نجات جان مردم پیام بهداشت عمومی بدهم.
اما برخی از محققان از عملکرد عمومی فاوسی نیز ناامید شدند. او اغلب هنگام جلسات مطبوعاتی در کنار ترامپ ایستاده بود؛ زیرا رئیس جمهور بارها شدت همهگیری را نادرست به مردم اعلام کرده بود. اگرچه فاوسی گاهی با ترامپ مخالفت میکرد، اما مستقیماً با رئیس جمهور مقابله نکرده بود.
چنین جلساتی در ماه آوریل متوقف شد. مارک هرینگتون (Mark Harrington)، مدیر اجرایی درمان، اندیشکدهای در شهر نیویورک که در زمینه درمان و پیشگیری از ایدز، سل و ویروس هپاتیت سی تمرکز دارد، گفته است که در آن زمان او صریحتر برخورد میکرد. هارینگتون گفته است:
او در چند ماه گذشته حقیقت را به دولت بیان کرده است. آن به گونهای بوده است که هیچ یک از افراد دیگر در گروه ویژه یا دولت فدرال چنین کاری نکرده بودند.
فاوسی که در آذر ماه 80 ساله شده است، قصد ندارد به زودی بازنشسته شود. او توافق کرده است که در موسسه ملی آلرژی و بیماریهای واگیردار ایالات متحده آمریکا بماند و به عنوان مشاور ارشد پزشکی جو بایدن (Joe Biden)، رئیس جمهور انتخاب شود. اوسترهلم بیان کرده است که او انتظار دارد فاوسی همچنان نقش فعالی در مقابل دوربین رسانهها داشته باشد.
اما هرینگتون منتظر روزی است که فاوسی بتواند دوباره به سایر نگرانیهای فوری مانند ایدز و هپاتیت سی متمرکز شود. او نیاز دارد که بتواند کار روزانه خود را انجام دهد. آن کار بسیار بزرگی است.
چراجهرمی رو نگفتید؟
پیشگام فیلترینگ