امروزه شخصیت‌های جاه‌طلب متعددی در سراسر جهان زندگی می‌کنند و ایلان ماسک؛ مدیرعامل شرکت تسلا مشخصا یکی از آن‌ها محسوب می‌شود. اگرچه تاکنون چندین مورد عملیات پرواز و فرود غیرانسانی بر روی سیاره مریخ انجام شده است؛ اما نخستین ماموریت انتقال خدمه به مریخ برای دهه 2030 برنامه‌ریزی شده است. ناسا پیش‌بینی کرده که فاصله 225 میلیون کیلومتری بین سیاره‌های زمین و مریخ ظرف مدت 20 سال آینده کوتاه خواهد شد. با این‌حال برای بسیاری از افراد ایجاد یک پایگاه دائمی در مریخ کافی نیست. در این میان نحوه مدیریت فرآیند نیز بایستی مدنظر قرار گرفته و زمینه نقش‌آفرینی فعالانه نیز مدنظر قرار گیرد.
ایلان ماسک به‌دنبال راه‌اندازی یک سیستم دولتی در سیاره مریخ است
ایلان ماسک؛ مدیرعامل شرکت SpaceX یکی از افرادی است که برای نحوه زندگی انسان روی سیاره‌های خارجی در آینده برنامه‌ریزی می‌کند. SpaceX یک شرکت آمریکایی فعال در حوزه اکتشافات فضایی به‌شمار می‌رود. آرزوی نهایی آقای ماسک ایجاد یک پایگاه انسانی دائمی در سیاره مریخ و به رسمیت شناختن استقلال آن است. با این‌حال این به اصطلاح “کشور” با چالش‌های حقوقی عظیمی مواجه خواهد شد. در توافق‌نامه کاربری خدمات ماهواره استارلینک شرکت SpaceX آقای ماسک تصویری اولیه از جامعه آینده مریخ ارائه نموده است.
شرایط خدمات بدین شرح است: “برای خدمات ارائه شده در سیاره مریخ و کلیه سرویس‌هایی که توسط فضاپیماهای چندملیتی یا سایر تجهیزات در مریخ ارائه می‌شوند؛ کلیه طرف‌ها بایستی بدانند که مریخ یک سیاره کاملا آزاد بوده و هیچ دولت زمینی حق اعلام یا ادعای حاکمیت بر آن‌را ندارد. بنابراین هنگام بروز اختلاف‌نظر در خصوص مریخ این مسئله از طریق اصل خودمختاری مبتنی بر حسن نیت حل و فصل خواهد شد.”
ایلان ماسک پیش‌تر به‌دنبال ترسیم آرایش احتمالی چنین دولتی در آینده بود. وی در جریان کنفرانس SXSW 2018 خطاب به حضار گفت: ” به احتمال فراوان دولت مریخ در قالب یک دموکراسی مستقیم تشکیل خواهد شد. در این‌حالت مردم به جای تصمیم‌گیری از طریق یک دولت نماینده پیرامون مسائل مختلف به‌طور مستقیم رای خواهند داد. من تصور می‌کنم که چنین ایده‌ای مطلوب‌تر است؛ زیرا احتمال فساد در دموکراسی مستقیم بسیار کمتر از دموکراسی نمایندگی است.”
ایلان ماسک در سیاره مریخ: کلیه حقوق‌دانان علیه وی موضع‌گیری نمودند
با این‌حال حقوق‌دانان در خصوص توانایی شرکت SpaceX برای ایجاد یک کشور مستقل در مریخ ابراز تردید کرده‌اند. در واقع بسیاری از مردم بر این باورند که مفاد مطرح شده از جانب SpaceX در سند توافق‌نامه کاربری استارلینک با معاهدات فضایی سالیان اخیر تفاوت چندانی ندارد.
رندی ساگار از موسسه حقوقی هوگان لاولز می‌گوید: “کلیه معاهدات فضایی بر این باورند که تمامی ساکنان زمین از حقوق و مسئولیت‌های یکسانی برای ساخت فضا به‌عنوان یک دارایی مشترک برخوردار هستند.” به‌عنوان مثال توافق‌نامه Artemis 2020 خاطرنشان می‌کند: “هیچ کشوری با هیچ روشی نمی‌تواند ادعای مالکیت، استفاده یا اشغال بخشی از فضا را مطرح نماید.” آقای سیگل می‌گوید: “ایلان ماسک احتمالا در راستای ایجاد یک کشور مریخی گام‌های کوچکی برداشته است. وی احتمالا تلاش می‌کند تا زمینه ایجاد قانون اساسی مستقل برای سیاره مریخ را فراهم نماید؛ کاری که وی پیش‌تر برای خودروهای برقی و تجهیزات پرتاب ماهواره با قابلیت استفاده مجدد انجام داد. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا چنین قوانینی از سابقه یا قابلیت اجرایی برخوردار هستند؟ طبیعتا پاسخ من به این پرسش منفی است.”
فرانس واندر دانک؛ کارشناس حقوق فضایی در موسسه حقوقی نبراسکا این موضوع را به شکل واقع‌بینانه‌تری مورد بررسی قرار داده است. وی خاطرنشان کرد که تا زمان رسیدن انسان به مریخ احتمالا هنوز سالیان زیادی باقیمانده است؛ چه برسد به آنکه بخواهیم پیرامون تاسیس کشوری در این سیاره تفکر نماییم.
آقای واندر دانک گفت: “ما بایستی به دانشمندان واقعی احترام بگذاریم. بسیاری از آن‌ها معتقدند که رسیدن به مریخ 10 سال زمان خواهد برد. برخی دیگر معتقدند که این‌کار 100 سال یا حتی بیش‌تر طول خواهد کشید. با این‌حال به عقیده من تحقق این سناریو در حد فاصل 2 تاریخ فوق امری محتمل‌تر خواهد بود. با این‌حال به‌دلیل وجود برخی مشکلات ارتباطی میان سیاره‌ها پیاده‌سازی و نصب برخی تجهیزات در مریخ طی آینده نزدیک احتمالا ضروری خواهد بود.”
